Qaşqaylar Azərbaycan Türklərinin bir boyudur. Moğollar dövründə ŞərqŞərqi Türkistandan köçərək İrana gəlib yerləşən Qaşqay Türkləri adətlərinə bağlılıqları ilə məşhurdurlar. CənubCənubi İranın Fars əyalətiəyalətində bütünüQaşqaylar iləçoxluq Qaşqayların nüfuzutəşkil altındadıredir. Qaşqaylar 6 tayfatayfaya vahidinə ayrılmışdırbölünür: Keşküliyi köçek (kiçik keşküli), Keşküliyi bozorg(büyük keşküli),Darreşuri (duzlu vadi) Farsimedan (farsca bilməz), Şeşbölük (6 bölük)vevə Əmələ (digər tayfaların yamaklığını edən tayfa)əmələ. Qaşqaylar özlərini bəzən "Canihani" olaraq adlandırar. Bunun səbəbini də busəbəbi günkibugünki Qaşqay tayfalar konfederasiyasını quran adamın "Canı ağa(Xan/mehmanxana) Qaşqay" adında bir boy bəyi olmasıdır. Son zamanlara qədər yarı köçəri həyatı sürən Qaşqaylar, bir-birlərinə olan bağlılıqları, planlı və təşkilatlı hərəkətləri ilə tanınmışlarəlaqədardır. Necə ki, bu gün belə öz ənənələrinə görə,Qaşqaylar müəyyən bir qəbilə idarəsi nizamını icra etməkdədirlər. Milli və mahalliməhəlli ənənələrinə bağlı bir sıra müəssisələrə də sahibdirlər. "İlhan"lıq idarəsi sistemi bu müəssisələrdən biri sayılarbiridir. Ayrıca, görkəmli sinifdən sayılan "İlhan" ailəsi xaricində, KalantarKələntar, KethudaKətxuda, Relsə, Tabeke-i Pest kimi təbəqələr də mövcud olub, bunlar hamı/həmişə öz adətlərinə görə idarə edilərlər. Qaşqaylar, öz aralarında yaxşı bir-birliyə sahib olduqları üçün, İran hökumətlərinin bəzi haqsız tələblərini və emrivakilerini rədd etmək müvəffəqiyyətini göstərmişlər. İkinci Dünya Döyüşümüharibəsi əsnasındadövründə cərəyan edən və Qaşqaylar ilə İran hökumətini qarşı-qarşıya gətirən əhəmiyyətli bəzi hadisələr, Türk hökumətinin arayaişə girməsiqarışması ilə yatırılmışdır. Lakin Qaşqayların bu hərəkətləri İran hökumətləri tərəfindən xoş görülməmiş və onların başqa bölgələrə sürgünəsürgün getmələrinəedilməsinə səbəb olmuşdur. Buİran-İraq vaxt,müharibəsi sondövründə iran-İraq hərbində, yaşadıqları Basra Körfəzi sahilləri hərbdöyüş sahəsinəzonasına yaxın olduğu üçün, Qaşqaylar böyük zayiatitkilərə görmüşlər.məruz Yenə iran-İraq Döyüşü əsnasında, İran hökuməti, Azərilər başda olmaq üzrə digər Türk qruplarından ibarət olan/yaranan əsgəri birlikləri ön saflarda İraq cəphəsinə sürməsi və onların böyük zayiat görmələrinə səbəb olmuşdur ki, bu da İran rejiminin Türklərə qarşı nə qədər ədalətsiz davrandığını göstərməkdədirqalmışdılar. Türklük şüurunu və adətlərini canlı bir şəkildə yaşadan Qaşqayların bu günki əhalilərisayı bir milyona yaxınlaşmışdır. Digər Türk qruplarında olduğu kimi, Qaşqaylar da İran hökumətlərinin maraqsızlığı üzündən iqtisadi və mədəni sahədə olduqca geri qalmışlaryaxındır.
