Osman Fuad Əfəndi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k parametr düzəlişləri using AWB |
||
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|
== Həyatı ==
Sətir 6:
[[Liviya]] [[italyanlar]] tərəfindən işğal ediləndə Osman Fuad Əfəndi 16 yaşında idi. Bu səbəblə [[Ənvər Paşa]]<nowiki/>nın topladığı könüllülər ordusuna yazıldı və burada aktiv fəaliyyətə başladı. [[Benqazi]] bölgəsindəki [[Kirenaika]] əməliyyatına qatıldı. Bu əsnada ordu zabiti olan [[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal Paşa]]<nowiki/>yla tanış oldu. [[İstanbul]]<nowiki/>a döndükdən sonra [[Türkiyə Quru Qoşunları məktəbi|Osmanlı hərbi məktəbi]]<nowiki/>nə daxil oldu. Buradakı təhsilini bitirdikdən sonra [[Fələstin]]ə getdi. Ardından [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in oğlu Əbdürrəhim Hayri Əfəndi və [[Səlim Süleyman Əfəndi]]<nowiki/>nin oğlu Mehmed Əbdülhəlim Əfəndiylə birlikdə [[Almaniya]]<nowiki/>ya göndərildi və [[Potsdam]]<nowiki/>dakı hərbi akademiyada hərb təhsili almağa başladı. Təhsilini bitirdikdən sonra yüksək rütbəylə [[Qusar (hərb)|qusar]] dəstələrinə qatıldı. 2 ildən çox burada xidmət etdikdən sonra [[Birinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin başlaması səbəbilə [[Osmanlı imperiyası]]<nowiki/>na çağırıldı. Ancaq vətənə dönərkən səyahət etdiyi alman sualtı gəmisinə [[Kil]] limanı yaxınlığında [[ingilislər]] tərəfindən hücum edildi və Osman Fuad Əfəndi xilas olmaq istəyərkən başından yaralandı. [[Adriatik dənizi|Adriatik]] sahillərindəki [[Almanlar|Avstriyalı]] bir hərbi hospitalda əməliyyat olundu. Səhhəti düzəldikdən sonra isə kralın süvari birliyində komandir təyin edildi. Gənc yaşına baxmayaraq olduqca güclü bir əsgər olan Osman Fuad Əfəndi [[Osmanlı sülaləsi]]<nowiki/>nin [[Birinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>ndə iştirak edən üzvləri arasında önəmli rol oynamışdır. [[Birinci Dünya müharibəsi]] başladıqdan sonra əvvəlcə [[Sinay yarımadası|Sinay]] yarımadasına göndərilsə də, başındakı yaranın iltihablanması səbəbilə sərhal [[Hələb]]ə çağırıldı və bir müddət burada qaldı. Burada ikən yenə [[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal Paşa]] ilə görüşdü. Daha sonra hamı kimi o da [[Gelibolu yarımadası|Gelibolu]]<nowiki/>ya çağırıldı və [[Çanaqqala müharibəsi|Çanaqqala döyüşü]]<nowiki/>ndə iştirak etdi. Döyüşdən sonra [[İstanbul]]<nowiki/>a gəldi və [[sultan]]ın süvari birliyinin komandiri və [[V Mehmed|Sultan Mehmed]]<nowiki/>in şəxsi yavəri təyin olundu. Ancaq [[paytaxt]]<nowiki/>dakı sakit həyat tərzi Osman Fuad Əfəndi üçün olduqca sıxıcı idi və o, [[Ənvər Paşa]]<nowiki/>nın heyətində yenidən [[Liviya]]<nowiki/>ya göndərildi.
[[Nuru Paşa]]<nowiki/>nın [[Qafqaz İslam Ordusu|Qafqaz İslam ordusu]]<nowiki/>nun rəhbərliyinə gəlməsinin ardından Osman Fuad Əfəndi [[Osmanlı imperiyası]]<nowiki/>nın [[Şimali Afrika]]<nowiki/>dakı ordularının başına gətirildi və alman sualtı gəmisiylə yenidən [[Liviya]]<nowiki/>ya qayıtdı. Burada 300-500 Osmanlı zabiti və 15-30 min liviyalı könüllüyə rəhbərlik edən Osman Fuad Əfəndi qat-qat çox olan [[İtalyanlar|italyan]] qüvvələrinə qarşı mübarizə apara bilmədi.
[[1917]]-ci ilin [[aprel]]<nowiki/>ində [[Osmanlı ordusu]] [[Benqazi]]<nowiki/>də təslim oldu. [[Mudros müqaviləsi|Mudros sülhü]]<nowiki/>ndən sonra Osman Fuad Əfəndi sülh şərtlərini qəbul etmədi və təslim olmadı. [[Misrata]] şəhəri yaxınlığında mübarizəyə davam etdi və [[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal Paşa]]<nowiki/>nın Hərb naziri olma vədi qarşılığında [[Osmanlı ordusu]]<nowiki/>nun rütbələrindən imtina etdi. Ancaq [[almanlar]]ın sülh şərtlərini qəbul etməsi [[Osmanlı ordusu]]<nowiki/>nu çətin vəziyyətə saldı. [[İtalyanlar]]<nowiki/>a təslim olub güllələnməkdənsə, [[fransızlar]]<nowiki/>a təslim olmağı üstün tutan Osman Fuad Əfəndi dərhal [[Tunis]] sərhəddinə doğru irəlilədi. Bu əsnada [[dizenteriya]] xəstəliyinə tutuldu. [[Fransızlar]]<nowiki/>a təslim olan Osman Fuad Əfəndi və heyətindəkilər 24 saat ərzində [[italyanlar]]<nowiki/>a təslim edildi. [[Osmanlı sülaləsi]]<nowiki/>nə mənsub bir [[Şahzadə (Osmanlı)|şahzadə]] olduğu üçün təhlükəsizliyinə önəm verilirdi. Bu səbəblə dərhal [[Napoli]]<nowiki/>yə göndərildi və burada gözaltında saxlanıldı. [[1919]]-cu ilin sonlarında isə [[VI Mehmed|Sultan VI Mehmed]]<nowiki/>in səyləri ilə sərbəst buraxıldı.
Sətir 14:
== Sürgün illəri ==
[[Kiçik Asiya|Anadolu]]<nowiki/>dakı milli azadlıq hərəkatı [[İstanbul]]<nowiki/>dakı sultan səltənətinə qarşı siyasət yertiməyə başlayanda Osman Fuad Əfəndi xanımıyla birlikdə [[İtalyanlar|italyan]] gəmisiylə ölkəni gizlicə tərk etdi. Gələcəkdəki 2 il boyunca əcnəbi ölkələrdə yaşadılar. [[Əbdülməcid Əfəndi]]<nowiki/>nin [[xəlifə]] elan olunmasından sonra isə [[İstanbul
Sürgündə ikən Osman Fuad Əfəndi [[Cenevrə]], [[Roma]], [[Qahirə]], [[Paris]], [[Nitsa]] və [[Kann]] şəhərlərində yaşadı. [[Paris]]<nowiki/>də olduğu illərdə bacısı Adilə Sultanla yaşayırdı. Sürgündəki həyat xüsusilə də, maddi cəhətdən olduqca çətin idi. [[İkinci Dünya müharibəsi]] illərində [[İngiltərə]] idarəsindəki [[Qahirə]]<nowiki/>də yaşadı. Bu müddət ərzində [[almanlar]]<nowiki/>a qarşı mübarizəyə çağrılsa da, keçmiş silahdaşlarına qarşı mübarizə aparmaqdan imtina etdi. Müharibənin ardından [[Fransa]] hökuməti tərəfindən diplomatik pasport aldı və bu pasportla [[İslandiya]]<nowiki/>dan [[Hindistan
Böyük qardaşı [[Əhməd Nihad Əfəndi]]<nowiki/>nin vəfatından sonra [[1954]]-cü ildən etibarən [[
== Mənbə ==
* ''Burke's Royal Families of the World'' (2 ed.). Burke's Peerage. 1980. p.
* https://web.archive.org/web/20110930052603/http://kitap.antoloji.com/bir-sehzadenin-hatirati-vatan-ve-menfada-gorduklerim-ve-isittikl-kitabi/
| |||