Sahibkar: Redaktələr arasındakı fərq

XVIəsrin ortalarından etibarən [[səhm]] [[kapital]]ı əsasında səhmdar cəmiyyətləri təşkil edilməyə başladı. İlk [[səhmdar]] [[şirkət]]i beynəlxalq [[ticarət]]sferasında yaradılmışdı. [[1554]]-cü ildə [[Rusiya]]da ticarət etmək üçün İngiltərə ticarət şirkətinin əsası qoyuldıu. [[1600]]-cü ildə İngiltərənin OST- İndiya, 1602-ci ildə [[Hollandiya]]nın OST-İndiya şirkətləri təsis edildi. [[Kapitalizm]]in inkişafının sonrakı dövründə təsərrüfatçılığın səhmdar forması iqtisadiyyatın digər sahələrində də geniş yayılmağa başladı. XVII əsrin sonralarından etibarən iqtisadiyyatda ilk dəfə [[səhmdar]] bankları yaradılmağa başladı. [[1694]]-cü ildə [[İngiltərə]]də və [[1695]]-ci ildə isə [[Şotlandiya]]da ilk [[səhmdar]] [[bank]]ının əsası qoyuldu.; XVII əsrin sonu və XVIII əsrin əvvəllərində əksər ölkələrdə bank fəaliyyətinin təşkili ilə bağlı səhmdar cəmiyyətlər geniş spektrdə inkişaf etməyə başladı. Belə bir dövrdə əvvəllər mövcud olmuş ailə firmaları, iri [[mülkiyyət]]çilər yüzlərlə xırda əmanətçilərə - səhm sahiblərinə parçalanır. Bu proseslərin inkişafı xırda və iri biznes arasında ziddiyyətlərin dərinləşməsinə gətirib çıxarır. Bu şəraitdə xırda firmaların fəaliyyəti çətinləşir, orta və iri finnalarm inkişafı geniş vüsət alır. Maksimum mənfəət əldə etmək imkanları daha çox reallaşır. Bu zaman yeni peşə və ixtisaslara - [[menecer]]-[[rəhbər]]lərə və [[istehsal]]ın [[təşkilat]]çılarına ehtiyac yaranır. Əvvəllər [[sahibkar]]lıqsahibkarlıq funksiyası bir nəfərin əlində mərkəzləşmiş,sonralar isə xüsusi istiqamətlərə ayrılmışdır. [[İstehsal]]- iqtisadi prosesləri həyata keçirmək üçün [[maliyyə]]çi, [[iqtisadçı]], mühasib, [[hüquqşünas]], konstruktor, tcxnoloqlardantexnoloqlardan istifadə olunur. Bundan əlavə, [[istehsal]]ın təşkili və ona rəhbərliyin mərkəzləşdirilməsi məqsədi ilə bir çox funksiyaları yerinə yetirən [[menecer]]lərə getdikcə daha çox tələbat yaranır.

[[Sahibkar]] termini ilk dəfə XVIII əsrin əvvəllərində yaşamış fransız iqtisadçısı Risar Kantilon tərəfindən işlənilmişdir. [[Sahibkar]] - işin faydalığını qiymətləndirən, yeni [[müəssisə]]nin təşkili, yaxud yeni ideyanın ([[məhsul]]un), yaxud xidmətin işlənib hazırlanması ilə bağlı riski və məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilən insandır. [[Sahibkar]]lıqSahibkarlıq ondan ibarətdir ki, işin mənfəətliliyini qiymətləndirməyi və mövcud [[resurs]]ların daha faydalı bölüşdürülməsi qabiliyyəti bacarmaqdır. İqtisadi ədəbiyyatda və praktiki fəaliyyətdə «[[biznes]]» «sahibkarlıq» anlayışları sinonim kimi işlədilir. Bu anlayışlar bir-birinə çox yaxın olsalar da kəsb etdiyi mənalara görə bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənirlər. [[Biznes]] daha geniş məfhumdur. Əslində sahibkarlıq biznesin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Biznes bütöv bir sistemdir, onun tərkibinə sahibkarlıq, istehlak, [[əmək]] və dövlət biznes növləri daxildir. Sadalanan biznes növləri öz aralarında bir-birilə sıx əlaqədardır və qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər, lakin öz maraqlarını reallaşdıraraq öz rollarını dəqiq yerinə yetirirlər.

«[[Sahibkar]]lıqSahibkarlıq fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanununda yazılmışdır: «Sahibkarlıq fəaliyyəti(sahibkarlıq) fiziki şəxslərin, onların birliklərinin, habelə hüquqi şəxslərin mənfəət və ya şəxsi gəlir əldə edilməsi məqsədilə özlərinin cavabdehliyi və əmlak məsuliyyəti ilə, yaxud digər hüquqi və ya fiziki şəxslərin adından qanunvericiliklə qadağan edilməyən təsərrüfat fəaliyyətinin bütün növləri, o cümlədən məhsul istehsalı, satışı və xidmətlər göstərilməsi formasında həyata keçirdikləri müstəqil təşəbbüskarlıq fəaliyyətidir». Bu tərif təkmildir, sahibkarlıq fəaliyyətinin məzmununu dəqiq əks etdirir.

-* fəaliyyət qabiliyyəti olan respublikanın hər bir vətəndaşı;

-* mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hüquqi şəxslər; hər bir xarici vətəndaş və ya vətəndaşlığı olmayan şəxs:

-* xarici hüquqi şəxslər.

1. Təsərrüfat subyektlərinin sərbəst və müstəqil olması. Hər bir sahibkar istənilən məsələ üzrə qərar qəbul edərkən sərbəstdir.

# Əlbəttə, hüquqi norma çərçivəsində;

baxımından xüsusi sahibkarlığa başqa meyarla da baxmaq lazımdır. A.Smit bunu açıqlayaraq yazmışdır ki, xüsusi sahibkar bilavasitə mənfəət götürmək naminə fəaliyyət göstərsə də o, eyni zamanda həm də qeyri-şüurlu olaraq, bilavasitə öz əmlakına aid olmayan başqa bir zəruri, vacib amala, cəmiyyətin ümumi mənafeyinə (məsələn, məhsul istehsalının artmasına və keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, səmərəli fəaliyyətə, mədəni [[ticarət]] xidmətinə, [[istehsal]]ın [[modern]]ləşdirilməsinə, [[iqtisadiyyat]]ın demokratikləşməsinə və s.) də xidmət etmiş olur. Deməli, xüsusi [[sahibkar]]lıqsahibkarlıq yalnız şəxsi mənafe məsələsi deyil, eyni zamanda ictimai məsələdir.