IV Bela: Redaktələr arasındakı fərq

| azərbaycanadı dilində adı = IV Bela

| adınorijinal adı orijinalı = {{dil-hu|IV. Béla}}

| portretşəkil =

| portretinşəklin ölçüsü =

| izah şəklin izahı =

| ölümvəfat tarixi =

| ölümvəfat yeri =

| uşaqlarıuşağı =

Bela kral [[II Andraş|II Andraşı]]ı<nowiki/>n ilk həyat yoldaşından olan ən böyük oğlu idi. O, 29 noyabr 1206-cı ildə Transilvaniyada anadan olmuşdu. Kral Andraşın təşəbbüsü ilə 7 iyunda Papa [[III İnnokenti]] yepiskop və baronlara müraciət edərək gələcək krala sədaqət andı içməyi tapşırdı. [[1213]]-cü ildə atası II Andraş onu [[Bulqar]] çarı Borilin qızı ilə nişanlasa da tezliklə bu nişan pozulur <ref>{{cite book|last=Fine|first=John V. A|authorlink=John Van Antwerp Fine, Jr.|year=1994|title=The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth&nbsp;Century to the Ottoman Conquest|publisher=The University of Michigan Press|isbn=0-472-08260-4|ref=harv}}</ref>. II Andraş [[Müqəddəs torpaqlar|Müqəddəs Torpaqlar]]<nowiki/>a səfəri zamanı IV Belanı nənəsi Meraniyanın yanında qoyur. [[1218]]-ci ildə səfərdən qayıtdıqdan sonra isə onu Niseya imperatorunun qızı ilə evləndirir. Nigah [[1220]]-ci ildə baş tutur. 1226-cı ilə qədər Bela [[Transilvaniya]]<nowiki/>nı hersoq titulu ilə idarə etmişdir. O əyalətin şərqində yaşayan [[Paqanizm|paqan]] [[kumanlar]] arasında xristian missonerlərinin fəaliyyətini dəstəkləyirdi. Hətta bəzi kuman qəbilə başçıları onun həkimiyyətini tanımışdı. 1235-ci ildə kral II Andraşın vəfatı ilə IV Bela taxta çıxmağa nail oldu.

Taxta çıxdıqdan sonra o atasının yaxın adamlarını cəzalandırdı. Məsələn [[II Andraş]]ın yaxın məsləhətçiləri [[baron]] Denis kor edilmiş, Yulius Kan isə həbs edilmişdi. Bela özünün əsas məqsədinin babası III Belanın hakimiyyəti illərindəki kimi “kral hüquqlarının bərpası” və “ölkədə mövcud vəziyyətin bərpası” olduğunu bəyan etdi. O kral yığıcaqlarında baronların iştirakının qarşısını almaq üçün “baron stulları”nı yandırılmasını əmr etdi. Əvvəllər kral tərəfindən paylanan torpaqlar məsələsinə baxılması üçün yeni bir komissya yaratdı. II Andraş tərəfindən bağışlanan bir çox torpaqlar geri qaytarıldı. Papa IX Qreqori onun bu addımını şiddətlə tənqid etdi və nəticə də geri alnmış mülklərin yenidən sahiblərinə qaytarılması qarşılığında Papa ona səlahiyyət verir ki, illərdir "Müqəddəs baxış"a qarşı çıxan yerli [[müsəlman]] və [[Yəhudilər|yəhudiləriyəhudilər]]i maliyyə idarəsində işə qəbul etsin.

1261-ci ildə Bela oğlu Stefan ilə birlikdə [[Bolqarıstan|Bolqarıstanı]]ı işğal etdi. Bulqar çarı Çar Konstatin Tik məcbur oldu ki, [[Vidin vilayəti|Vidin]]<nowiki/>i tərk etsin. İşğaldan sonra Bela Macarıstana qayıtsa da oğlu Bolqarıstanda qaldı. Belanın kiçik oğlu Belaya və qızı Annaya olan isti münasibəti digər oğlu Stefanı qəzəbləndirdi. O əsərlərində tez tez valideyn qayğısından məhrum qaldığını və atası tərəfindən öldürülmək təhlükəsi altında olduğunu vurğulayırdı. Vəziyyət belə olduqda yaranabiləcək bir vətəndaş müharibəsinin qarşısını almaq məqsədilə [[Arxiyepiskop]] Fillip və bir sıra yüksək vəzifəli dövlət adamları ata ilə oğul arasında münasibətləri yoluna qoymağa çalışdı <ref>{{Cite book|last=Zsoldos|first=Attila|year=2007|title=Családi ügy: IV. Béla és István ifjabb király viszálya az 1260-as években ''[A family affair: The Conflict between Béla IV and King-junior Stephen in the 1260s]''|publisher=História, MTA Történettudományi Intézete|isbn=978-963-9627-15-4|ref=harv|language=hu}}</ref>. [[Pressburq sülhü]] ilə ölkə iki hissəyə bölündü: [[Dunay]]<nowiki/>dan qərbdəki torpaqlar Belanın, şərqdəki torpaqlar isə Stefanın hakimiyyəti altında qaldı. Ata ilə oğul arasındakı münasibətlər hələ də gərgin olaraq qalırdı. Stefanın ölkənin qərbində yerləşən anası və bacısına aid torpaqları ələ keçirməsinə qarşılıq Bela qızı Annanın başçılığı ilə 1264-cü ildə böyük bir ordunu onun üzərinə göndərdi<ref name=":0" />. Anna Şaroşpatak şəhərini tutaraq Stefanın yoldaşını və uşaqlarını əsir aldı. Stefan özü isə [[Transilvaniya]]<nowiki/>nın şərqində, Feketehalomda qəsrə sığındı. Tərəflər 1265-ci ildə qarşı qarşıya gəldi <ref>{{cite book|last=Sălăgean|first=Tudor|editor1-last=Pop|editor1-first=Ioan-Aurel|editor2-last=Nägler|editor2-first=Thomas|title=The History of Transylvania, Vol. I. (Until 1541)|publisher=Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies)|year=2005|pages=233–246|chapter=''Regnum Transilvanum''. The assertion of the Congregational Regime|isbn=973-7784-00-6|ref=harv}}</ref>. 1266-cı ildə bağlanan sülhə əsasən ölkənin Dunay boyunca bölünməsi təsdiqləndi.