Çexoslovakiya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 15:
[[1929]]-[[1933]]-cü illərin dünya iqtisadi böhranı Çexoslovakiya iqtisadiyyatına da ciddi zərbə vurdu. Böhran hərbi sənayedən başqa bütün sənaye sahələrinə toxundu. Ölkədə işsizlərin sayı 700 mini ötüb keçdi. Böhran illərində ölkədə milli münasibətlər də kəskinləşdi. Siyasi məsələlərin həllində "Qrad" qrupu əsas rol oynayırdı. Onunla müxalifətdə olan partiya isə "Pyaterka" partiyası idi. "Qrad"ın nüfuzu daha güclü idi. Ölkədə "çexləşdirmə" siyasəti yeridilirdi. Bu siyasətin nəticəsində [[Slovakiya]]da millətçi xalq partiyası təşkil edildi ki, onun da rəhbəri Qlinka idi. [[Sudet]] vilayətində də Henleynin başçılığı altında millətçi [[Alman]] partiyası təşkil edildi. Zakarpat Ukraynası da muxtariyyət tələb edirdi. [[1929]]-cu ilin dekabrında keçirilən parlament seçkiləri nəticəsində "hakim koalisiya hökuməti" təşkil edildi. Çexoslovakiya böhrandan ancaq [[1934]]-cü ildə çıxa bildi.
== Çexoslovakiya İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində ==
[[Almaniya]]da faşizmin hakimiyyət başına gəlməsi Çexoslovakiyada da millətçi qrupların daha da fəallaşmasına səbəb oldu. Ölkədə təqiblər artdı. [[1934]]-cü ildə [[Kommunist partiyası]]nın fəaliyyəti qadağan edildi. [[1935]]-ci ilin mayın 19-da Milli Məclisə keçirilən seçkilərdə [[Sudet]] vilayətində Alman partiyası, [[Slovakiya]]da isə Xalq partiyası səslərin əksəriyyətini topladı. [[1935]]-ci ilin dekabrında keçirilən prezident seçkilərində "Qrad" qrupunun rəhbəri Beneş qalib gəldi. Hökumətin başçısı isə Milan Qoca oldu. 1936-1938-ci illərdə ölkədə alman, slovak, ukrain, macar və polyak separatizmi gücləndi. Bununla belə [[1938]]-ci ilin mayında Çexoslovakiya sərhədinə [[faşist AlmaniyasınınAlmaniyası]]nın qoşun yığmaq cəhdi uğursuz oldu. Çünki o dövrdə Çexoslovakiya Avropada ən güclü qoşuna malik olan dövlətlərdən biri olduğu üçün Hitler buraya hücum etməyə cəsarət etmədi. 1938-ci ilin mayında Milan Qocanı general Sırov əvəz etdi. [[1938]]-ci ilin sentyabrında olan Münhen konfransı Sudet vilayətinin orada almanların çoxluq təşkil etməsi bəhanəsi ilə Almaniyaya birləşdirilməsi haqqında qərar qəbul etdi. [[1938]]-ci ilin oktyabrında [[Almaniya]] Sudet vilayətini özünə birləşdirdi. Çexoslovakiya öz ərazisinin 1/3-ni, əhalisinin 5 milyonunu, sənaye potensialının isə 40%-ni itirdi. Bundan sonra o, “İkinci respublika” adlandı. Prezident Beneş istefa verdi. Onu Qaxa əvəz etdi. Baş nazir Milli birliyin lideri R.Beran oldu. [[1938]]-ci ilin oktyabrında Slovakiyada Tisonun başçılığı altında hökumət təşkil edildi. Slovakiya 1939-cu ilin martın 14-də öz müstəqilliyini elan etdi. Slovakiya Almaniyanın satilletinə çevrildi. Zakarpat Ukraynasına isə Hitlerin razılığı ilə macar qoşunları daxil oldular. [[1939]]-cu ilin martın 14-də Zakarpat Ukraynası da öz müstəqilliyini elan etdi. 1939-cu ilin martın 15-də prezident Qaxa Hitlerin Çexoslovakiya Respublikasını ləğv etmək tələbi ilə razılaşmalı oldu. Bohemiya (Çexiya) və Moraviya Almaniyanın protektoratlığına verildi. Beləliklə, Çexoslovakiya parçalandı və onun dövlət müstəqilliyinə son qoyulmuş oldu.
 
[[1939]]-cu ildə [[Almaniya]] tərəfindən zəbt edilərək onun Çexiya, Moraviya və Slovakiya protektoratı yaradılır. [[1945]]-ci ildə Sovet qoşunları tərəfindən tutulur və Çexoslovakiya Sosialist Federativ Respublikası şəklində [[1992]]-ci ilə kimi mövcud olur.