Syuy Syubo: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{İş gedir}}
{{Şəxs}}
'''Syuy Syubo''' ({{zh|c=瞿秋白}}; d.[[29 yanvar]] [[1899]], [[Szyansu]] əyaləti, Tsanqzhou şəhəri - ö.[[18 iyun]] [[1935]]) — [[1920]]-ci illərin sonlarında Çin Kommunist Partiyasının lideri idi.
 
==Həyatı==
 
Syuy Syubo Tsanqzhou şəhərində, [[Szyansu]]da anadan olub. Ailəsi Qinqquo zolağının (青果 巷) üzərində yerləşən Tianxianq (天香楼)-da yaşayırdı. Syuynun atası Syuy Şivey (瞿世玮) vaxtilə güclü olan bir ailədə anadan olub. Rəssamlıq və qılıncoynatma bacarıqlarına yiyələnən Syuy siyasətə və biznesə maraq göstərmirdi. Syuy-nun anası dövlət məmurunun qızı olan Jin Xuan (金 璇) poeziya sahəsində çox bacarıqlı idi. Ailənin ən böyük uşağı olan Syuy-nun özündən başqa beş qardaşı və bir bacısı var idi. O, gənc olarkən ailəsi dayısının evində yaşayırdı və qohumları tərəfindən maddi dəstək görürdü. Syuy-nun atası müəllim kimi işləsə də, tiryək asılılığı səbəbindən ailəsini təmin edə bilmirdi. [[1915]]-ci ildə isə anası artan çətinliklərə və borclara görə intihar etdi.<ref>{{cite web |url =http://history.cultural-china.com/en/59History7594.html |archiveurl =https://web.archive.org/web/20121024193945/http://history.cultural-china.com/en/59History7594.html |archivedate = 21 Jan 2012 - 22 Dec 2018|title =Qu Qiubai - The First Chinese to Translate "The Internationale" |author = |date = |publisher = |accessdate = 2019-09-29 |language = }}</ref>
 
[[1916]]-cı ildə Syuy Hankoya getdi və əmisiuşağının dəstəyi ilə ingilis dilini öyrənmək üçün Uhan Xarici Dili Məktəbinə daxil oldu. [[1917]]-ci ilin yazında işə müraciət etmək üçün [[Pekin]]ə getdi, lakin ümumi dövlət qulluğu imtahanından keçə bilmədi. Sadə bir universitet təhsilini ödəmək üçün kifayət qədər pulu olmayan Syuy Çin Xarici İşlər Nazirliyinin (俄文 专修 馆) nəzdində yeni qurulan Rus Dili İnstitutuna daxil oldu, çünki ödəniş tələb etmirdi. İnstitut həmçinin ona təqaüd təklif etdi, hətta məzun olduqdan sonra onu bir işlə təmin edəcəyinə söz verdi.{{cite web |url = |archiveurl = |archivedate = 2019-09-29 |title = |author = |date = |publisher = |accessdate = 2019-09-29 |language = }}
 
== Kommunist Partiyasında iştirakı ==
 
Syuy oxuduğu Dil institutunda çox çalışdı, həm fransız, həm də rus dilini öyrəndi və boş vaxtını Buddist fəlsəfəsi və klassik Çin dilini öyrənməyə sərf etdi. Bunların Hər ikisi onun uşaqlıqdan bəri inkişaf etdirdiyi maraqları idi. Pekin Universitetində kampusun baş kitabxanaçısı olan Li Dazhao tərəfindən marksist təhlilin müzakirələri keçirilirdi. Syuynun orada iştirakı onun inqilabçı dairələrlə ilk əlaqələrinin yaranmasına təkan oldu. Belə ki, Gələcək kommunist lider və Çinin sədri [[Mao Tszedun]] da bu görüşlərdə iştirak edirdi. Sonralar Syuy Pekin qəzetində "''Səhər Xəbərləri''" nin jurnalisti kimi işə başlamış və Moskvaya müxbir kimi göndərilmişdi baxmayaraq ki, bu onun dövlət qulluğunda olan karyerasını təhlükə altına salacaqdı. Syuy [[Bolşevik İnqilabı]] dövründə və sonrasında Rusiyadakı həyat haqqında [[Moskva]]dan məlumat verən ilk çinlilərdən idi, o burada həyat şərtlərinin sərtliyini müşahidə etmişdi. Rusiyada olarkən o Tolstoyun nəvəsi Sofya ilə Yasnaya Polyanadakı (Lev Tolstoyun doğulduğu ev) [[Lev Tolstoy]]un evinə baş çəkdi, [[Lenin]]in bir qrup nümayəndə ilə görüşdüyünün şahidi oldu, Feodor Çaliapinin [[Aleksandr Puşkin]]in şeirlərinə bəstələnmiş musiqisini dinlədi və [[Pyotr Kropotkin]]in cənazəsində iştirak etdi.<ref>{{cite book|last=Spence|first=Jonathan|title=The Gate of Heavenly Peace|year=1981|publisher=Penguin Books|pages=178}}</ref>
 
[[1923]]-cü ilin yanvarında Syuy o dövrdə Çin Kommunist Partiyasının lideri Tsen Duxiunun Rusiyadan geri qayıdıb ona qoşulması təklifini qəbul etdi. Qayıdandan sonra Çin Kommunist Partiyasının təbliğatı işinə baxan Syuy [[1927]]-ci ildə Tsen Duxiunun süqutundan sonra Çin Siyasi Bürosunun Sədri və partiyanın de-fakto lideri oldu. [[11 dekabr]] [[1927]]-ci il Quanqzhou üsyanı kimi üsyanlar təşkil etdi.ref>{{cite book|title=Mao Zedong, Zhou Enlai and the Evolution of the Chinese Communist Leadership |author= Thomas Kampen|year= 1999|publisher=Nordic Institute of Asian Studies|isbn=87-87062-76-3|url=https://books.google.com/books?id=meBsMli4JN4C&pg=PA34&ots=2WCbf7lTS_&dq=%22Qu+Qiubai%22+stalin&as_brr=3&ie=ISO-8859-1&output=html&sig=0_qEKsGE8YtxijQQime6hBBP8ys|page=34}}</ref>

[[1928]]-ci ilin aprelində Syuy bir daha Moskvaya getdi və iki il [[Çin Kommunist Partiyası]]nın nümayəndəsi kimi çalışdı. [[1930]]-cu ildə Çin Kommunist Partiyasının Rusiyadakı nümayəndəsi vəzifəsindən kənarlaşdırıldıqdan sonra Syuy mərkəzi rəhbərlikdən kənarlaşdırılmaq üçün Çinə qayıtdı. Bütün bunlar inqilabın necə aparılacağına dair güclü bir mübahisə ilə əlaqədar idi. İşdən çıxarıldıqdan sonra syuy [[Şanxay]]da bir yazıçı, həm də tərcüməçi olaraq çalışdı, Mao Dun, [[Lu Sin]] ilə birlikdə ədəbi fəaliyyətlə məşğul oldu və solçu mədəni hərəkatın liderləri ilə dərin dostluq əlaqələri qurdu.
 
== Ölümü ==
 
[[1934]]-cü ildə vəziyyət getdikcə təhlükəli olmağa başlıyırdı və Syuy artıq Şanxayda qala bilmədi, buna görə Szyansi əyalətinin Juytsin şəhərindəki Kommunistlərin Mərkəzi İnqilab Baza Bölgəsinə getdi. Qırmızı Ordu məşhur "''Uzun Mart''" yürüşünü başlayanda Syuy döyüşə rəhbərlik etmək üçün cənubda qaldı. [[1934]]-cü ildə [[Fucyen]], Tsanqtinqdə həbs olunan Syuy bir il sonra [[Homindan partiyası]] tərəfindən edam cəzasına məhkum edildi. Həbs edildiyi müddətdə Syuyni təslim olmağa vadar etmək üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə edən KMT hökuməti tərəfindən işgəncələrə məruz qaldı, lakin inanclarında israrlı idi və heç zaman fikrindən dönmədi. [[18 iyun]] [[1935]]-ci ildə Syuy "''The İnternationale''" (himn), "''Qırmızı Ordu nəğməsi''" mahnılarını oxuyaraq və "''Yaşasın Çin Kommunist Partiyası''", "''Yaşasın kommunizm''" və digər şüarlar səsləndirərək edam yeri olan Zhonqşan parkına doğru irəliləyirdi. Zhonqşan parkındakı kiçik bir təpəyə çatdıqdan sonra Syuy ot üzərində oturmaq üçün bir yer seçdi, gülümsündü və edamçıya işarə etdi: "bura çox yaxşıdır!". Qətlə yetiriləndə Syuy 36 yaşında idi.<ref>{{cite web |url =https://baike.baidu.com/item/瞿秋白/115748 |archiveurl =http://web.archive.org/web/20190420084621/https://baike.baidu.com/item/%E7%9E%BF%E7%A7%8B%E7%99%BD/115748 |archivedate = 02 Dec 2017 - 08 Jul 2019|title =瞿秋白 (无产阶级革命家) |author = |date = |publisher = |accessdate = 2019-09-29 |language = }}</ref> Həbs olunduğu müddətdə Syuy siyasi düşüncəsini ifadə etmək üçün "''Lazım olduğundan daha artıq sözlər''" adlı bir kitab yazdı. Kitab ölümündən sonra xeyli mübahisələrə səbəb oldu.
 
Həbs olunduğu müddətdə Syuy siyasi düşüncəsini ifadə etmək üçün "''Lazım olduğundan daha artıq sözlər''" adlı bir kitab yazdı. Kitab ölümündən sonra xeyli mübahisələrə səbəb oldu.
 
== İrsi ==
 
Syuy Mədəniyyət İnqilabı dövründə "''xəyanətkar''" kimi ağır tənqid olundu. Yalnız [[1980]]-ci ildə Mərkəzi Komitə ona bəraət verdi və bu gün o Çin Kommunist Partiyası tərəfindən çox yüksək qiymətləndirilir. Doğma şəhəri Tsanqzhouda onun muzeyi var. Çində sol ədəbi hərəkata dair tədqiqatlar (1968-ci ildə nəşr olunmuş) onu "''yumşaq qəlbli kommunist''" kimi təsvir edir. Syuy eyni zamanda rəsmi olaraq qəbul edilən və Çin Kommunist Partiyasının himni kimi istifadə edilən "The İnternationale"ı Çin dilinə tərcümə etdi. Böyük Çin ziyalılarından biri və Çində inqilabi hərəkat ruhunu quran ilk Kommunist Partiyasının üzvlərindən biri idi. O, eyni zamanda duygusal bir şair kimi də yaddaşlarda qalıb.
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}