Qarabağ bəylərbəyliyi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k clean up, replaced: yaranma1 → quruluş_ili, ləğvolma1 → süqut_ili, status → statusu (2) using AWB |
k →Qarabağ bəylərbəyliyin mahalları: clean up, replaced: statusuu → statusu using AWB |
||
Sətir 91:
[[Səfəvilər]] dövründə [[Qarabağ]] bəylərbəyliyinin tərkibində yerli inzibati-ərazi vahidi kimi xristian məlikliyi yaradılmışdı. Erməni müəllifləri və onların digər həmfikirləri [[Qarabağ]] ərazisində mövcud olmuş beş xristian məlikliyinin rolunu şişirtməyə, hər bir məlikliyi az qala "erməni milli dövlətçiliyi"nin nümunəsi, "əsrlər boyu erməni dövlətçililiyi ənənələrini qoruyub saxlayan, yaşadan" qurum, knyazlıq və s. kimi təqdim etməyə və eyni zamanda erməni əhalisini tarixi Qarabağ ərazisinin yerli sakinləri olduğunu sübut etməyə çalışırlar. Məsələn: erməni tarixçisi A.R.İoannisyan [[Qarabağ]] və [[İrəvan]] torpaqlarını erməni əhalisinin əsas hissəsinin cəmləndiyi "tarixi Ermənistan ərazisi" adlandırmaqla yanaşı, [[Nadir şah]] dövründə [[Qarabağ]] ərazisində olan xristian məlikləri "faktiki olaraq müstəqil hakimlər, öz ərazilərində tam ixtiyar sahibi, özlərinə məxsus hərbi qüvvəyə malik knyazlıqlar" kimi təsvir etmişdir.
İlk olaraq məliklərin özləri haqda: XIX əsr [[Qarabağ]] salnaməçilərinin məlumatlarına fikir verək. [[Mirzə Adıgözəl bəy Qarabaği]]yə görə, [[Xəmsə (Qarabağ)|Xəmsə]] adı ilə məşhur olan beş mahalın hər birinin ayrı adı vardı. Bu mahalların sayı beş olduğundan, onlara Xəmsə adı verilmişdi. Dizaq məliyi Yeqan – Loridən, Vərəndə məliyi Şahnəzər – Göycədən, Çiləbörd məliyi Allahqulu- Mağavizdən, Gülüstan (Talış) məliyi Usub – Şirvandan gəlmədirlər. Bu məlikliklərdən yalnız birinin – Xaçının məlikləri Həsən Cəlalyan övladıdır. Digər "Qarabağnamə" müəllifləri də eyni faktı təsdiq edir. Hətta, əslən [[Cənubi Azərbaycan]] ermənisi olan [[Mirzə Yusif Qarabaği]] də öz əsərində məliklərin Qarabağa gəlmə olduğunu qeyd edir. Dövrün digər bir mənbəsində "Təzkirət-əl-mülk"də [[Qarabağ]] məliklərinin adları yoxdur. Bu onunla izah oluna bilər ki, …bu məlikliklər "ölkə"yə nisbətən daha xırda feodal mülkləri idilər, ikincisi məlikliklər XVII-XVIII əsrdə formalaşmışlar və XVIII əsrin əvvəllərində onların irsi mülklər kimi
[[Qarabağ]]ın xristian məlikliklərinin əhalisi haqqında: erməni tarixçilərinin və onların həmfikirləri tərəfindən ictimaiyyətin beyninə belə bir fikir yeridilməkdədir: [[Qarabağ]] məlikliklərinin əhalisi ermənilərdən ibarət olmuşdur. Məliklərdən dördünün- İsay, [[Şirvan]], Sergey və İosifin [[1723]]-cü ilin martında rus çarı I Pyotra yazdıqları məktubdan aydın olur ki, o zaman [[Azərbaycan]]da yaşayan xristianlar özlərini alban adlandırmışlar.
| |||