XIV Lüdovik: Redaktələr arasındakı fərq

| azərbaycanadı dilində adı = XIV Lüdovik

| adınorijinal adı orijinalı = Louis XIV de France

| portretşəkil = Louis XIV of France.jpg

| izah şəklin izahı =

| portretinşəklin ölçüsü = 300

|ölümvəfat tarixi = {{vəfat tarixi və yaşı|1715|9|1|1638|9|5}}

|ölümvəfat yeri = [[Versal sarayı]], [[Paris]]

|uşaqlarıuşağı =

1643-cü ildə [[XIII Lüdovik]] öləndən sonra taxta 4 yaş 8 aylıq olan XIV Lüdovik və ya əsl dı ilə Louis çıxmışdı. O 1638-ci ildə XIII Lüdovik və Anna Avstriyalının oğlu kimi dünyaya gəlmişdi. Onun yaşı çatmadığından isə dövləti İtalyalı olan Kardinal Culio Mazarini idarə edirdi. Bu zaman Fronda kimi məşhur olan üsyan başvermişdi. Bu üsyan 1648-1653-ci illərdə baş vermişdi. Üsyanın səbəbi isə [[Kardinal Rişelye|Kardinal Rişelyenin]]nin zadəganların nüfuzunu qıraraq məclisin gücünü məhdudlaşdırma siyasətinin Kardinal Mazarini tərəfindən davam etdirilməsi idi. Üsyana təkan verən səbəblərdən digərləri isə bu zaman yaşanan qiymət artımı, qıtlıq və sair kimi səbəblər oldu. Üsyana həmdə bir sıra dövlət adamları da dəstək verdi. Üsyancılar Mazariniyə nifrət edir onun italyan olmasına görə Fransaya xəyanət etdiyini idda edirdilər. Lakin bu üsyan ümumiyyətlə Krala qarşı deyildi. O 1660-cı ildə İspanya kralının qızı [[Mariya Tereza]] ilə evləndi ki, iki ölkə arasında sülh bərqərar olsun. XIV Lüdovik uşaqlığı sona çatanda heçkim onun dövləti idarə edə biləcəyinə inanmırdı.

1661-ci ildə Mazarinin ölümü ilə idarəni XIV Lüdovik tam əla keçirə bilmişdi. O ölkəni tam mütləqiyyətçi kimi idarə etmişdir. O yalnızca Fransanı hərbi güc mərkəzinə yox həmdə sənət və diplomatiya mərkəzinə çevirmək istəyirdi.Məhz elə buna görədə O [[Versal sarayı|Versal sarayını]]nı formalaşdırmışdı. Bu saray üçün xərclənən pullar mübahisəyə səbəb olmuşdu. Saray ancaq 1682-ci ildə hazır oldu. O saray həmdə “Günəş Kral”ın gücünü göstərməli idi. Onun dövrü Fransa tarixində “Grand Siecle” (Böyük Yüzil) olaraq düşmüşdür. 72 il taxta qalmışdır.

XIV Lüdovik burjuaziya sinifdən olan adamlardan istifadə etməyə üstünlük verirdi,onlar kraldan maaşlarına və karyerelarına görə aslı idilər,kübarlardan fərqli olaraq özləri üçün heç bir müstəqil siyası təsir əldə etməyə can atmırdılar. O heç vaxt [[Baş Ştatlar]] toplamadı.O inzibati koordinasiyasının möhkəm sistemini inkişaf etdirdi, onu bir neçə dövlət şurasında mərkəzləşdirdi. Vergilərin yığılması metdu baha başa gələn və səmərəsiz idi. Birbaşa vergilər çox sayda aralıq qulluqçuların əlindən keçirdi,birbaşa olmayan vergilər isə vergi fermerləri adlanan özəl şəxslər tərəfindən yığılırdı, onlar da yaxşı gəlir əldə edirdilər. XIV Lüdovik aramsız apardığı müharibələrin xərclərini və öz xərclərini ödəmək üçün vergilərin miqdarını qaldırırdı.

Onun qurduğu dövlətin iqtisadiyyatı da güclü olmalı idi. Lakin fransız maliyyəsi “Otuz il müharibələri” və ondan sonra İspanya ilə aparılan müharibələrə görə böhranlı vəziyyətdə idi. XIV Lüdovik problemi aradan qaldırmaq üçün maliyyə naziri Nicolas Fouqueti vəzifədən kənarlaşdırdı və yerinə Jean-Baptiste Kolberti gətirdi. O özünün [[Merkantilizm|merkantelizm]] siyasəti ilə Fransada məşhur oldu. İqtisadiyyatı dövlətin yönləndirməsi ilə planlı bir şəkildə inkişaf etməsini, bu zaman ixracatı çoxaltmaq və pulu Fransa içində tutmaqla iqtisadiyyatı düzəltməyi planlamışdı. Colbertin siyasəti nəcitəsində Fransa maliyyə böhranından çıxdı və Avropadaki ən güclü dövlətlərdən birinə çevrildi. XIV Lüdovikin dövründə həmdə IV Henrinin dövründə verilmiş [[Nant razılaşması|Nant edikti]] də ləğv edildi. Bu edikt [[Kalvinizm|kalvinistlərə]] azadlıqlar verirdi və XIV Lüdovik “bir inanc, bir qanun, bir kral” şüarı ilə çıxış etdiyi üçün buna imkan verə bilməzdi. Kalvinistlər dövlət idarələrindən uzaqlaşdırıldı. Kalvinist bölgələrə əskərlər yerləşdirildi. Nəticə etibarı ilə 38 min nəfər katolikliyə keçdi. 1685-ci ilin 2 sentiyabrında Fontainebleau fərmanı verildi. Fransız kalvinistlər ölkəni tərk edirdi. Bütün bunlar protestant ölkələrin narazıçılığına səbəb oldu.

Onun dövründə Fransada sənət inkişaf etmişdir. O kral rəqs akademyasını da qurmuşdur. [[Molyer]] də onun sarayında olurdu. XIV Louis onu və [[Jan Rasin|Jan Rasini]]i himayə edirdi.

XVII əsrdə fransızlar [[Hindistan]] və [[Madaqaskar|Madaqaskarda]]da ticarət aparmağa başladılar, [[Kanada]]nın əsasını qoydular, Böyük Göllərə və [[Missisipi]] vadisinə daxil oldular, Vest-Hindiyada plantasiyalar təsis etdilər, [[Levant]] ilə öz qədim kommersiyalarını genişləndirdilər,öz ticarət dənizçiliyini böyütdülər və bir müddət Avropada aparıcı donanmaya malik oldular. Fransız ordusunun başında olan XIV Louis güclü bir ordu qurdu. O möhkəm nəzarət birliyi yaratdı, artilleriyasnı ordunun üzvi tərkibinə daxil etdi,hərbi rütbələri və dərəcələri sistemləşdirdi.