Məhəmməd: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 87:
Ənənə Məhəmməd və ardıcılarına edilən zülmmü və pis rəftarı böyük ölçüdə qeydə alırdı. Tanınmış Məkkəli lider olan Əbu Cəhlin qulu Süməyyə bint Bübət islamın ilk şəhidi olaraq məşhurdur; inancından imtina etməyi qəbul etmədiyinə görə sahibi tərəfindən bir nizə ilə öldürüldü. Başqa bir müsəlman qul olan Bilal, inancına görə Üməyyə ibn Xələf tərəfindən sinəsinin üzərinə ağır daş qoyularaq işgəncəyə məruz qaldı. 615-ci ildə Məhəmmədin ardıcıllarından bəziləri [[Aksum Krallığı|Aksum krallığı]]<nowiki/>na köç etdilər və xristiyan Efiyopiyalı imparator Əşəmə ibn Əbcərin qoruması altında kiçik bir koloniya qurdular. İbn Səd iki ayrıca miqrasiyadan bəhs edir. Ona görə, müsəlmanların çoxu [[Hicrət]]<nowiki/>dən əvvəl Məkkəyə qayıtmış, ikinci qrup isə Mədinədə onlara qatılmışdı. Ancaq, [[İbn Hişam]] və [[Təbəri]] Efiyopiyaya olan yalnızca bir miqrasiya haqqında danışır. Onların açıqlamalar görə, Məkkə zülmü Məhəmmədin ardıcılları üçün [[Efiopiya|Həbəşistan]]<nowiki/>daki xristiyanlar arasında sığıncaq istəməyini irəli sürmə qərarında böyük rol oynadı. [[Təbəri|Əl-Təbəri]]<nowiki/>də qorunan məşhur Ürvə ibn əl-Zübeyrin məktubuna görə, İslamın güclənməsi, [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] və Həmzə kimi üst dərəcəli və güclü Məkkəlilərin islamı qəbul etməsi ilə müsəlmanların əksəriyyəti vətənlərinə geri qayıtmışdı.
 
Ancaq müsəlmanların [[Efiopiya|Həbəşistan]]<nowiki/>dan Məkkəyə qayıtma səbəbləri ilə əlaqəli başqa bir əhvalat mövcuddur. Başlanğıcda, Ələl-Vaqidi tərəfindən bəhs edildikdən sonra İbn Səd və Təbəridə yenidən ələ alınan (ancaq İbn Hişam və İbn İşaq tərəfindən deyil) bu əhvalata görə, naəlaclıqdan qəbiləsi ilə birlikdə qalmağa yer ümid edən Məhəmməd, Tanrının qızları olduğu düşünülən Məkkəli üç ilahənin varlığını qəbul edən bir ayət elən etdi. Sonraki gün Məhəmməd ayətin şeytanın[[şeytan]]<nowiki/>ın özü tərəfindən fısıldadıldığını iddia edərək Cəbraylılın əmri ilə ayətləri geri çəkdi və bunun əvəzinə Tanrının həmin ilahələri lağa qoyması məzmununda olan ayət təklif edildi. Bu epizod ''"Şeytan ayətləri"'' əhvalatı olaraq bilinir. Əhvalata görə, bu, Məhəmməd ilə Məkkəlilərməkkəlilər arasında ümumi bir uzlaşmağa yol açmış və [[Efiopiya|Həbəşistan]]<nowiki/>daki müsəlmanlar evlərinə qayıtmağa başlamışdı. Onlar qayıtdıqlarında Cəbrayıl Məhəmmədi məlumatlandırmışdı ki, iki ayət vəhyin parçası deyilmiş və şeytan tərəfindən yerləşdirilmişdi. O vaxtlar görkəmli alimlər bu ayətlərin tarixi gerçəkliyinə və müxtəlif əsaslarla əhvalatın öznə qarşı çıxdılar. [[İmam Malik ibn Ənəs|Malik ibn Anas]], əl-Şəfi, [[Əhməd ibn Hənbəl|Əhməd ibn Hanbal]], əl-Nəsani, [[Buxari|əl-Buxari,]] Əbu Davud, əl-Navavi və digər başqaları əl-Vəqini yalançı və saxtakar olaraq tənqid etdi. Daha sonra, hadisə bəzi qruplar arasında qəbul edildi baxmayaraq ki, onuncu əsrin sonuna doğru etirazlar dəvam etdi. Etirazlar bu ayətlərin rədd edilməsinə qədər dəvam etdi və əhvalatın özü nəticədə məqbul tək ortodoks müsəlman mövqeyinə çevrildi.
 
İki mühüm Qureyş klanı olan Maxzum və Bəni Abd-Şəmsin liderləri 617-ci ildə ticari rəqibi [[Bəni Haşim]] klanına Məhəmmədin mühafizəsini buraxmaları üçün boykot tətbiq etdilər. Boykot üç il davam etdi, amma nəticədə müvəffəqiyyətsiz olduğu üçün çökdü. Bu müddət ərzində Məhəmməd təkcə ərəblər arasında bütün düşmanlıqların qadağan edildiyi müqəddəs həc aylarında təbliğlər edə bildi.
Sətir 181:
İslam ensiklopediyasına görə, Məhəmmədin ölümünə fiziki və əqli yorğunluqdan şiddətlənən Mədinə qızdırmasının səbəb olduğu ehtimal edilir.
 
Akademik Reşit Haylamaz və Fatih Harpci, ər-Rafiq əl-Əlanın Allaha istinad etdiyini söyləyirlər. Məhəmməd Aişənin evində öldüyü yerdə dəfn edildi. Əmvi xəlifəsi I əl-Vəlidin dövründə [[Məscidül-Nəbi]] Məhəmmədin qəbrini əhatə edəcək şəkildə genişləndirildi. Türbənin üstündəki Yaşıl Günbəz, [[Məmlüklər|Məmlük]] sultanı [[Kalavun|əl-Mansur Kalavun]] tərəfindən 13-cü əsrdə qurulmuşdur, baxmayaraq ki, yaşıl rəng 16-cı əsrdə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] sultanı [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman Qanuni]] tərəfindən əlavə edilmişdir. Məhəmmədin qəbrinin yanında ilk xəlifələr [[Əbu Bəkr]] və [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]]<nowiki/>in qəbri vardır, bir digər boş olan qəbir də vardır ki, İslam inancına görə, gələcəkdə zühr edən [[İsa]] ölümündən sonra oraya basdırılacaq. Bin Səud 1805-ci ildə [[Mədinə]]<nowiki/>yi ələ keçirdiyi vaxt Məhəmmədin məzarı qızıl və cəvahir ornamentlərindən təmizləndi. Vəhhabilik bağlı olan, bin Səudun ardıcılları Mədinədəki təxminən hər məzar günbəzini onlara ehtiram və ziyarətin qarşısını almaq üçün dağıtdılar. Oxşar hadisələr Səud əsgələrininəsgərləinin toplanıb şəhəri tutduğu vaxt baş vermişdi. İslamın Vəhabi interpretasiyasına əsasən, dəfnin yeri işarəsiz məzar olmalıdır. Səudiyyəlilər tərəfindən qaşqabaqlıqla qarşılanmasına rəğmən, bir çox zəvvar məzarlara [[ziyarət]] ritualını davam etdirirlər.
 
=== Məhəmməddən sonra ===
Məhəmməd ömrünün son illərinə yaxın Ərəbistan qəbilələrinin bir çoxunu tək müsəlman dini idarəsi ilə birləşdirdi. Məhəmmədin ölümü ilə, varisinin kim olacağı ilə bağlı fikir ayrılıqları yarandı. Məhəmmədin yaxın dostu olan [[Ömər ibn Xəttab]] onun dostu və əməkdaşı [[Əbu Bəkr]]<nowiki/>i namizəd göstərdi. Əlavə dəstəklə [[Əbu Bəkr]] ilk xəlifə olaraq təsdiq edildi. Bu seçim Məhəmmədin Qədir Xumda [[Əli|Əli ibn Əbu Talib]]<nowiki/>i varisi təyin etdiyini söyləyən yandaşları tərəfindən narazılıqla qarşılandı. Müsəlman tarixçilərinin sonralar [[Riddə döyüşü]] olaraq adlandırdığı bir hadisədə Ərəb qəbilələri tərəfindən yaradılan üsyanı basdırmaq məcburiyyətində olmasına rəğmən, Əbu Bəkr dərhal əvvəlki məğlubiyyətlərinə görə [[Bizans İmperiyası|Bizans]] (ya da Şərqi Roma İmperiyası) qüvvələrinə qarşı vuruşmağa başladı.
 
Preislami [[Orta Şərq]] [[Bizans İmperiyası|Bizans]] və [[Sasanilər İmperiyası|Sasani]] imperatorluqlarının hakimiyiyəti altında idi. İki arasındakı Roma-Fars müharibələri bölgəni viran edərək imperiyaları lokal qəbilələr arasında populiyarlıqdan saldı. Bundan əlavə, müsəlmanların fəth edəcəyi ərazilərdəki xristianlar (Nestorianlar, [[Monofizitizm|Monofizitlər]], [[Suriya Pravoslav Kilsəsi|Yakobitlər]] və [[Qibtilər|Qibitlər]]) onlara kafir damğası vuran [[Şərqi pravoslav kilsəsi|Şərqi pravoslav kilisəsi]]<nowiki/>ndən narazı idilər. On il ərzində müsəlmanlar [[Mesopotamiya]], Bizans Suriyasını, Bizans Misirini, [[Böyük İran|İran]]<nowiki/>ın böyük hissələrini fəth etdilər və [[Raşidi xilafət|Raşidi xilafəti]]<nowiki/>ni qurdular.<br />
 
== İslami sosial reformlar ==
Uilyam Montqomeri Vatta görə, Məhəmməd üçün din şəxsi individual məsələ deyil, "şəxsiyyətin özünü tapdığı ümumi vəziyyətə ümumi cavab, <br />həm də çağdaş Məkkənin məruz qaldığı iqtisadi, sosial və siyasi təzyiqlərə də cavab verirdi."