Həmdullah Qəzvini: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k →‎«Nüzhət əl-qulub» əsəri: texniki düzəliş, typos fixed: məhzul → məhsul using AWB
Sətir 46:
 
=== «Nüzhət əl-qulub» əsəri ===
“Qəlblərin əyləncəsi” adlanan bu əsər Giriş, 3 məqalət və nəticə (xatimə) hissəsindən ibarətdir. 1340-cı ildə başa çatdırılıb. 3-cü məqalə coğrafiyaya həsr edilib və daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əvvəlki coğrafiyaşünasların əsərlərinə tənqidi yanaşan müəllif XII əsr müəllifi İbn əl-Bəlxinin “Fars-namə”si ilə müqayisədə öz əsərinin xronoloji səhvlərə daha az yol verdiyini qeyd edir. Mustovfi Qəzvini əsasən müasirlərinin coğrafi məlumatlarından istifadə etmişdir. Mənbə bazasının da əsasını rəsmi sənədlər, xüsusilə də vergi verən şəxslər üçün tərtib edilən dəftərlər təşkil etmişdir. Bu növ sənədlərdən o dövrdə daha çox yüksək vəzifəyə malik olan şəxslər istifadə edə bilirdi. Digər tərəfdən də Həmdullah Mustovfi İran coğrafiyasında etdiyi səfərlərin də gedişində kifayət qədər məlumat əldə etməyi bacarmışdı. Bütün vilayətlərin təsviri bir formada təsvir olunur: müəllif en və uzunluq koordinatları, təbii şərait, əkinçiliyin vəziyyəti və suvarma üsulları, becərilən məhzullarməhsullar, şəhərlər, əhalinin dini mənsubluğu barədə məlumat verirdi; bir çox hallarda da ödənilən vergilərin həcmini də qeyd edirdi. Eyni vaxtda sənətkarlıq, ticarət və şəhər həyatı barədə də qısaca məlumat verirdi. Suvarma kanalları və çayların, bulaq və karvan yollarının təsvirini ayrıca verirdi. Yol marşrutları barədə məlumatlar görünür Elxani xanı [[Olcaytu Xudabəndə türbəsi|Olcaytu]] tərəfindən aparılan bəzi yollaın rəsmi ölçülməsi vaxtı əldə olunan nəticələrə əsaslanmışdı. Həmdullah Mustovfi nəinki indiki İran ərazisi, Azərbaycan, İraq, Kiçik Asiya, Məkkə, Mədinə və Yerusəlim və digər qonşu ərazilər barədə də məlumat verirdi.<ref name=":0" /><ref>Petruşevski. İ.P. Həmdullah Qəzvini Şərqi Zaqafqaziyanın sosial-iqtisadi tarixi üzrə qaynaq kimi. "SSRİ EA Xəbərləri. İctimai elmlər bölməsi, 1937, № 4 (rusca)</ref>
 
== Mənbə ==