Dərbənd: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə |
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə |
||
Sətir 64:
== Etimologiya və digər tarixi adları ==
Dərbənd tarixi [[Azərbaycan]]<nowiki/>ın qədim şəhərlərindən biridir, hazırda Dağıstan Respublikasının tərkibində yerləşir. Dərbənd ([[Fars dili|farsca]] '''دربند''') sözü [[Tat dili|tat]] və [[Fars dili|fars]] dillərində mövcud olan "''dər''" (qapı; ağac) və "''bənd''" (divar; bağlı, bağlanan, qapanan) köklərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir ki, bu da ''"möhkəm, qorunmuş bir məntəqə"'' deməkdir. Bu ad yalnızca Dərbənd şəhərinə xas deyil - belə ki, [[:en:Darband|Əfqanıstan]], [[:en:Darband|Pakistan]], [[:ru:Нурабадский район (Таджикистан)|Tacikistan]], [[:ru:Дербент (значения)|Özbəkistan]], [[:en:Darband|İran (Cənubi Azərbaycan]]<nowiki/>da da həmçinin), [[:tr:Derbent|Türkiyə]], [[:tr:Derbent, Yunanistan|Yunanıstan (Osmanlı dövründən qalma)]], [[:en:Derventa|Bosniya və Herseqovina (Osmanlı dövründən qalma)]] və [[Dərbənd (kənd)|Ermənistanda (Qərbi Azərbaycanın tarixi Şörəyel mahalında)]] [[Dərbənd (dəqiqləşdirmə)|"Dərbənd"]] adını daşıyan bir çox kənd, şəhər və s. yaşayış məntəqələri var.
Dərbənd ərazisinin bəlkə də ən qədim adı '''[[Çola]]'''<nowiki/>dır. Sözün kökü [[Qafqaz dilləri|Qafqaz]], [[Nax-Dağıstan dilləri]]<nowiki/>ndən gəlir və mənası '''"divar"'''dır (məsələn [[Ləzgi dili|ləzgi]] və [[Tabasaran dili|tabasaran]] dillərində "Çola" sözünün [[:ru:Когнаты (лингвистика)|koqnat]]<nowiki/>ı olan "''цал''" sözü "divar" deməkdir). Bu ad cürbəcür tarixi qaynaqlarda '''''Çola''''' və, böyük bir ehtimalla erməni dilindəki təlləfüzdən təsirlənərək, '''''Çora''''' və '''''Çor''''' olaraq qeyd edilmişdir.<ref name="azerall.info">[http://karabakh-doc.azerall.info/ru/azerpeople/ap042-12.php Тофик Мамедов - Кавказская Албания]</ref> Bu ad günümüzdə əsasən şəhərin müasir Qafqaz xalqlarındakı adlarında yaşayır, o cümlədən [[Tabasaran dili|tabasaranca]] ('''''Цали''' / '''Цалли''''' və ya '''''Цур''''', həmçinin ''Дербент'' və ''Шагьур'' (''yəni "şəhər"'')), [[Dargilər|dargicə]] ('''''Чулли''''' (''qaytaq ləhcəsində'') və ya '''''Чяли''''' (''akuşa ləhcəsində'')) və [[Lak dili|lakca]] ('''''Чурул''' /'' '''Чуруль''', həmçinin Дарбант).
| |||