Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 35:
Türkiyənin Baş Naziri ([[1923]]-[[1924]], [[1925]]-[[1937]], [[1961]]-[[1965]])), CXP başqanı (1938-1972)]]
[[10 noyabr]] [[1938]]-ci ildə Atatürkün vəfatından sonra Məclisin müştərək səs çoxluğu ilə keçmiş baş nazir, istiqlal müharibəsinin öncül liderlərindən İsmət İnönü prezident seçilir.<ref>Can Dündar-Bülent Çaplı, ''İsmet Paşa'', İmge kitabevi, 2006</ref>Elə həmin ayda CXP qurultayında İnönü "ömürlük başqan" seçilir və ona "Milli Şef" titulu verilir. Bu titul demokratik qüvvələrin heç ürəyincə olmur. Daha sonradan pul əskinaslarına İnönünün rəsminin çap edilməsi bu hiddəti daha da artır. Belə ki yuxarıda qeyd edilənlər yalnız Atatürk kultuna uyğun elementlər idi və başqa birisinin şərəfinə bu elementlərin istifadəsi diktatorluq kimi başa düşülürdü. Belə olan halda demokratik sistemə keçid də mümkünsüz hala gəlirdi. Lakin İnönü demokratik seçkilər tərafdarı olduğunu və bunun millətin rifahı uğrunda edilməsinin vacibliyini bildirdikdən sonra bu müxalif qüvvələr bir qədər sakitləşdi. Bundan başqa həm ikinci dünya müharibəsində həm də ondan sonrakı dövrdə Türkiyə təklənmə təhlükəsində qalırdı.
Bələ olan halda müttəfiq lazım idi ki, hökumətin fikrincə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-la dostluq və [[NATO]]-ya üzv olmaq ən uyğun variant idi.
Bu ittifaqla həmçinin ölkənin iqtisadi və sosial durumunda irəliləyişlərin əldə edilməsi planlaşdırılırdı. ABŞ isə Türkiyənin NATO-ya daxil olması üçün şərtlərdən biri kimi demokratik seçkilərin keçirilməsini göstərmişdi.
| |||