Boliviya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Qonşu ölkələr descriptionda əlavə olunub, Coğrafiya bölməsinə məlumat əlavə olunub |
||
Sətir 66:
{{maplink|frame=yes|frame-width=265|type=line|stroke-width=3|text=Boliviya}}
'''Boliviya''' (tam adı: '''Boliviya Çoxmillətli Dövləti'''; {{lang-es|Estado Plurinacional de Bolívia}}) — [[Cənubi Amerika]]da dövlət. Paytaxtı [[Sukre]] şəhəridir, [[La Pas (Boliviya)|La Pas]], [[Koçabamba]], [[Santa Cruz]], [[Potosi]] kimi digər böyük şəhərləri də var.
Ölkə Boliviya idarəçiliyi dövründə '''Yuxarı Peru''' adlandırılırdı. Sonradan ölkəyə [[Cənubi Amerika]]nı [[ispan]] əsarətindən qurtaran [[Simon Bolivar]]ın şərəfinə '''Boliviya''' (''[[Simon Bolivar|Bolivar]]ın ölkəsi'') adı verilmişdir. Boliviyanın şimal və şimal-şərqdə [[Braziliya]], cənub-şərqdə [[Paraqvay]], cənubda [[Argentina|Arqentina]], cənub-qərb və qərbdə [[Çili]] və [[Peru]] ilə sərhədləri var. Cənubi Amerika ölkələr arasında dənizə çıxışı olmayan ən böyük ölkədir. Lakin 2010cu ildə Peru ilə imzalanmış sazişə əsasən Boliviyaya 99 illik icarəyə liman tikmək üçün dənizkanarı sahə verilib.<ref>[https://www.bbc.com/news/world-latin-america-11595368 Peru deal gives landlocked Bolivia coast for own port]</ref>
== Tarix ==
Sətir 73:
Müstəqillik əldə etdikdən sonra Boliviyadakı [[siyasi hakimiyyət]] çox tez-tez dəyişilmişdir. Ölkə müstəqilliyini qazandığı [[1825]]-ci ildən indiki dövrə qədər yüz səksənə yaxın [[inqilab]], ondan çox dəyişdirilmiş [[konstitusiya]] və səksənə yaxın [[prezident]] görüb. [[Prezident]]lərdən bəziləri hakimiyyəti qan tökərək ələ keçirdiblər və yenə eyni şəkildə hakimiyyətdən getməli olublar. Altı [[prezident]] hakimiyyətdə olduğu zaman öldürülüb.
[[Şəkil:Salar_de_Uyuni,_Bolivia2.jpg|thumb|left|200px|[[Uyuni şoranlığı]]]]
Boliviyanın qonşu
Boliviya həmcinin [[1899]]-[[1903]]-cü illərdə [[Akri müharibəsi]]ndə ərazisinin 191.000 km² ərazisini itirir. Ölkədə yenə bir sərhəd problemi üzündən [[1932]]-cı ildə qonşu [[Paraqvay]] ilə müharibə edir. [[Chaco Müharibəsi]] adlandırılan bu [[müharibə]] [[1935]]-cı ildə, [[Paraqvay]]ın zəfəri ilə sona çatır, Boliviya isə mübahisəli bölgənin ancaq dörddə birini [[torpaq]]larına qata bilir.
Sətir 79:
== Coğrafiya ==
Boliviyanın ərazisi 1.098.581 km²-dir .<ref>[http://statoids.com/ubo.html Administrative Divisions of Countries ("Statoids") : Departments of Bolivia]</ref>
[[Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısı|Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısında]] [[Efiopiya|Efiopiyadan]] sonra 27ci yer tutur.
Ekoloji zonlara görə Boliviyanın ərazisi çox zəngindir. Ölkənin qərb dağlıq hissəsi [[And dağları|And dağlarda]] yerləşir. Bura həmçinin Altiplano platosu aiddir. Şərq düzənliklərə amazon tropik meşələr və [[Qran-Çako]] kimi böyük rayonlar daxildidir. Ölkənin ən hündür nöqtəsi - Oruro departamentində yerləşən sönmüş vulkan [[:en:Nevado_Sajama|Saxama]]. Ən iri gölləri Peru ilə sərhəddə yerləşən [[Titikaka gölü]] və [[Poopo gölü]]dür. Dünyanın ən iri şoranlığı - [[Uyuni şoranlığı]] isə cənub-qərbdə Potosi departamentində yerləşir.
== Demoqrafiya ==
|