Vikipediya

Jozef Bonapart: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
k parametr düzəlişləri using AWB
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi
| azərbaycanadı dilində adı = Jozef Bonopart
| portretşəkil = King Joseph I of Spain.jpg
| titul =
| bayraq =
Sətir 18:
| doğum tarixi = {{Doğum_tarixi |1768|1|7}}
| doğum yeri = Corte, Haute-Corse, [[Korsika]]
| ölümvəfat tarixi = {{ölüm tarixi və yaşı|1844|7|28|1768|1|7}}
| ölümün səbəbi =
| ölümvəfat yeri = [[Florensiya]], Toskana Böyük Hersoqluğu (günümüzde [[İtaliya]])
| dəfn yeri = [[Əlillər Evi (Paris)|Əlillər Evi]], [[Paris]]
| atası = Karlo Bonapart
| anası = Letizia Ramolino
| həyat yoldaşı = Julie Clary
| uşaqlarıuşağı = Zenaide Laetitia Julie Bonaparte (1801–1854)<br/> Charlotte Napoleone Bonaparte (1802–1839)
| dini = Roman Katolik
| təhsili =
Sətir 33:
| pulu =
}}
'''[[Jozef Bonapart]]''' — (İtalyanca:Giuseppe Bonaparte; İspanca:José I Bonaparte ) (d. [[1768]]-ci il 7 yanvar, Corte, Haute-Corse, [[Korsika]] - ö. [[1844]]-cü il 28 iyul, Florensiya, Toskana Böyük Hersoqluğu, (indiki İtaliya)), [[Napoleon Bonapart|Napoleon Bonapartın]]ın ən böyük qardaşı. Qardaşı tərəfindən [[1806]]-[[1808]]-ci illər arasında [[Neapol]] Kralı və [[1808]]-[[1813]]-cü illər arasında da (I Joze adı ilə) [[İspaniya]] kralı elan olunmuşdur. Napoleon Bonapartın devrilməsindən sonra Jozef özünü Survilliers Qrafı kimi adlandırmışdır.
 
==Həyatı==
Qardaşları kimi Jozef də [[Fransa|Fransada]]da respublika idealına bağlanmışdı. Vətənpərvər lider Paskuale Paolinin [[Korsika|Korsikaya]]ya hakim olması ilə adadan ayrılaraq Fransaya sığınmaq məcburiyyətində qaldı. [[1796]]-cı ildə [[İtaliya]] səfərinin başlanğıcında Napoleonu müşaiyət etdi. [[Sardiniya]] ilə aparılan və Çerasko atəşkəsi ilə nəticələn danışıqlarda iştirak etmişdi. Daha sonra isə Korsikanı geri qaytarmaq üçün aparılan yürüşə qatıldı; adada idarəçiliyin yenidən bərpa olunmasına kömək etdi. [[Direktoriya]] rəhbərliyi tərəfindən əvvəl Parma Hersoqluğuna ([[1796]]), daha sonra da Romaya elçi olaraq təyin olundu. [[1797]]-ci ilin sonlarında isə [[Paris|Parisə]]ə geri qayıtdı, [[Beşyüzlər Şurası|Beşyüzlər Şurasında]]nda Korsikanı təmsil etdi.
 
Jozefin, [[Napoleon Bonapart|Napoleon Bonapartın]]ın 18 Brumayre ([[1799]]-cu il 9 noyabr) çevrilişinə çox az köməyi dəydi. Dövlət Şurası və Qanunvericilik Orqanı üzvü olaraq [[1800]]-cü ildə, Mortfontaynedə [[ABŞ]] ilə müqavilə imzaladı. [[1801]]-ci ildə [[Avstriya]] ilə Fransa arasında Luneville müqaviləsi ilə nəticələnən danışıqlara sədrlik etdi. Napoleon Bonapartın Avropanı tamamilə müharibədən kənar elan edən Amyens müqaviləsindən ([[1802]]) əvvəl ingilis səfiri Lord Kornuelsi ilə danışıqları davam etdirən fransız heyətində vəzifə aldı. Amma bir il sonra [[İngiltərə]] ilə Fransa arasındakı münasibətlər gərginləşdi Jozefin diplomatik səyləri boşa getdi.
 
Napoleon Bonapartın həyatı boyu birinci konsul sifəti ilə əldə etdiyi hakimiyyətinə, öz varisini təyin etməsinin vacibliyi problemi iki qardaş arasında mübahisəyə səbəb oldu ([[1802]]-ci il 1 avqust). Napoleonun varisi olmadığı üçün Jozef ən böyük qardaşı olaraq özünün varis olması tələbini irəli sürdü. Halbuki Napoleon, Lui Bonopartın oğlunun varis olmasının lazım olduğunu irəli sürürdü. [[1804]]-cü ilin mayında Napoleonun imperator elan olunması ilə münaqişə daha da dərinləşdi. Jozef, Fransa taxtı üzərindəki bütün iddialarından imtina etməsi şərtilə onun Lombardiya krallığına gətirmə istiqamətində Napoleonun etdiyi təklifi geri çevirdi.
 
Napoleonun [[Almaniya|Almaniyada]]da olduğu zaman bir il ərzində fransız hökumətinə rəhbərlik edən Jozef, [[1806]]-cı ildə [[Burbonlar|Burbonlar sülaləsini]] devirmək məqsədilə [[Neapol|Neapola]]a göndərildi. Elə həmin ildə imperatorluq fərmanı ilə Neapol kralı elan edildi. Orada feodalizmin qalıqlarını təmizlədi; monastr təriqətlərində islahatlar həyata keçirdi; ədliyyə, maliyyə və təhsil sistemlərini yenidən təşkil etdi.
 
Napoleon, [[1808]]-ci ildən sonra Jozefin idarəçiliyini get gedə bəyənməməyə başladı. İspaniya kralı olamqla bağlı Neapoldan geri çağrılan Jozef, üsyançı ispanların Baylednə fransız qüvvələrini yeniləmələri ilə əlaqədar olaraq, Madriddən ayrılmaq məcburiyyərində qaldı. [[1808]]-ci ilin sonunda Napoleon tərəfindən yenidən [[İspaniya]] taxtına yerləşdirildi. Amma Napoleondan asılı vəziyyətə düşdüyü üçün dörd dəfə taxtdan ayrılmaq istəyini bildirdi.
 
[[1814]]-cü ilin martın 30-da Müttəfiq qoşunları Parisə çatanda, Jozef, əgər çarəsiz qalarsa təcavüzkarlarla atəşkəs imzalamaq üçün geridə Marşal Marmontu buraxaraq qaçdı. Yüz Gün ([[1815]]) zamanında mühüm rol oynamadı. Napoleonun Rochefortda təslim olmasından sonra ABŞ-a getdi, [[1830]]-cu ildə Napoleonun oğlu Reyxstadt hersoqunun Fransa taxtı üzərindəki iddialarının qəbul olunmaması üçün məsələ qaldırdı. Daha sonra İngiltərəyə getdi; bir müddət [[Genuya|Genuyada]]da, son dəfə isə [[Florensiya|Florensiyada]]da oldu.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Jozef_Bonapart"