İqtisadi köpük: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k AfraimMammadov Spekulyativ köpük səhifəsinin adını yönləndirmənin əksinə dəyişərək, İqtisadi köpük adlandırdı |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
||
Sətir 1:
'''İqtisadi köpük''' və ya '''aktiv köpüyü''' (bəzən '''spekulyativ köpük''', '''bazar köpüyü''', '''qiymət köpüyü''', '''maliyyə köpüyü''', '''spekulyativ mania''' və ya '''balon''' olaraq da adlanır) da aktivlərin qiymətlərində gələcəklə bağlı qeyri-mümkün və ya əsaslı olmadan ortaya çıxan fikirlərdir.<ref name="blower">{{cite news |last=Krugman |first=Paul|title=Bernanke, Blower of Bubbles?|url=https://www.nytimes.com/2013/05/10/opinion/krugman-bernanke-blower-of-bubbles.html?src=me&ref=general|accessdate=10 May 2013|newspaper=The New York Times|date=9 May 2013}}</ref> Əslində, aktivin həqiqi dəyərini güclü şəkildə aşan bir qiymətdə və ya qiymət aralığında ticarət edilməsi kimi təsvir edilə bilər
▲'''İqtisadi köpük''' və ya '''aktiv köpüyü''' (bəzən '''spekulyativ köpük''', '''bazar köpüyü''', '''qiymət köpüyü''', '''maliyyə köpüyü''', '''spekulyativ mania''' və ya '''balon''' olaraq da adlanır) da aktivlərin qiymətlərində gələcəklə bağlı qeyri-mümkün və ya əsaslı olmadan ortaya çıxan fikirlərdir.<ref name="blower">{{cite news |last=Krugman |first=Paul|title=Bernanke, Blower of Bubbles?|url=https://www.nytimes.com/2013/05/10/opinion/krugman-bernanke-blower-of-bubbles.html?src=me&ref=general|accessdate=10 May 2013|newspaper=The New York Times|date=9 May 2013}}</ref> Əslində, aktivin həqiqi dəyərini güclü şəkildə aşan bir qiymətdə və ya qiymət aralığında ticarət edilməsi kimi təsvir edilə bilər..<ref name="robustness">{{cite book|title=Nonlinear Dynamics and Evolutionary Economics|last1=King|first1=Ronald R.|last2=Smith|first2=Vernon L.|last3=Williams|first3=Arlington W.|last4=van Boening|first4=Mark V.|publisher=Oxford University Press|year=1993|isbn=978-0-19-507859-6|editor1-last=Day|editor1-first=R. H.|location=New York|page=|pages=|chapter=The Robustness of Bubbles and Crashes in Experimental Stock Markets|editor2-last=Chen|editor2-first=P.}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB121089412378097011|title=Bernanke's Bubble Laboratory, Princeton Protégés of Fed Chief Study the Economics of Manias|last=Lahart|first=Justin|date=16 May 2008|work=[[The Wall Street Journal]]|accessdate=|page=A1}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.project-syndicate.org/commentary/bubbles-without-markets|title=Bubbles without Markets|last=Shiller|first=Robert|authorlink=Robert J. Shiller|date=23 July 2012|publisher=[[Project Syndicate]]|accessdate=17 August 2012|quote=A speculative bubble is a social epidemic whose contagion is mediated by price movements. News of price increase enriches the early investors, creating word-of-mouth stories about their successes, which stir envy and interest. The excitement then lures more and more people into the market, which causes prices to increase further, attracting yet more people and fueling 'new era' stories, and so on, in successive feedback loops as the bubble grows.}}</ref>
Məsələylə bağlı çoxlu izahlar verilmiş və son araşdırmalar göstərmişdir ki, köpüklər qeyri-müəyyənlik<ref name="smithbub">{{cite journal|last=Smith|first=Vernon L.|authorlink=|author2=Suchanek, Gerry L.|author3=Williams, Arlington W.|year=1988|title=Bubbles, Crashes, and Endogenous Expectations in Experimental Spot Asset Markets|journal=Econometrica|volume=56|issue=5|pages=1119–1151|citeseerx=10.1.1.360.174|doi=10.2307/1911361|jstor=1911361}}</ref> , [[spekulyasiya]]<ref name="leinonspec">{{cite journal|last=Lei|first=Vivian|authorlink=|author2=Noussair, Charles N.|author3=Plott, Charles R.|year=2001|title=Nonspeculative Bubbles in Experimental Asset Markets: Lack of Common Knowledge of Rationality Vs. Actual Irrationality|url=https://authors.library.caltech.edu/43956/1/non%20speculative%20bubbles%20in%20experimental.pdf|journal=Econometrica|volume=69|issue=4|pages=831|doi=10.1111/1468-0262.00222|accessdate=|quote=}}</ref> və ya [[məhdud rasionallıq]]<ref name="levineknow">{{cite journal|last=Levine|first=Sheen S.|author2=Zajac, Edward J.|date=27 June 2007|title=The Institutional Nature of Price Bubbles|version=|publisher=|pages=|doi=|ssrn=960178|id=}}</ref> olmadan da yaran a bilər. Bu durumda onlar spekulyativ olmayan köpüklər və ya günəş ləkəsi tarazlıqları olaraq adlandırılırlar. İnvestorların köpüyün çökməsi halında öz zərərlərini tamamilə kompensasiya etdiyi nöqtədə köpüklərin rasionallıqları müzakirə oluna bilər. Bu yanaşmalar köpük çöküşünün vaxtının yalnız ehtimal olunan şəkildə proqnozlaşdırıla biləcəyini və köpük prosesinin tez-tez Markov keçid modelindən istifadə edərək modelləşdirilməsini tələb edir.<ref>{{cite journal|last1=Brooks|first1=Chris|last2=Katsaris|first2=Apostolos|date=2005|title=A three-regime model of speculative behaviour: modelling the evolution of the S&P 500 composite index|journal=The Economic Journal|volume=115|issue=505|pages=767–797|doi=10.1111/j.1468-0297.2005.01019.x|issn=1468-0297|authorlink1=Chris Brooks (academic)|url=http://centaur.reading.ac.uk/20554/1/20554.pdf}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Brooks|first1=Chris|last2=Katsaris|first2=Apostolos|date=2005|title=Trading rules from forecasting the collapse of speculative bubbles for the S&P 500 composite index|journal=Journal of Business|volume=78|issue=5|pages=2003–2036|doi=10.1086/431450|issn=0740-9168|authorlink1=Chris Brooks (academic)|url=http://centaur.reading.ac.uk/20553/1/20553.pdf}}</ref> Bənzər izahatlar nəticədə qiymətlərin uyğunlaşdırılması prosesləri səbəb ola biləcəyini göstərir. Bənzər izahatlar köpüklərin nəticə olaraq qiymət koordinasiyasının prosesindən yarandığını göstərir.<ref>{{cite journal|last=Hommes|first=Cars|authorlink=|author2=Sonnemans, Joep|author3=Tuinstra, Jan|author4=Velden, Henk van de|year=2005|title=Coordination of Expectations in Asset Pricing Experiments|url=|journal=Review of Financial Studies|volume=18|issue=3|pages=955–980|citeseerx=10.1.1.504.5800|doi=10.1093/rfs/hhi003|accessdate=|quote=}}</ref>
Varlıq köpüyünün yaranmasıyla bağlı yeni nəzəriyyələr bu hadisələrin daha çox sosioloji əsaslarının olduğunu göstərir. Misal üçün, açıqlamalar sosial normların meydana gəlməsi və bu hadisələrdə söyləmlərin və mədəni olaraq yerləşmiş hekayələrin rolu üzərində cəmləşmişdir.
Varlıqların həqiqi dəyərlərini real dünyadakı bazarlarda müşahidə etmək çətin olduğu üçün köpüklər qiymətlərdə ani düşmənin baş tutduğu anda, təkcə keçmişə baxılaraq konkret olaraq təyin oluna bilirlər. Belə bir düşmə köpük partdaması və ya iflas olaraq bilir. İqtisadi köpükdə qiymətlər xaotik olaraq dalğalanır və sadəcə tələb və təklifə baxaraq onları təxmin etmək mümkünsüz olur.
Varlıq köpükləri müasir iqtisadi tarixin təkrarlanan, tarixi 1600-cü illərə qədər uzanan xüsusiyyəti olaraq bilinir.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Teeter|first=Preston|last2=Sandberg|first2=Jorgen|date=2017|title=Cracking the enigma of asset bubbles with narratives|journal=Strategic Organization|volume=15|issue=1|pages=91–99|doi=10.1177/1476127016629880|pmid=}}</ref> [[Hollandiyanın qızıl dövrü]]ndə müşahidə olunan [[Dağlaləsi həyəcanı]] çox vaxt tarixdəki ilk iqtisadi köpük olaraq sayılır.<ref name="MD2001">"Tulipomania: The Story of the World's Most Coveted Flower & the Extraordinary Passions It Aroused." Mike Dash (2001).</ref>
== İstinadlar ==
{{istinad siyahısı}}
== Ədəbiyyat ==
* {{cite book |last1=Reinhart |first1=Carmen M. |author1-link=Carmen Reinhart |last2=Rogoff |first2=Kenneth S. |authorlink2=Kenneth Rogoff |year=2009 |title=This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly |location=Princeton, NJ |publisher=[[Princeton University Press]] |isbn=978-0-691-14216-6 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/thistimeisdiffer00rein_0 }}
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2003/01/pdf/chapter2.pdf Köpüklər Partdayanda (PDF)], Dünya İqtisadi Hesabatı, Beynəlxalq Pul Fondu, aprel, 2003.
[[Kateqoriya:Maliyyə]]
[[Kateqoriya:İqtisadiyyat]]
[[Kateqoriya:İqtisadi köpük]]
| |||