Fatin Rüştü Zorlu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k parametr düzəlişləri using AWB
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi
| azərbaycanadı dilində adı = Fatin Rüştü Zorlu
| adınorijinal adı originalı = Fatin Rüştü Zorlu
| portretşəkil = Fatin Rüştü Zorlu.jpg
| portretinşəklin ölçüsü = 180
| izah şəklin izahı =
 
| titul = Baş Nazirin müavini
Sətir 13:
| sələfi = [[Səməd Ağaoğlu]]
| xələfi = [[Mehmed Fuad Köprülü]]
| monarx =
 
|titul_2 = Xarici işlər naziri
Sətir 26:
|monarx_3 =
|sələfi_3 =
|xələfi_3 =
 
|titul_4 =
Sətir 41:
|primeminister5 =
|sələfi_5 =
|xələfi_5 =
 
| doğum tarixi = {{Doğum tarixi|1910|04|20}}
| doğum yeri = [[İstanbul]]
| ölümvəfat tarixi = {{Vəfat tarixi və yaşı|1961|9|6|1910|4|20}}
| ölümvəfat yeri = Yassıada
| sülalə =
| dini =
Sətir 52:
| anası =
| həyat yoldaşı = Emel Zorlu
| uşaqlarıuşağı =
| təhsili = Paris Universiteti (siyasi elmlər)<br>
Cenevrə Universiteti (hüquq)
Sətir 60:
'''Fatin Rüştü Zorlu''' (20 aprel 1910, [[İstanbul]] – 16 sentyabr 1961 , Yassıada) , Türk siyasətçisi və diplomatı. [[Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960)|27 may hadisələri]]<nowiki/>ndən sonra Yassıda məhkəmləri keçilirən zaman dönəmin baş naziri [[Adnan Menderes]], maliyyə naziri [[Həsən Polatkan]] ilə birgə edam edildi.
==Həyatı==
Fatin Rüştü Zorlunun babası Rus İbrahim Paşa [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə sığınaraq Əsənkaya- köhnə adıyla Zor kəndinə gəlir və burada kəndin bəylərindən olan Əli Paşanın qızıyla evlənir. Zorlu soyadının mənşəyi də bu kəndin adına söykənir. O, [[20 aprel]] 1910-cu ildə İstanbulda anadan olmuşdur. <ref>Soner Yalçın, ''Efendi - Beyaz Türklerin Büyük Sırrı'', Doğan Kitapçılık, İstanbul, 2007, s.368</ref> 1936-cı ildə o illər xarici işlər naziri olan Tövfiq Rüştü Arasın qızı Əməl xanımla ailə həyatı qurur. 1936-cı ildə Sevin adındı bir qızı dünyaya gəlir.
== Təhsili və əmək fəaliyyəti ==
Orta məktəbi Qalatasaray liseyində oxuduqdan sonra [[Paris Universiteti]]<nowiki/>nin siyasi elmlər fakültəsinə daxil olur. Bundan başqa [[Cenevrə Universiteti]]<nowiki/>ndə hüquq təhsili alır. Təshilini tamamladıqdan sonra Türkiyəyə qayıdaraq 1932-ci ildə Siyasi işlər idarəsində  təcrübəçi kimi işə başlayır. 1933-cü ildə əmri verilsə də, 1934-cü ildə hərbi xidmətə çağırıldığı üçün işindən çıxmalı olur. 1935-ci ildə Siyasət idarəsinin baş direktoru, 1936-cı ildə isə Hüquq müşavirliyində səd müavini vəzifəsini icra edir. 1937-ci ildə Ticarət və İqtisad idarəsinin, 1938-ci ildə isə Siyasi işlər idarəsinin I şöbələrinin sədri vəzifəsində xidmət göstərmişdir. Eyni il [[Bern]] səfiriyində baş katib vəzifəsinə təyin olunur. 1939-cu ildə Paris səfirliyində baş katib, 1941-ci ildə Siyasi planlaşdırma idarəsində sədr, 1942-ci ildə Moskva səfirliyində baş katib, 1943-cü ildə Beyrut baş konsulluğunda baş konsul , 1946-cı ildə Ticarət və İqtisadiyyat idarəsində baş direktor, 1949-cu ildə Ticarət və İqtisadiyyat idarəsinin rəisi, 1950-ci ildə ümumi katiblik üzrə iqtisadi işlər müavini, 1951-ci ildə millətlərarası iqtisadi əməkdaşlıq katibliyində baş katib, 1952-ci ildə Şimali Atlantika müqaviləsinin Türkiyə nümayəndəliyinin səfiri vəzifələrini icra etmişdir. 1959-cu ildə [[Adnan Menderes]] ilə birgə [[Bilderberq toplantılarının siyahısı|Bilderberq yığıncağı]]<nowiki/>nda iştirak etmişdir. <ref>[http://www.biyografi.info/kisi/fatin-rustu-zorlu Fatin Rüştü Zorlu]</ref>
 
== Siyasi kariyerası ==
Siyasi kariyerasına 1954-cü ildə başlayır və 1957-ci ilə qədər [[Çanaqqala]] millətvəkili seçilir. Adnan Menderesin hökümətlərində Baş Nazir köməkçisi (1954 may-1955 noyabr), Dövlət nazirliyində (1954 may-1955 noyabr)  və xarici işlər nazirliyində (1957 noyabr-1960 may) işləmişdir. 1957-ci ildə Kiprdə yaşayan türklərin EOKA terroruna qarşı təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə  Türk Müqavimət Təşkilatını yaradır. <ref>[http://www.gazetevatan.com/o-asker-51-yil-sonra-konustu-481498-yasam/ O asker 51 yıl sonra konuştu]</ref> Xarici işlər naziri olduğu illərdə yeritdiyi siyasət [[NATO]]-ya olan bağlılığa söykənirdi. O cümlədən Türkiyənin iqtisadi inkişafı üçün Amerikadan az bir miqdar mali dəstək almağa çalışmışdır. 1974-cü ildə [[Bülənt Əcəvit]]<nowiki/>in Baş nazirliyi dövründə [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri|TSK]] tərəfindən həyata keçirilən Kipr hərəkatının hüquqi əsası, Fatin Rüştü Zorlunun 11 fevral 1959-cu ildə İsveçrədə Yunanistan və Birləşmiş krallıqla imzaladığı Zürix müqaviləsindəki Garantiya hökmü hesab edilir.
1960-cı il 27 may dövlət çevrilişindən sonra hökumətin digər üzvləri və DP-nın rəhbələri ilə birlikdə həbs olunaraq, yeni yaradılan "Yüksək Ədalət Məhkəməsi" tərəfindən Yassıadada mühakimə olunmuşdur. Bu məhkəmə 14 hökmlü Fatin Rüştü Zorlunu da ölümünə məhkum etmişdir. Onun hökmü [[Adnan Menderes]] və Həsən Polatkan ilə birgə  [[MBK]] tərəfindən təsdiqlənmiş,16 sentyabr 1961-ci il tarixində isə edam edilmişdir.
 
Fatin Zorlunun ölümündən əvvəl yazdığı məktubun mətni belədir: