16:16, 13 noyabr 2019 tarixindəki versiya redaktə Maqamedd (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 6.720 redaktə →‎Həyatı Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə ← Əvvəlki redaktə		09:54, 14 noyabr 2019 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Maqamedd (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 6.720 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 1: ~~{{iş gedir}}~~ {{Musiqiçi \|Şəkil = Soltan Hacıbəyov.jpg \|Fəaliyyəti = bəstəkar \|Doğum yeri = [[Şuşa]], [[Şuşa qəzası]], [[Azərbaycan ~~Xalq~~Demokratik ~~Cümhuriyyəti~~Respublikası]] \|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı\|1974\|9\|19\|1919\|5\|8}} \|Dəfn yeri = [[Fəxri Xiyaban]] \| Mənşə = [[Azərbaycanlılar\|Azərbaycanlı]] \| Peşə = [[bəstəkar]], [[dirijor]], [[pedaqoq]] ~~\| Vətəndaşlıq = {{ADR}}<br/>{{AzSSR}}<br/>{{SSRİ}}~~ ~~\| Həyat yoldaşı =~~ ~~\| Uşağı = [[İsmayıl Hacıbəyov]] (1949–2006)~~ ~~\| Partnyoru =~~ ~~\| Atası = İsmayıl bəy Hacıbəyov (1879–1921)~~ ~~\| Anası =~~ ~~\| Üslub = opera, balet, operetta, süita, simfoniya, romans~~ ~~\|Təhsili = [[Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyası]]~~ ~~\|Üzvlüyü = [[SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı]]~~ ~~\| İfa aləti = [[piano]]~~ \| Fəaliyyət illəri = 1943–1974 \|Mükafatları = {{SSRİ xalq artisti\|1973}} {{Azərbaycan SSR xalq artisti\|1960}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi\|1958}} {{Stalin mükafatı\|1952}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı\|1970}}<br>{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)\|1959}} {{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}} \|IMDB = }} '~~''Soltan Hacıbəyov''' (tam adı:~~ ''Soltan İsmayıl oğlu Hacıbəyov''~~; d.~~' ([[8 may]] [[1919]], [[Şuşa]], [[Şuşa qəzası]], [[Azərbaycan ~~Xalq~~Demokratik ~~Cümhuriyyəti~~Respublikası]] ~~{{endash}} ö.~~– [[19 sentyabr]] [[1974]], [[Bakı]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]]) — Azərbaycan bəstəkarı, ~~dirijoru~~dirijor, ~~pedaqoqu~~pedaqoq, ~~professoru~~professor (1964), II dərəcəli [[Stalin mükafatı]] laureatı (1952), [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]] (1958), [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)\|"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni]] laureatı (1959), [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] (1960), [[Azərbaycan SSR dövlət mükafatı]] laureatı (1970), [[SSRİ xalq artisti]] (1973). O, [[Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası]]nın bədii rəhbəri (1948–1956) və direktoru (1955–1962), [[Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı]]nın katibi (1953–1968) və [[Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nın rektoru (1969–1974) vəzifələrində çalışmışdır. == Həyatı == S.Hacıbəyov Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə özünəməxsus istedada malik bəstəkar, pedaqoq, musiqi ictimai xadimi kimi daxil olmuşdur. S.Hacıbəyovun yaradıcılıq siması aydınlığı, dünyagörüşünün saflığı, şairanəliyi ilə fərqlənir. S.Hacıbəyov musiqidə peyzaj rəsmlərinin gözəl ustası kimi tanınır. Onun musiqisində parlaq milli koloritli janr obrazları üstünlük təşkil edir.S.Hacıbəyovun yaradıcılığ yolu 30-cu illərin axırı, 40-cı illərin əvvəllərinə təsadüf edir. Bu dövr Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inkişafında böyük əhəmiyyətə malik idi. Respublikada gənc, istedadlı bəstəkarların bütöv bir nəsli yetişir. ([[Fikrət Əmirov\|F. Əmirov]], [[S.Hacıyev]], [[Niyazi]], [[Səid Rüstəmov\|S. Rüstəmov]]). Öz yaradıcılığında onlar [[Üzeyir Hacıbəyli\|Ü. Hacıbəylinin]] mütərəqqi ənənələrini davam etdirir, eyni zamanda, S. Prokofyevin, D.Şostakoviçin nailiyyətlərindən bəhrələnirdilər.S.Hacıbəyov 1919-cu ildə Azərbaycanın ulu mədəniyyət mərkəzi sayılan [[Şuşa]]da anadan olmuşdur. Gələcək bəstəkarın yetişməsində, formalaşmasında xalq musiqisinin böyük təsiri olmuşdur. 1930-cu ildə S. Hacıbəyov Bakıya köçmüş, 1936-cı ildən öz əmisi [[Üzeyir Hacıbəyli\|Ü. Hacıbəylinin]] ailəsində yaşamış və tərbiyə almışdır. ~~=== Erkən illəri ===~~ Orta məktəbi bitirdikdən sonra musiqi texnikumuna daxil olan S.Hacıbəyov truba sinfində oxuyur. Eyni zamanda, o, musiqili komediya teatrında dirijor vəzifəsində çalışır. Bəstəkarın yaradıcılıq fəaliyyəti məhz bu dövrdən başlayır. Onun ilk əsəri xor və simfonik orkestr üçün yazılmış "Pioner kantata"sı və "Qızıl gül" musiqili komediyasıdır. "Qızıl gül" əsəri 1940-cı ildə Bakı Musiqili Komediya teatrının səhnəsində böyük müvəffəqiyyətlə tamaşaya qoyulur. 1939-cu ildə bəstəkar Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsinə, professor Zeydmanın sinfinə daxil olur. O zaman xalq musiqisinin əsaslarını bilavasitə [[Üzeyir Hacıbəyli\|Ü. Hacıbəyli]] özü tədris edirdi. Konservatoriyada oxuduğu illərdə bəstəkar seçdiyi sənətin texnikasına daha dərindən yiyələnmək üçün müxtəlif janrlara müraciət edir. O, İki prelüd və fortepiano üçün sonata, [[İdris Zamanlı\|İ. Zamanlı]]nın sözlərinə yazılmış "Çiçəklərin söhbəti", "Neft haqqında nəğmə" mahnılarını, "Quşcuğaz", "Tənha yelkən ağarır" romanslarını, simli kvartet, simfonik variasiyalar (1943) yazır. Böyük Vətən müharibəsi illərində S.Hacəbəyov qəlbi vətən məhəbbətilə alovlanan mərd, sadə insanların qəhrəmanlığına həsr olunmuş bir sıra əsərlər yazır. "Döyüşçülər nəğməsi", 416 – cı Taqanroq diviziyasına həsr edilmiş xalq çalğı alətləri orkestri üçün marş əsərləri buna misaldır. 40 – cı illərdə milli simfoniya janrı inkişaf etməyə başlayır. Buna həm də xalqın yadelli işğalçılara qarşı mübarizəsi böyük təsir göstərmişdir. Çünki müasir qəhrəman, vətənpərvər insan surətlərinin təsviri geniş əhatəli formalar tələb edirdi. Bu cür formalar yalnız monumental simfoniyalar ola bilərdi. S. Hacıbəyovun I simfoniyası bu dövrdə yazılmış simfoniyalar arasında mühüm yer tutur.1945-ci ildə Türkmənistan Opera və Balet teatrı S. Hacıbəyova "Kəminə və Qazı" operasını yazmağı sifariş etdi. Həmin əsərin simfonik parçası "Karvan" adlanır. 1955-ci ildən əsər yenidən nəşr olunaraq müstəqil şəkildə repertuarlara daxil olur. Orta Asiya mənzərəsini musiqi dili ilə canlandıran bəstəkar "Karvan"da təsviri lövhələrə meyl edir, ayrı – ayrı parlaq lövhələrlə, cizgilərlə və rəngarəng musiqi vasitələri ilə qızmar cənub təbiətini, hüdudsuz səhranın vüsətini, karvanın həzin, ahəstə hərəkətini böyük ustalıqla dilə gətirir. Əsər üç hissəli quruluşdadır. Bu onun obraz dairəsi ilə əlaqədardır: karvanın gəlməsi, təbiət hadisələrinin coşması, karvanın uzaqlaşması. Əsər "[[Şur]]" muğamı üzərində bəstələnmişdir. 1946-cı ildə II simfoniya meydana çıxır. Burada yeni dramatik situasiyaların, yeni ifadə vasitələrinin axtarışları hiss olunur.Bəstəkarın uşaqlar üçün yazdığı əsərlərinin mövzuları müxtəlifdir. Burada həm pioner həyatı (4 pioner nəğməsi), həm də təbiət təsvirləri ("Yeni il", "Bahar" və s.) vardır. 1953-cü ildə bəstəkar 6 uşaq nəğməsi yazır: "Oynaq topum", "Lay – lay", "Bənövşə", "Bahar gəldi", "Yolka", "Pioner marşı". "[[İsgəndər və Çoban (opera)]]" uşaq [[opera]]sı Bakı pioner evinin sifarişi ilə yazılmışdır. Onun əsasını Nizaminin "[[İsgəndərnamə]]" əsərinin bir parçası təşkil edir. (Librettosu M. Seyidzadənindir). [[Şəkil:Soltan Hacıbəyov barelyef.jpg\|thumb\|250px\|right\|Soltan Hacıbəyovun xatirə lövhəsi ([[Bakı]])]] 1950-ci ildə S. Hacıbəyovun "[[Gülşən (balet)\|Gülşən]]" baleti meydana gəlir. Müasir mövzuya həsr olunmuş bu əsərdə insanların qarşılıqlı münasibətlərinə, əxlaqi keyfiyyətlərinə, estetik mövzulara toxunulmuşdur. Baletinin 1 – ci redaksiyasında (libetto [[Qəmər Almaszadə\|Q. Almaszadənindir]]) bir sıra nöqsanlar var idi. Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin Moskvada keçirilən 2 –ci dekadası ilə əlaqədar olaraq əsər ikinci dəfə redaktə edilir (Libretto [[Qəmər Almaszadə\|Q. Almaszadənindir]] və P. Abolimovundur). Baletin musiqili səhnə kompozisiyası aydın və lakonikdir. Sevgi və məişət səhnələri ilə əmək mövzuları ayrılmaz vəhdətdə verilir. 1950–ci illərdə S.Hacıbəyov vokal musiqisi sahəsində çalışır. O, 50 – 53-cü illərdə bir sıra xalq mahnı və muğamlarını xalq çalğı alətləri orkestri üçün işləmişdir. "Sarı bülbül", "Leyla", "Qarabağ şikəstəsi" buna misaldır.50 – ci illərin ən məşhur əsərlərindən biri simfonik orkestr üçün yazılmış üvertüradır. Bu əsər milli musiqidə janr simfonizmi xəttini davam etdirir. Bəstəkar Azərbaycan, rus musiqi klassiklərinin ənənələrini öz fərdi yaradıcılıq süzgəcindən keçirərək, müasir ruhlu, milli koloritli əsər yaratmağa nail olmuşdur. Mövzuların aydın və qabarıq şəkildə inkişaf etməsi əsərdə proqramlılıq cəhətlərini üzə çıxarır. 1950-ci illərdə bəstəkar Bolqarıstan və Çexoslovakiyaya gedir və vətənə qayıtdıqdan sonra "Bolqar süitası" və "Çex rəqsi" əsərlərini bəstələyir. 1964-cü ildə S.Hacıbəyov ən parlaq əsərini - orkestr üçün "Konsert"ini yazır. Əsər təzadların kəskinliyi, fəallığı, müasr musiqi dili, qeyri – adi, parlaq koloritli orkestrovkası ilə fərqlənir. Müəllif böyük bir orkestr ustadı kimi öz əsərini mahiranə şəkildə instrumentləşdirmiş və çalğı alətlərinin ifaçılıq imkanlarından səmərəli şəkildə istifadə etmişdir. S.Hacıbəyovun partiturasında incə, şəffaf tembr rəngləri güclü səs koloriti ilə uygunlaşır. "Konsert" milli simfonik musiqi mədəniyyətinə gözəl hədiyyədir. S. Hacıbəyov bir çox tamaşalara musiqi bəstələmişdir. Bunlardan [[Mirzə İbrahimov\|M. İbrahimovun]] "Məhəbbət", "Kəndçi qızı", [[Səməd Vurğun\|S. Vurğunun]] "İnsan", [[Süleyman Sani Axundov\|S. S. Axundovun]] "Eşq və İntiqam", [[Sabit Rəhman\|S. Rəhmanın]] "Əliqulu evlənir" və bir çox başqa əsərlərinin adını xatırlamaq lazımdır. 1948-ci ildən S. Hacıbəyov Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında müəllimlik edir, 1948–62-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının bədii rəhbəri, sonra isə direktoru vəzifəsində, 1969 – 1974-cü illərə qədər Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının rektoru vəzifəsində çalışır. S.Hacıbəyov 1974-cü ildə vəfat etmişdir. Onun adı Sumqayıt musiqi məktəbi ilə əbədiləşdirilmlşdir. == Mükafatları == Sətir 38 ⟶ 54: == Nəsil şəcərəsi == {{Hacıbəyovlar}} == Həmçinin bax == [[Karvan (simfonik lövhə)]] [[Hacıbəyovlar]] == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} ==Video== * [https://www.youtube.com/watch?v=bMCf0K6qwAA Orkestrin konserti Bəstəkar Soltan Hacıbəyov] * [http://www.youtube.com/watch?v=f4byBA7XkXQ '''Soltan Hacıbəyovun "Karvan" simfonik poeması'''] sayt [http://www.youtube.com YouTube] == Qaynaq == * [http://www.composersunion.az/?i=36&id=118 Soltan Hacıbəyov] * [http://www.musigi-dunya.az/Magazine1/articles/irimsiz/IrimPage1.html Azad Ozan Kərimli - Soltan Hacıbəyovun 80 illiyinə. Tanıdığımız və tanımadığımız S. Hacıbəyov] *[http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_may2009/78991.htm Seyran Cavadov - Sarvansız qalan "Karvan"] {{Xarici istinadlar}}

Soltan Hacıbəyov: Redaktələr arasındakı fərq