Nizami Gəncəvi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
35 yersiz idi
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 26:
|Tanınmış əsərləri = [[Xəmsə]]
|Mükafatları =
|Instagramı=niko.gəncəli}}
'''Əbu Məhəmməd İlyas ibn Yusif''' daha çox '''Nizami Gəncəvi''' ləqəbi ilə tanınır ({{dillang-fa|نظامی گنجوی}};, tam{{lang-ku|Nîzamî adı:Gencewî, ''Əbuنیزامی Məhəmməd Cəmaləddin İlyas ibn Yusif''گه‌نجه‌وی}}; d. təxm. [[1141]], [[Gəncə]], [[Eldənizlər dövləti]] ''(hazırkı [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazisi)'' – təxm. [[1209]], Gəncə) — Dünya şöhrətli [[AzərbaycanFars ədəbiyyatı|fars poeziyasının]] şairi və mütəfəkkiri;klassiki, [[orta əsrlər|Orta əsr]] şərqinin ən böyük şairlərindən biri; farsdilli ədəbiyyatın ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi də o, farsdilli poeziyanın klassiki, farsdillifars [[Epos|epik]] ədəbiyyatınədəbiyyatının ən böyük [[Romantizm|romantik]] şairi, farsdilli epik poeziyaya danışıq dili və [[Realizm (ədəbiyyat)|realistik stili]] gətirmiş sənətkarsənətkardır. hesab olunur.
 
[[Şifahi xalq ədəbiyyatı]] və yazılı tarixi [[salnamə]]lərin ənənəvi mövzularından istifadə edən Nizami, islamdan əvvəlki və [[islam]] dövrü [[İran]]ını birləşdirmişdir.<ref>{{cite book|last=Chelkowski|first=Peter J.|title="Mirror of the Invisible World"|date=1975|publisher=Metropolitan Museum of Art|location=New York|page=117|pages=6}}<blockquote>"«Nizami’s strong character, his social sensibility, and his poetic genius fused with his rich Persian cultural heritage to create a new standard of literary achievement. Using themes from the oral tradition and written historical records, his poems unite pre-Islamic and Islamic Iran"»</blockquote></ref> Nizaminin qəhrəmanlıq-romantik poeziyası sonrakı əsrlər boyunca, [[fars dili]]nindilinin istifadə olunduğu bütün ərazilərdə özünü ona oxşatmağa çalışan gənc sənətkarların yaradıcılığına təsir etmiş, nəinki [[Böyük İran|PersiyadaPersiya]]da, həm də [[Azərbaycan]], [[Ermənistan]], [[Əfqanıstan]], [[Gürcüstan]], [[Hindistan]], [[İran]], [[Pakistan]], [[Tacikistan]], [[Türkiyə]] və [[Özbəkistan]] kimi müasir ölkələrin mədəniyyətinin formalaşmasında rol oynamışdır. Nizaminin yaradıcılığı, [[Hafiz Şirazi]], [[Mövlana Cəlaləddin Rumi]] və [[Sədi Şirazi]] kimi böyük sənətkarların yaradıcılığına təsir etmişdir. Onun, müxtəlif ictimai, mədəni və elmi mövzuları işıqlandıran beş [[məsnəvi]]si bütünbütü şərq ölkələrində böyük məşhurluğa malik olmuşdur ki, bunu da, şairin əsərlərinin çoxlu sayda və müxtəlif dövrlərə aid əlyazmalarının dövrümüzə çatması sübut edir. Nizaminin ''"[[Xosrov və Şirin (Nizami)|Xosrov və Şirin]]"'', ''"[[Leyli və Məcnun (Nizami)|Leyli və MəcnunMəcun]]"'' və ''"[[İsgəndərnamə]]"'' kimi əsərlərinin qəhrəmanları, indi də, bütün islam ölkələrində, eləcə də dünyada tanınırtanınmaqdadır.
'''Nizami Gəncəvi''' ({{dil-fa|نظامی گنجوی}}; tam adı: ''Əbu Məhəmməd Cəmaləddin İlyas ibn Yusif''; d. təxm. [[1141]], [[Gəncə]], [[Eldənizlər]] ''(hazırkı [[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazisi)'' – təxm. [[1209]], Gəncə) — Dünya şöhrətli [[Azərbaycan]] şairi və mütəfəkkiri; [[orta əsrlər|Orta əsr]] şərqinin ən böyük şairlərindən biri; farsdilli ədəbiyyatın ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi də o, farsdilli poeziyanın klassiki, farsdilli [[Epos|epik]] ədəbiyyatın ən böyük [[Romantizm|romantik]] şairi, farsdilli epik poeziyaya danışıq dili və [[Realizm (ədəbiyyat)|realistik stili]] gətirmiş sənətkar hesab olunur.
 
Şairin 850 illik yubileyi şərəfinə [[1991]]-ci il [[UNESCO]] tərəfindən ''"Nizami ili"'' elan edilmişdir.<ref name="ref0">{{cite encyclopedia
[[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin [[7 may]] [[2019-cu il]] tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Nizami Gəncəvi [[Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısı]]na daxil edilmişdir<ref name="ARNK-2019-211">{{cite web|url=https://cabmin.gov.az/az/document/3685/ | title="“Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları”nın və “Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı”nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin [[7 may]] [[2019-cu il]] tarixli, 211 nömrəli Qərarı |date=2019-05-11 |publisher=cabmin.gov.az |accessdate=2019-05-13 |language=az}}</ref>.
 
[[Şifahi xalq ədəbiyyatı]] və yazılı tarixi [[salnamə]]lərin ənənəvi mövzularından istifadə edən Nizami, islamdan əvvəlki və [[islam]] dövrü [[İran]]ını birləşdirmişdir.<ref>{{cite book|last=Chelkowski|first=Peter J.|title="Mirror of the Invisible World"|date=1975|publisher=Metropolitan Museum of Art|location=New York|page=117|pages=6}}<blockquote>"Nizami’s strong character, his social sensibility, and his poetic genius fused with his rich Persian cultural heritage to create a new standard of literary achievement. Using themes from the oral tradition and written historical records, his poems unite pre-Islamic and Islamic Iran"</blockquote></ref> Nizaminin qəhrəmanlıq-romantik poeziyası sonrakı əsrlər boyunca, [[fars dili]]nin istifadə olunduğu bütün ərazilərdə özünü ona oxşatmağa çalışan gənc sənətkarların yaradıcılığına təsir etmiş, nəinki [[Böyük İran|Persiyada]], həm də [[Azərbaycan]], [[Ermənistan]], [[Əfqanıstan]], [[Gürcüstan]], [[Hindistan]], [[İran]], [[Pakistan]], [[Tacikistan]], [[Türkiyə]] və [[Özbəkistan]] kimi müasir ölkələrin mədəniyyətinin formalaşmasında rol oynamışdır. Nizaminin yaradıcılığı, [[Hafiz Şirazi]], [[Mövlana Cəlaləddin Rumi]] və [[Sədi Şirazi]] kimi böyük sənətkarların yaradıcılığına təsir etmişdir. Onun, müxtəlif ictimai, mədəni və elmi mövzuları işıqlandıran beş [[məsnəvi]]si bütün şərq ölkələrində böyük məşhurluğa malik olmuşdur ki, bunu da, şairin əsərlərinin çoxlu sayda və müxtəlif dövrlərə aid əlyazmalarının dövrümüzə çatması sübut edir. Nizaminin ''"[[Xosrov və Şirin (Nizami)|Xosrov və Şirin]]"'', ''"[[Leyli və Məcnun (Nizami)|Leyli və Məcnun]]"'' və ''"[[İsgəndərnamə]]"'' kimi əsərlərinin qəhrəmanları, indi də, bütün islam ölkələrində, eləcə də dünyada tanınır.
 
Şairin 850 illik yubileyi şərəfinə [[1991]]-ci il [[UNESCO]] tərəfindən ''"Nizami ili"'' elan edilmişdir.<ref name="ref0">{{cite encyclopedia
|author = Chelkowski, P.
|editor = P.J. Bearman, Th. Bianquis, [[Босворт, Клиффорд Эдмунд|К. Эд. Босворт]], E. van Donzel and W.P. Heinrichs
Sətir 40 ⟶ 37:
|title = Niẓāmī Gand̲j̲awī, Ḏj̲amal al-Dīn Abū Muḥammad Ilyās b. Yūsuf b. Zakī Muʾayyad
|publisher = Brill Academic Publishers
|id = ISSN 1573-3912}}<blockquote>UNESCO recognised the 1141 date as his birth date and declared 1991 the year of Niẓāmī.</blockquote></ref>
 
<br />
 
== Tarixi-mədəni mühit ==