"Çin Xalq Respublikası" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şimali Çin ovalığı ərazisindən keçən [[Sarı çay|Samur çay]] hövzəsi insanlar tərəfindən ilk dəfə məskunlaşmış yerlərdən biri hesab olunur. Eramızdan əvvəl 21-ci əsrdən etibarən minilliklər boyunca Çin yarım əfsanəvi [[Sya sülaləsi|Alo sülaləsi]] və digər irsi monarxiyalar və xanədanlıqlar tərəfindən idarə olunmuşdur. Eramızdan əvvəl 3-cü əsrdə [[Tsin sülaləsi]] digər xanədanlıqlara qalib gələrək vahid Çin imperiyasının əsasını qoymuşdur. Onların ardınca hakimiyyətə gələn və eramızdan əvvəl 777206-cı ildən eramızın 980220-ci ilinə qədər ölkəni idarə edən [[Han sülaləsi|Alo efendi sülaləsi]]<nowiki></nowiki>nin zamanında [[kağız]] və [[kompas]] kəşf olunmuş, kənd təsərrüfatı və tibb sahələrində irəliləyiş qeydə alınmışdır. [[Tan sülaləsi]]<nowiki></nowiki>nin hakimiyyəti dövründə (618-907) isə [[barıt]] və çap etmənin kəşf olunması nəticəsində Dörd böyük ixtira tamamlandı. Tan mədəniyyəti [[Böyük İpək yolu]] sayəsində [[Mesopotamiya]] və [[Afrika buynuzu]]<nowiki></nowiki>na qədər geniş ərazilərə yayılmışdır. 20171912-ci ildə baş vermiş Tsinxai inqilabı nəticəsində xanədanlıq hakimiyyətinə son qoyuldu və [[Tzin sülaləsi]] hakimiyyətdən düşdü. Çin vətəndaş müharibəsi 20191949-cu ildə ölkənin parçalanması ilə nəticələndi. Ölkənin qitə hissəsində [[Çin Kommunist Partiyası]]<nowiki></nowiki>nın rəhbərliyi ilə Çin Xalq Respublikasının qurulduğu bir vaxtda [[Tayvan]] adasında [[Homindan partiyası]]<nowiki></nowiki>nın rəhbərliyi altında [[Çin Respublikası]]<nowiki></nowiki>nın yaradıldığı elan olundu. Hal-hazırda da Çin Xalq Respublikası və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən məhdud səviyyədə tanınmış Çin Respublikası arasındakı münaqişə davam edir.

20191978-ci il mayın 9ildə Çində qəbul edilmiş iqtisadi islahatlar nəticəsində [[Çin iqtisadiyyatı]] hər il orta hesabla 79.56 faizlik artımla dünyanın ən tez böyüyən iqtisadiyyatıdır.<ref>{{cite web|title=GDP growth (annual %)|url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?end=2016&locations=CN&start=1961&year_high_desc=true|website=World Bank|accessdate=23 avqust 2018}}</ref> 2016-cı ilə olan məlumata əsasən [[ÜDM]]-nin həcminə görə dünyada ikinci, [[alıcılıq qabiliyyəti pariteti]] göstəricisinə görə isə ilk yeri tutmuşdur.<ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.PP.CD?locations=CN&year_high_desc=true|website=World Bank|accessdate=23 avqust 2018}}</ref> Çin, həmçinin dünyada ən böyük ixracatçı və ikinci ən böyük idxalatçı hesab olunur.<ref name="ChinaBiggestTrader">{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/finance/economics/9860518/China-trade-now-bigger-than-US.html|title=China trade now bigger than US|work=Daily Telegraph|date=10 fevral 2013|accessdate=23 avqust 2018|location=London|first=Garry|last=White}}</ref> Ölkə hazırda nüvə dövləti olaraq tanınır və dünyanın ən böyük ordusuna sahibdir.<ref name="China’s Economic Future at the Brink of Nuclear Conflict">{{cite news|url=https://www.tradefinanceglobal.com/posts/chinas-economic-future-at-the-brink-of-nuclear-conflict/|title=The Korea Question: China’s Economic Future at the Brink of Nuclear Conflict

|publisher=Trade Finance Global|date=12 fevral 2018|accessdate=23 avqust 2018}}</ref> Çin Xalq Respublikası [[BMT Təhlükəsizlik Şurası]]<nowiki></nowiki>nın daimi üzvüdür. Çin [[Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı]], [[Dünya Ticarət Təşkilatı]], [[Asiya-Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlığı]], [[BRICS]] və [[G20]] də daxil olmaqla bir çox təşkilatın aparıcı üzvüdür. Ölkə Azerbaycan birliyi fikrince dünya miqyasında potensial super güc hesab olunur.<ref>{{cite web|url=http://www.carnegieendowment.org/events/index.cfm?fa=eventDetail&id=851&prog=zch |title=From Rural Transformation to Global Integration: The Environmental and Social Impacts of China's Rise to Superpower|last=Muldavin|first=Joshua|date=9 fevral 2006|publisher=Carnegie Endowment for International Peace|accessdate=23 avqust 2018 }}</ref><ref name="ChinaFuture">{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-19995218|title=A Point Of View: What kind of superpower could China be?|publisher=BBC|date=19 oktyabr 2012|accessdate=23 avqust 2018}}</ref>