Dil ordu və donanmalı dialektdir: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Səhifə "'''Dil ordu və donanmalı dialektdir''' – dillə dialekt arasındakı fərqləndirmə haqqında istehzalı ifadə. Bu ifadə sosial və siyasi şəraitin y..." məzmunu ilə yaradıldı
 
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Dil ordu və donanmalı dialektdir''' ({{dil-yi|אַ שפּראַך איז אַ דיאַלעקט מיט אַן אַרמיי און פֿלאָט}})dillə[[dil]]lə [[dialekt]] arasındakı fərqləndirmə haqqında istehzalı ifadə.<ref Buname="mair">Victor ifadəH. sosialMair, ''The siyasiColumbia şəraitinHistory yaratdığıof şəraitinChinese cəmiyyətinLiterature'', dilp. 24 ya[https://books.google.com/books?id=n2DfEmr2g0YC&pg=PA24&dq=quip dialektinfull statusunatext]: təsirini"It vurğulayır.has Buoften ifadəbeen sosiolinqvistfacetiously remarked... iddişthe mütəxəssisifalsity Maksof Vaynrayxthis tərəfindənquip məşhurlaşdırılmışdıcan be demonstrated..."</ref><ref>S. OMchombo, bu"Nyanja" ifadəni''in'' mühazirəKeith verdiyiBrown, auditoriyadaSarah birOgilvie, nəfərdəneds., eşitmişdi''Concise encyclopedia of languages of the world'', p. 793
[https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA793&dq=joke full text]: "A recurrent joke in linguistics courses ... is the quip that ..."</ref><ref>Walt Wolfram, Natalie Schilling, ''American English: Dialects and Variation'', p. 218</ref><ref>Timothy B. Weston, Lionel M. Jensen, ''China beyond the headlines'', p. 85 [https://books.google.com/books?id=TeFiTwH9NskC&pg=PA85&dq=arbitrary full text]: "Weinreich...pointing out the arbitrary division between [dialect and language]"</ref> Bu ifadə sosial və siyasi şəraitin yaratdığı şəraitin cəmiyyətin dil və ya dialektin statusuna təsirini vurğulayır.<ref>Thomas Barfield, ''The Dictionary of Anthropology'', ''s.v.'' 'sociolinguistics' [https://books.google.com/books?id=V5dkKYyHclwC&pg=PA440&dq=social full text]: "Fundamental notions such as 'language' and 'dialect' are primarily social, not linguistic, constructs, because they depend on society in crucial ways."</ref> Bu ifadə sosiolinqvist və iddiş mütəxəssisi [[Maks Vaynrayx]] tərəfindən məşhurlaşdırılmışdı. O, bu ifadəni mühazirə verdiyi auditoriyada bir nəfərdən eşitmişdi.
 
== Tarixi ==
İfadə iddiş dili üzrə ixtisaslaşmış alim Maks Vaynrayxla əlaqələndirir. O, ifadəni [[iddiş dilindədili]]ndə ifadə etmişdir:
 
{{sitat|{{dil-yi|אַ שפּראַך איז אַ דיאַלעקט מיט אַן אַרמיי און פֿלאָט<br>a shprakh iz a dialekt mit an armey un flot}}
{{dil-yi|a shprakh iz a dialekt mit an armey un flot}}}}
 
Bu ifadə ilk dəfə Vaynrayxın ''"Der YIVO un di problemen fun undzer tsayt"'' ({{dil-yi|דער ייִוואָ און די פּראָבלעמען פֿון אונדזער צײַט}}) adlı məqaləsində işlədilmişdir. Məqalə 5 yanvar 1945-ci ildə bir konfransda təqdim edilmişdir. Vaynrayx ifadənin [[ingilis dilindədili]]ndə versiyasını açıqlamamışdır. Məqalədə Vaynrayx ifadənin yaranma tarixçəsini belə açıqlayır:<ref>
{{cite web
| url = http://download.hebrewbooks.org/downloadhandler.ashx?req=43629
| title = YIVO Bleter (vol. 25 nr. 1)
| date = Jan–Feb 1945
| language = Yiddish
| accessdate = 2010-08-28
}}</ref> Məqalədə Vaynrayx ifadənin yaranma tarixçəsini belə açıqlayır:<ref>
{{cite web
| url = http://download.hebrewbooks.org/downloadhandler.ashx?req=43627
| title = YIVO Bleter (vol. 23 nr. 3)
| date = May–June 1944
| language = Yiddish
| accessdate = 2010-08-28
}}</ref>
 
{{sitat|"Dinləyicilər arasında Bronks liseyinin bir müəllimi var idi. O, Amerikaya[[Amerika]]ya uşaqkən gəlmiş və indiyə kimi iddiş dilinin tarixi olduğunu eşitməmişdi... Mühazirədən sonra mənə yaxınlaşdı və soruşdu: "Dialektlə dil arasındakı fərq nədir?". Düşündüm ki, ona yəhudi nifrəti təsir edib və onu düzgün yola çəkmək istədim, lakin sözümü kəsdi: "Bunu bilirəm, lakin sizə daha yaxşı izahat verim. Dil ordu və donanmalı dialektdir".}}
 
Sosiolinqvist və iddiiş dili mütəxəssisi [[Coşua FişmeninFişmen]]in sözügedən dinləyici olduğu iddia olunsa da, iddia sübut olunmayıb.<ref>
{{cite web
|url=http://mendele.commons.yale.edu/wp/1996/10/08/a-geoyem-opshik-far-an-oftn-tsitat/
|title=Mendele: Yiddish literature and language (Vol. 6.077)
|date=1996-10-08
|language=Yiddish
|accessdate=2010-08-28
|url-status=dead
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716174941/http://mendele.commons.yale.edu/wp/1996/10/08/a-geoyem-opshik-far-an-oftn-tsitat/
|archivedate=16 July 2011
}}</ref>
 
[[Randolf Kvirk]] ifadəni dəyişdirərək "Dil ordu və bayraqlı dialekt"dir ifadəsini də yaratmışdır.<ref>Thomas Burns McArthur: ''The English languages'', p.05</ref>
 
== Həmçinin bax ==
* [[Ausbaum-paradiqma]]
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Ədəbiyyat ==
* {{cite book|author=John Edwards|title=Language and identity: an introduction|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-69602-9}}
* {{cite book|author=John Earl Joseph|title=Language and identity: national, ethnic, religious|year=2004|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0-333-99752-9}}
* {{cite book|author=Robert McColl Millar|title=Language, nation and power: an introduction|year=2005|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-1-4039-3971-5}}
* Alexander Maxwell (2018). When Theory is a Joke: The Weinreich Witticism in Linguistics (pp 263-292). ''Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft''. Vol 28, No 2.