Hacı Mustafa Sunullah Əfəndi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k parametr düzəlişləri using AWB |
||
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|
== Həyatı ==
[[1553]]-cü ildə [[İstanbul]]<nowiki/>da dünyaya gəlmişdir. [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]] dövrünün başqazılarından İskilipli Molla Cəfər Çələbinin oğludur. Atasından və Zənbillizadə Fudayl Çələbidən dərslər aldı və daha sonra əmisi oğlu [[Əbussuud Əfəndi]]<nowiki/>nin [[Müridizm|müridi]] olaraq [[1569]]-cu ildə [[mədrəsə]] təhsilini tamamladı. [[Müdərris]] olaraq [[1571]]-ci ilin [[fevral]]ında [[Beşiktaş
Sunullah Əfəndi bundan sonra ənənəvi olaraq [[qazı]]<nowiki/>lığa keçdi və [[Bursa]]<nowiki/>da çıxan böyük yanğından sonra Əbussuudzadə Mustafa Əfəndinin yerinə [[1590]]-cı ilin [[sentyabr]]ında [[Bursa]] [[qazı]]<nowiki/>sı oldu. Ardından [[1591]]-ci ilin [[aprel]]<nowiki/>ində [[Ədirnə]] və [[2 may]] [[1592]]-ci ildə [[İstanbul]] [[
Nəhayət, [[Xoca Sadəttin Əfəndi]]<nowiki/>nin vəfatının ardından [[2 oktyabr]] [[1599]] tarixində ilk dəfə [[şeyxülislam]] oldu. [[Şeyxülislam]]<nowiki/>lığı dövründə sosial məsələlərdən başqa siyasi hadisələrdə də söz sahibi oldu. Belə ki, saraya və xüsusilə [[Safiyə Sultan|Validə Safiyə Sultan]]<nowiki/>a yaxınlığı ilə tanınan [[Yəhudilər|yəhudi]] [[tacir]] Esparanzo Malchi bütün iltizam hüququnu və gömrük məsələlərini ələ almış, bu səbəblə ayaqlanan [[sipahilər]] Sunullah Əfəndini də öz tərəflərinə çəkmişdi. Üsyançıların ölümünü istədiyi şəxslərin sürgün edilməsini tələb etsə də, üsyanın idarəsini itirdi və nəticədə Esparanzo və iki oğlu qətlə yetirildi. Bu səbəblə [[Safiyə Sultan|Validə Safiyə Sultan]]<nowiki/>la münasibətləri pisləşdi. Dövlət məsələlərindəki səriştəsiz qərarları səbəbilə [[2 avqust]] [[1601]] tarixində vəzifədən alındı. Bu məsələdə yeni [[sədrəzəm]] [[Yemişçi Həsən Paşa]] ilə arasındakı düşmənliyin önəmli rolu olmuşdu. Bir ildən çox vəzifədən kənar qalan Sunullah Əfəndi yenə də dövlət məsələlərindən uzaqlaşmadı. Məsələn, [[Sədrəzəm|sədarət]] [[Regent|naibi]] [[Kürəkən Xəlil Paşa]]<nowiki/>nın rüşvət almasını [[III Mehmed|Sultan Mehmed]]ə xəbər verərək yerinə [[Yemişçi Həsən Paşa|Həsən Paşa]]<nowiki/>nın, daha sonra isə yaxın adamı Gözəlcə Mahmud Paşanın gətirilməsində önəmli rol oynadı.
Sunullah Əfəndi [[5 yanvar]] [[1603]] tarixində ikinci dəfə [[şeyxülislam]]<nowiki/>lığa gətirildi ancaq 34 gün sonra [[7 fevral]]<nowiki/>da vəzifədən alındı. Bunun səbəbi isə [[sədrəzəm]] [[Yemişçi Həsən Paşa]] əleyhindəki hərəkətləri idi. Bu çəkişmələr əsnasında Sunullah Əfəndi və Gözəlcə Mahmud Paşa [[
Hacı Mustafa Sunullah Əfəndinin daxil olduğu hadisələr yalnız elmi sahəyə deyil, Osmanlı hərb və siyasi mühitinə də təsir etmişdir. Xüsusilə də [[Yeniçərilər|yeniçəri]] və [[sipahilər]] arasındakı uçurumun dərinləşməsinə səbəb olmuşdur.
Sətir 26:
* R. C. Reep, “ŚunǾ Allāh”, EI² (İng.), IX, 873-874.
{{I Əhməd}}{{III Mehmed}}
{{Osmanlı şeyxülislamları}}▼
[[Kateqoriya:Osmanlı tarixi]]
[[Kateqoriya:Osmanlı şeyxülislamları]]
▲{{Osmanlı şeyxülislamları}}
|