Roald Amundsen: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
||
Sətir 28:
}}
'''Rual Engelbreqt Qravninq Amundsen''' ({{lang-no|Roald Engelbregt Gravning Amundsen}}; {{doğum tarixi|1872|7|16}} —
[[Cənub qütbü]]nə çatan ilk şəxs ([[14 dekabr]] [[1911]]), [[Oskar Vistinq]]lə birlikdə Yer kürəsinin hər iki coğrafi qütbündə olmuş ilk şəxs, [[Şimal-Qərb keçidi]]ndən keçən ilk dəniz səyyahı ([[Kanada Arktik arxipelaqı]]nın boğazları ilə), 1903-cü ildə "şimal maqnit qütbü"nü kəşf etmişdi. Dostları arasında "Vikinq" ləqəbi ilə tanınırdı.
Sətir 34:
== Həyatı ==
[[Şəkil:Amundsenboy.jpg|thumb|upright|left|Rual Amundsen (1875)]]
Amundsen 1872-ci ildə Fredrikstad/Sarpsborg şəhərində yerləşən Borge qəsəbəsində norveçli gəmi sahibləri və kapitan ailəsində dünyaya göz açıb. Onun atası Yens Amundsen idi. Amundsen ailənin 4-cü oğlu idi. Anası onun dənizçi olmasını istəmirdi və onu bu sahədən uzaq tutmağa çalışırdı. O, istəyirdi ki, oğlu həkim olsun. 21 yaşına kimi o təzyiq altında olur, ta ki, anası vəfat edənə qədər.<ref name="Life">{{cite book | title=My Life as an Explorer | publisher=Doubleday, Page & company | author=Amundsen, Roald | year=1927 | location=Garden City, NY}}</ref>
==
Mühəndis diplomu alan kimi Amundsen ilk müstəqil ekspedisiyaya hazırlaşmağa başlayır. O, qərara alır ki, Şimali Amerika sahilləri boyunca hərəkət edərək [[Atlantik okean]]ından Sakit okeana şimal-qərbdən dəniz yolu tapsın.▼
Amundsenin ilk ekspedisiyasında az adam iştirak edirdi, onların xərci də bir o qədər çıxmamışdı. Buna baxmayaraq, Amundsen borc içində idi. Onun yelkənli gəmisi "Yoa" az qala müsadirə olunacaqdı. Odur ki, gənc səyyah çox təhlükəli bir qərar qəbul edir: o, altı dostu ilə birlikdə yağışlı qaranlıq bir gecədə öz gəmisinə minir və açıq dənizə çıxır. Onlar [[Qrenlandiya]]ya tərəf üzürlər. [[1903]]-cü ildə başlayan bu ekspedisiya üç il çəkir. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, səyahətçilər [[1906]]-cı ildə sağ-salamat Kaliforniya sahillərinə yan aldılar. Onlar külli miqdarda məlumat toplamış, hətta maqnit qütbünün dəqiq yerini müəyyən etmişdilər. 400 il müddətində heç bir tədqiqatcı buna nail olmamışdı.▼
[[1911]]-ci il dekabrın 14-ü Amundsen dünyada ilk dəfə olaraq [[Cənub qütbü]]nə çatdı.▼
[[12 may]] [[1926]]-cı ildə "Norveç" dirijablında ilk dəfə [[Şimal qütbü]] üzərindən uçaraq [[Arktika]]nın hava yollarını tədqiq etdi.▼
== Ölümü ==
[[18 iyun]] [[1928]]-ci ildə Rual Amundsen, italyan səyyahı [[Umberto Nobile]]ni xilas etmək üçün təşkil edilmiş xilasetmə əməliyyatı üçün təyyarə ilə [[Arktika]]ya yollanır. [[23 may]] [[1928]]-ci ildə Nobile "İtaliya" dirijablı ilə [[Şpitsbergen]] adasından yola çıxaraq Şimal qütbünə çatsa da, qayıdış yolunda ağır hava şəraiti səbəbindən güclü buzlanmaya məruz qalan dirijabl aşağı enərək buzun üzərinə düşmüşdü.<ref name="whowasfirstatthenorthpole">
{{cite news
Sətir 62 ⟶ 70:
Amundsendən başqa daha 5 nəfəri daşıyan "Latham 47" hidroplanı pis hava şəraitində [[Barens dənizi]] üzərində qəzaya uğrayır. Çoxsaylı axtarışlara baxmayaraq təyyarənin düşdüyü yeri müəyyənləşdirmək mümkün olmamışdır. Bu hadisədən 5 gün sonra Umberto Nobile xilas edilir.
==
{{istinad siyahısı}}
▲Mühəndis diplomu alan kimi Amundsen ilk müstəqil ekspedisiyaya hazırlaşmağa başlayır. O, qərara alır ki, Şimali Amerika sahilləri boyunca hərəkət edərək [[Atlantik okean]]ından Sakit okeana şimal-qərbdən dəniz yolu tapsın.
▲Amundsenin ilk ekspedisiyasında az adam iştirak edirdi, onların xərci də bir o qədər çıxmamışdı. Buna baxmayaraq, Amundsen borc içində idi. Onun yelkənli gəmisi "Yoa" az qala müsadirə olunacaqdı. Odur ki, gənc səyyah çox təhlükəli bir qərar qəbul edir: o, altı dostu ilə birlikdə yağışlı qaranlıq bir gecədə öz gəmisinə minir və açıq dənizə çıxır. Onlar [[Qrenlandiya]]ya tərəf üzürlər. [[1903]]-cü ildə başlayan bu ekspedisiya üç il çəkir. Bütün çətinliklərə baxmayaraq, səyahətçilər [[1906]]-cı ildə sağ-salamat Kaliforniya sahillərinə yan aldılar. Onlar külli miqdarda məlumat toplamış, hətta maqnit qütbünün dəqiq yerini müəyyən etmişdilər. 400 il müddətində heç bir tədqiqatcı buna nail olmamışdı.
▲[[1911]]-ci il dekabrın 14-ü Amundsen dünyada ilk dəfə olaraq [[Cənub qütbü]]nə çatdı.
▲[[12 may]] [[1926]]-cı ildə "Norveç" dirijablında ilk dəfə [[Şimal qütbü]] üzərindən uçaraq [[Arktika]]nın hava yollarını tədqiq etdi.
== Xarici keçidlər ==
Sətir 84 ⟶ 85:
[[Kateqoriya:Tədqiqatçılar]]
[[Kateqoriya:Norveç səyyahları]]
| |||