Osmanlı İmperiyası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k clean up using AWB
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 97:
 
=== Bəylikdən imperiyaya ===
Osmanlı türk imperiyasının əsası [[1299]]-cu ildə müasir [[Türkiyə]]nin [[Biləcik]] vilayətinin Söyüdlü şəhərində [[Osman bəy]] tərəfindən Osmanoğulları bəyliyi kimi qoyulmuşdur. Bəzi tarixçilərə görə, Osmanlı dövlətinin qurucusu Osman Bəyin atası Ərtuğrul Qazidir. Türkiyənin "[[TRT- 1]]" kanalından yayımlanan "Diriliş Ərtuğrul" filmi məhz buna əsaslanır. Digər mənbələrdə onun atası Gündüz Alp (və ya Süleyman Şah) onun atası Kaya Alp, onun atası [[Gündüz Alp]] bəyliyin əsasını qoymuş şəxslər kimi tanınır. Bu adlı-şanlı ailə Oğuz türklərinin 24 boyunun ən nüfuzlularından olan ''QAYİ'' tayfa ittifaqının başçısı idi. Osman bəyin atası Ərtuğrul Qazi, Səlcuq sultanı Ələddin tərəfindən [[Bizans]] sərhəddinə "uc bəyi" olaraq təyin edilmişdi. Ərtuğrul Qaziyə yurd kimi verilən ərazi bugünkü [[Bursa]], Kütahya və Biləcik vilayətlərinin sərhədlərinin birləşdiyi yerdir. Sonradan Söyüdlü qəsəbəsi Bizansdan alınaraq mərkəz edilib. Səlcuqlu Dövlətində uc bəyliklərinin vəzifəsi dövlətin sərhədini qorumaq və xristianlara qarşı müharibə etməkdən ibarət idi. Tarixi mənbələrə əsasən ''Ərtuğrul[[Ərtoğrul BəyQazi]]'' [[1281]] (1282)-ci ildə vəfat edib. Yerinə isə ailənin ən kiçik oğlu olmasına baxmayaraq, çox üstün keyfiyyətlərə malik Osman Bəy seçildi və uc bəyi oldu. Osman Bəy ağıllı siyasət və döyüş qabiliyyəti ilə qonşuları olan Bizans hakimləri ilə gah dostluq münasibətləri qururdu, gah da müharibələr edirdi. Ağıllı siyasət Osman Ağaya yeni ərazilər qazandırdı. Qısa zamanda Bizansdan xeyli torpaq ələ keçirən Osman bəy [[Bursa]] və [[İznik]]i də fəth etdi. Yarhisar və Qaracahisar hakimlari ilə birlik qurdu. Bundan sonra [[1288]]-ci ildə Qaracahisarı ələ keçirdi. Osman bəy, [[Biləcik]] və Yarhisar qalalarını da aldı. 1299-cu ildə Yarhisar hakiminin qızı Nilufərlə oğlu Orxan Bəyi evləndirdi. [[I Murad]] ilə Süleyman Paşa bu nikahdan dünyaya gəldilər. Osman Bəy 1299-cu ildə Osmanlı dövlətinin müstəqilliyini elan etdi. [[1301]]-ci ildə Yenişəhər ilə Yundhisarı aldı və Yenişəhəri paytaxt elan etdi. Bundan sonra Yenişəhərin ətrafındakı kənd və qəsəbələri alan Osman bəy, [[1303]]-cü ildə İzniki ələ keçirdi və Bursa hakiminin topladığı birliyi dağıtdı. Sonra isə bu şəhəri aldı. Osman bəy, Bursanı fəth etdiyi ildə, [[1326]]-cı ildə vəfat etdi.
 
Osman Qazi [[1326]]-ci ildə vəfatı nəticəsində yerinə oğlu [[Orxan Qazi]] keçdi. Bundan istifadə edən Ankara ahiləri şəhəri yenidən ələ keçirdilər. Orxan Qazi qoşunu toplayaraq [[Ankara]] üzərinə hücum etdi və şəhəri geri aldı Orxan Bəy də fəthlərə davam etdi. Bizanslılardan İznik və Kocaelini aldı. İznik savaşının gedişində qalanın yardımına gələn Bizans ordusu məğlub oldu və Qarasi bəyliyi, Osmanlıların əlinə keçdi. Bizans İmperatoru olmaq istəyən KantakuzenosaKantakuzenə yardım göndərildi. Sonra ardıcıllıqla Çimbi Qalası, Gelibolu, Bolayır, Malkara, Çorlu və Təkirdağ ələ keçirildi. Ankara alındı. Osmanlı Dövlətində pul ilk dəfə bu dövrdə kəsildi. Bunun nəticəsində ilk Osmanlı zərbxanaları yaradıldı.
 
=== I Murad Xüdavəndigarın hakimiyyəti və Balkan yarımadasının işğalı ===