Vikipediya

Türkiyədə dövlət çevrilişi (1960): Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 55:
 
DP-nin yaranması ilə ölkə ilk çoxpartiyalı seçkilərə hazırlaşmağa başladı. Belə bir vaxtda hökumət seçkiləri qabağa çəkərək 21 iyulda keçiriləcəyini elan etdi. Bununla DP seçkilərə tam hazır olmur və CXP böyük üstünlük qazanırdı. DP-çilər 21 iyul Parlament seçkilərindən narazı qaldı. Belə ki iddialara görə seçkilər şəffaf keçirilməmiş və bir çox yerdə kobud qanun pozuntularına yol verilmiş, seçki qutuları dəyişdirilmişdi. Sonralar hətta CXP üzvləri bəzi səhvlərə yol verildiyini etiraf etmişdilər.
Gözlənildiyi kimi CXP böyük fərqlə qələbə qazandı. Onsuzda hətta şəffaflıq qorunsa belə DP iqtidarı qazana bilməyəcəkdi. Lakin uzunmüddətli CXP hakimiyyəti dövründə partiy xalq arasındakı nüfuzunu itirirdiitirirməkdə idi. İqtisadi böhran, inflasiya, yoxsulluq xalqın günü-gündən DP-yə daha da yaxınlaşmasına səbəb olurduolmuşdu. BununlaBelə bir əlverişli mühitdə DP 1950-ci il seçkiləri ərəfəsi zamanı böyük gücə çevrildiçevrilir. Demokrat Partiya 1950-ci ildə kifayət qĕdər səs toplayaraq böyük üstünlüklə tək başına iqtidara gəldi. Bu seçkilər yaxın on ildə ölkə tarixində böyük rol oynayacaq bu seçkilər Adnan Menderesin baş nazir, Atatürkün dövründə hökumət başçısı olmuş Cəlal Bayarın isə prezident postuna, İsmət İnönünün əvəzinə seçilməsi ilə əlamətdar olmuşdu. Xalq ilk vaxtlarda yeni hökuməti rəğbətlə qarşılayırdı. CHP-nin uzunmüddətli təkpartiyalı hakimiyyətindən narazı olan sadə əhali DP-çilərə bir yenilikçi kimi baxır, onların millətə rifah gətirəcəyinə inanırdı.
 
DP-nin verdiyi vədlər xalqın onlara olan sevgisini daha da artırırdı.artırır və Bubu etibar və sevgi tezliklə öz bəhrəsini verməyə başlayır. Hökumət tərəfindən sosial, iqtisadi və s. digər sahələrdə aparılan islahatlar ölkədə müəyyən canlanmaya səbəb olur və xalqın vəziyyətini azda olsa yaxşılaşdırır. Lakin 54-cü il seçkilərindən sonra hökumət və xalq arasında münasibət kəskin şəkildə pisləşməyə başladı. Ölkədə yüksəlməkdəonilliyin olanortalarında yenidən yüksəlməyə başlayan iqtisadi böhran, infilasiya xalqın müxtəlif təbəqələrində etirazlara səbəb olurduolur. Hökumət barədə mənfi düşüncələri artıran digər amil mətbuatın mövcud hakimiyyət əleyhinə hər hansı məlumat yaymasının qarşısı alınması, əleyhidarların sıxışdırılmalara
məruz qalması idi<ref>[https://www.sozcu.com.tr/2019/yazarlar/sinan-meydan/iftiralar-ve-gercekler-27-mayis-4937663/amp/ İftiralar ve gerçekler 27 MAYIS]</ref>.1957-ci il seçkilərində müxalifət qüvvələrin birləşməsinə qanunlarda dəyişikliklər etməklə mane olan DP hökuməti CXP-nin iddiasına əsasən səslərin dəyişdirilməsi kimi seçki pozuntularına yol vermişdir. Bu hadisələr [[Kayseri]], [[Çanaqqala]], [[Samsun]] və [[Girəsun]] kimi şəhərlərdə baş verən mitinqlərdə özünü biruzə verdi. Bundan başqa Qaziantep (o dövrdə Antep) şəhəri mətbuat orqanları və radiosu ilk olaraq CHP-nin qələbəsini yayımlasa da, sonradan Demokrat Partiyanın qələbə qazandığını bildirmişdilər. ▼
məruz qalması idi.
▲1957-ci il seçkilərində müxalifət qüvvələrin birləşməsinə qanunlarda dəyişikliklər etməklə mane olan DP hökuməti CXP-nin iddiasına əsasən səslərin dəyişdirilməsi kimi seçki pozuntularına yol vermişdir. Bu hadisələr [[Kayseri]], [[Çanaqqala]], [[Samsun]] və [[Girəsun]] kimi şəhərlərdə baş verən mitinqlərdə özünü biruzə verdi. Bundan başqa Qaziantep (o dövrdə Antep) şəhəri mətbuat orqanları və radiosu ilk olaraq CHP-nin qələbəsini yayımlasa da, sonradan Demokrat Partiyanın qələbə qazandığını bildirmişdilər.
Hökumətin təzyiqi ilə Antepdə olan bu hadisələr mətbuat vasitəsi ilə xalqa çatdırılmadı. Bu haldan narazı olan CXP-nin istəyi ilə seçki qutuları şəhərin ədliyə binasına gətirilsədə bu binada baş verən qəfil yanğın onların məhv olmasına səbəb oldu.<ref>A.Sedat, B. Bıçakçı, "Popüler Siyasî Deyimler Sözlüğü", İletişim - 1995 - ISBN 975-470-510-0
</ref><ref>[http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secimler.secimdeki_partiler?p_secim_yili=1957 TBMM 1957 seçimleri, URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Türkiyədə_dövlət_çevrilişi_(1960)"