Boliviya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Qonşu ölkələr descriptionda əlavə olunub, Coğrafiya bölməsinə məlumat əlavə olunub
Sətir 66:
{{maplink|frame=yes|frame-width=265|type=line|stroke-width=3|text=Boliviya}}
'''Boliviya''' (tam adı: '''Boliviya Çoxmillətli Dövləti'''; {{lang-es|Estado Plurinacional de Bolívia}}) — [[Cənubi Amerika]]da dövlət. Paytaxtı [[Sukre]] şəhəridir, [[La Pas (Boliviya)|La Pas]], [[Koçabamba]], [[Santa Cruz]], [[Potosi]] kimi digər böyük şəhərləri də var.
Ölkə Boliviya idarəçiliyi dövründə '''Yuxarı Peru''' adlandırılırdı. Sonradan ölkəyə [[Cənubi Amerika]]nı [[ispan]] əsarətindən qurtaran [[Simon Bolivar]]ın şərəfinə '''Boliviya''' (''[[Simon Bolivar|Bolivar]]ın ölkəsi'') adı verilmişdir. Boliviyanın şimal və şimal-şərqdə [[Braziliya]], cənub-şərqdə [[Paraqvay]], cənubda [[Argentina|Arqentina]], cənub-qərb və qərbdə [[Çili]] və [[Peru]] ilə sərhədləri var. Cənubi Amerika ölkələr arasında dənizə çıxışı olmayan ən böyük ölkədir. Lakin 2010cu ildə Peru ilə imzalanmış sazişə əsasən Boliviyaya 99 illik icarəyə liman tikmək üçün dənizkanarı sahə verilib.<ref>[https://www.bbc.com/news/world-latin-america-11595368 Peru deal gives landlocked Bolivia coast for own port]</ref>
 
== Tarix ==
Sətir 73:
Müstəqillik əldə etdikdən sonra Boliviyadakı [[siyasi hakimiyyət]] çox tez-tez dəyişilmişdir. Ölkə müstəqilliyini qazandığı [[1825]]-ci ildən indiki dövrə qədər yüz səksənə yaxın [[inqilab]], ondan çox dəyişdirilmiş [[konstitusiya]] və səksənə yaxın [[prezident]] görüb. [[Prezident]]lərdən bəziləri hakimiyyəti qan tökərək ələ keçirdiblər və yenə eyni şəkildə hakimiyyətdən getməli olublar. Altı [[prezident]] hakimiyyətdə olduğu zaman öldürülüb.
[[Şəkil:Salar_de_Uyuni,_Bolivia2.jpg|thumb|left|200px|[[Uyuni şoranlığı]]]]
Boliviyanın qonşu dövlərlərlədövlətlərlə, xüsusi ilə də [[Çili]] və [[Paraqvay]] ilə olan əlaqələri gərgin olmuşdur. [[1879]]-ci ildə müttəfiqi [[Peru]] ilə birlikdə, sərhəd probleminə görə [[Çili]]yə hücum etdi. Ancaq [[1883]]-cü ildə bitən [[Sakit okean müharibəsi]] Boliviya üçün məğlubiyyətlə bitdi. [[Sakit Okean]] bölgəsindəki sahil xəttini [[Çili]]yə verməli olan Boliviyanın [[okean]] ilə olan əlaqəsi kəsildi və nəticədə ölkə dənizə çıxışı olmayan dövlətinə çevrildi. Bu [[müharibə]]nin nəticəsi Boliviya xalqının indi də yaddaşından silinmir.
 
Boliviya həmcinin [[1899]]-[[1903]]-cü illərdə [[Akri müharibəsi]]ndə ərazisinin 191.000&nbsp;km² ərazisini itirir. Ölkədə yenə bir sərhəd problemi üzündən [[1932]]-cı ildə qonşu [[Paraqvay]] ilə müharibə edir. [[Chaco Müharibəsi]] adlandırılan bu [[müharibə]] [[1935]]-cı ildə, [[Paraqvay]]ın zəfəri ilə sona çatır, Boliviya isə mübahisəli bölgənin ancaq dörddə birini [[torpaq]]larına qata bilir.
Sətir 79:
== Coğrafiya ==
Boliviyanın ərazisi 1.098.581&nbsp;km²-dir .<ref>[http://statoids.com/ubo.html Administrative Divisions of Countries ("Statoids") : Departments of Bolivia]</ref>
[[Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısı|Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısında]] [[Efiopiya|Efiopiyadan]] sonra 27ci yer tutur.
Ən iri gölləri [[Titikaka gölü]] və [[Poopo gölü]]dür.
 
Ekoloji zonlara görə Boliviyanın ərazisi çox zəngindir. Ölkənin qərb dağlıq hissəsi [[And dağları|And dağlarda]] yerləşir. Bura həmçinin Altiplano platosu aiddir. Şərq düzənliklərə amazon tropik meşələr və [[Qran-Çako]] kimi böyük rayonlar daxildidir. Ölkənin ən hündür nöqtəsi - Oruro departamentində yerləşən sönmüş vulkan [[:en:Nevado_Sajama|Saxama]]. Ən iri gölləri Peru ilə sərhəddə yerləşən [[Titikaka gölü]] və [[Poopo gölü]]dür. Dünyanın ən iri şoranlığı - [[Uyuni şoranlığı]] isə cənub-qərbdə Potosi departamentində yerləşir.
 
== Demoqrafiya ==