Maui adası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
parametr düzəlişləri, təmizləmə using AWB |
||
Sətir 2:
|Adı = Maui adası
|Yerli adı = {{dillər|en/Maui}}
|
|
|lat_dir = N|lat_deg = 20 |lat_min = 48 |lat_sec = 00
|lon_dir = W|lon_deg = 156|lon_min = 20|lon_sec = 00
Sətir 68:
|Commonsda kateqoriya =
}}
'''Maui adası''' — [[Havay adaları]] qrupu içərisində olan ikinci ən böyük ada; sahəsi 1.883
[[Şəkil:Map of Hawaii highlighting Maui.svg|thumb|[[Havay adaları]] qrupunda Maui adası]]
Yerli Havai mifologiyasına görə, qədim zamanlarda Havai adalar qrupunu kəşf etmiş Poloneziyalı dənizçi və səyyah olan Havai'iloa bu adanı oğlunun adı olan Maui adını vermişdi. Maui Polonez mifologiyasına görə bir növ dəniz yarı-tanrısıdır. Bu adanın əvvəlki adının İhikapalaumaeva olduğu söylənilir.
Sətir 79:
Adaya ilk gələn insanlar Taiti və Markiz adalarından olan poloneziyalılar olmuşdu və hal-hazırda da Havai adalarının yerli əhalisi hesab olunurlar. 1790-cı ildə Havai adasının kralı I Kameamea adanı işğal etmək istəsədə krallığında baş verən iğtişaşlar nəticəsində geri qayıtmalı olmuşdur. Lakin, bir neçə ildən sonra Kral Maui adasını işğal etmişdir. Adanı görən ilk avropalı 26 noyabr 1778-ci ildə adanın yaxınlığından üzən Jeymis Kuk olmuşdur. Lakin, sahilə çıxmaq üçün münasib yer tapa bilmədiyinə görə, o, adaya ayaq basa bilməmişdir. Adaya ilk ayaq basan avropalı admiral Jan-Fransua de Laperuz olmuşdur. O indiki Laperuza körfəzi adlanan yerdə sahilə çıxmışdır. Laperuzun ardınca Maui adasına çox sayda avropalılar gəlməyə başladı: tacirlər, balina ovçuları, ağackəsənlər və missionerlər. 1823-cü ildən başlayaraq Yeni İngiltərənin sakinləri o dövrdə paytaxt olmuş Lahaina şəhərində məskunlaşmağa başladılar. Onlar yerli əhalinin mədəniyyətinə çox böyük təsir göstərdilər. Missionerlər yerli əhaliyə oxuyub-yazmaq üçün 12 hərfdən ibarət əlifba yaratdılar. Bundan başqa adaların tarixlərini yazmağa başladılar, hansı ki, o dövrə qədər ancaq şıfahi olaraq nəsildən-nəsilə ötürülürdü. 1831-ci ildə missionerlər bu gündə mövcud olan Lahaina şəhərində ilk məktəbi açdılar.
Balina ovu sənayesinin genişlənməsi zamanı (1843-1860-cı illər) Lahaina balina ovu gəmiləri üçün vacib liman hesab edilirdi.
I Kameamea nın varisləri adaları 1872-ci ilə kimi idarə etdilər və bundan sonra onları başqa bir qədim nəsil əvəz etdi. 1893-cü ildə monarxiyanın mövcudluğuna son qoyuldu. Havai ların sonuncu şəhzadəsi Liliuokalani idi. Bir ildən sonra Havai Respublikası yaradıldı. 1898 ci ildə Havai adaları ABŞ tərəfindən ilhaq edildi və ərazi statusu aldı. 1959-cu ildə isə Havai rəsmən ABŞ-ın 50-ci ştatı oldu.
| |||