Vikipediya

İsveç finləri: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Sətir 1:
{{iş gedir}}
{{Xalq
|adı = İsveç finləri
Sətir 8 ⟶ 7:
|ərazi1 = [[Stokholm]]
|sayı1 = 46,927
|ref1 = <ref>[http://www.rskl.se/Ruotsinsuomalaiset.html Ruotsinsuomalaiset<!-- Bot generated title -->] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071219055901/http://www.rskl.se/Ruotsinsuomalaiset.html |date=2007-12-19 }}</ref>
|ref1 =
|ərazi2 = [[Göteborq]]
|sayı2 = 20,372
Sətir 45 ⟶ 44:
|qeyd =
}}
'''İsveç finləri''' tarixi olaraq İsveç ərazizində yaşamış və ya daha sonra İsveçə köç etmiş finlərdən ibarət, İsveç ərazisində yaşayan fin dilli azsaylı xalq. İsveç finləri Finlandiyada dil baxımından azlıqda olan isveç dilli Finlandiya isveçliləri ilə qarışdırılmamalıdır.
 
'''İsveç finləri''' ({{lang-fi|ruotsinsuomalaiset}}; {{lang-sv|sverigefinnar}}) tarixi olaraq [[İsveç]] ərazisində yaşamış və ya daha sonra İsveçə köç etmiş [[finlər]]dən ibarət, İsveç ərazisində yaşayan [[fin dili|fin dilli]] azsaylı xalq.<ref>{{cite web|title=Ds 2001:10 Mänskliga rättigheter i Sverige|url=http://www.regeringen.se/49baf9/contentassets/1d150242dfad40899b9bea8f7601de3c/manskliga-rattigheter-i-sverige---en-kartlaggning|publisher=The Government of Sweden|page=20|accessdate=23 February 2017}}</ref> İsveç finləri [[Finlandiya]]da dil baxımından azlıqda olan [[isveç dili|isveç dilli]] Finlandiya [[isveçlilər]]i ilə qarışdırılmamalıdır.
Fin kökləri olan insanlar nisbətən İsveç əhalisinin böyük hissəsini təşkil edirlər. Tarixi olaraq İsveçdə yaşan İsveç finlərinin kiçik hissəsinə əlavə olaraq, İsveçdə Finlandiyada doğulmuş və ya valideynlərindən ən az biri Finlandiyada doğulmuş 426 000 (2012-ci ildə ümumi əhalinin %4.46 demək idi) insan yaşayırdı. İsveç dili kimi Fin dili də orta əsrlərdən bəri Botniya körfəzinin hər iki tərəfində danışılır. 13-cü əsrdə İsveç tərəfində Finlandiyada aparılan hərbi əməliyyatlardan sonra Finlandiya zamanla İsveç hakimiyyətini qəbul etdi və həm Finlandiya, həm də İsveçdəki finlər İsveçin təsiri altında düşdü. Artıq 1400-cü illərdə Stokholmun say baxımından olduca böyük əhalisi fin dilində danışırdı. 1700-ci illərdə bu statistika təxminən %4 idi. Finlandiya Finlandiya müharibəsindən sonra Finlandiyanı Rusiya İmperiyasının hakimiyyəti altına salan, ancaq Torne çayının İsveç sahilindəki fin əhalini orada qoyan 1809-cu il sülhünə qədər İsveçin bir hissəsi olaraq qalırdı.▼
 
▲Fin kökləri olan insanlar nisbətən [[İsveç əhalisininəhalisi]]nin böyük hissəsini təşkil edirlər. Tarixi olaraq İsveçdə yaşan İsveç finlərinin kiçik hissəsinə əlavə olaraq, İsveçdə Finlandiyada doğulmuş və ya valideynlərindən ən az biri Finlandiyada doğulmuş 426 000 (2012-ci ildə ümumi əhalinin %4.46 demək idi) insan yaşayırdı.<ref>{{cite web|title=Fler med finsk bakgrund i Sverige|url=http://sverigesradio.se/sida/gruppsida.aspx?programid=185&grupp=16837&artikel=5451293|publisher=Sverige Radio|accessdate=2 March 2013}}</ref> [[İsveç dili]] kimi Fin[[fin dili]] də orta əsrlərdən bəri [[Botniya körfəzininkörfəzi]]nin hər iki tərəfində danışılır. 13-cü əsrdə [[İsveç tərəfindəİmperiyası|İsveç]] tərəfindən Finlandiyada aparılan hərbi əməliyyatlardan sonra Finlandiya zamanla İsveç hakimiyyətini qəbul etdi və həm Finlandiya, həm də İsveçdəki finlər İsveçin təsiri altında düşdü. Artıq 1400-cü illərdə Stokholmun[[Stokholm]]un say baxımından olduca böyük əhalisihissəsi fin dilində danışırdı. 1700-ci illərdə bu statistika təxminən %4 idi.<ref>{{cite web|title=SOU 2005:40 Rätten till mitt språk (del 2)|url=http://www.regeringen.se/49bb02/contentassets/04d1aeaf419e46938a5222e27f5d747e/ratten-till-mitt-sprak-del-2|publisher=SOU 2005:40|accessdate=23 February 2017|pages=217–218|language=sv}}</ref> Finlandiya Finlandiya müharibəsindən sonra Finlandiyanı [[Rusiya İmperiyasınınİmperiyası]]nın hakimiyyəti altına salan, ancaq Torne çayının İsveç sahilindəki fin əhalini orada qoyan 1809-cu il sülhünə qədər İsveçin bir hissəsi olaraq qalırdı.
1940-cı illərdə 70 000 gənc fin uşaq Finlandiyadan çıxarıldı. Onların çoxusu Qış müharibəsi və Sovet-fin müharibəsi ərzində İsveçə gəldi və onların təqribən 20%-i müharibədən sonra qaldı. Skandinaviya Pasport Birliyindən yararlanan, İsveçə fin köçü 1950 və 60-cı illər ərzində çox böyük idi. 2015-ci ildə Finlandiyadan İsveçə köç edən insanların sayı 156 045 nəfər idi ( və ya İsveç əhalisinin 1.58%-i). Ancaq, onların hamısı fin dilli insanlar deyildi. İsveçdəki fin dilli milli azlıqlar özündə bura köç etmiş isveç dilli finlandiyalıları əha etmir. İsveç finləri fin dilində danışan vətəndaşlara xüsusi hüquqlar verən qanunla qorunurlar.▼
 
▲1940-cı illərdə 70 000 gənc fin uşaq Finlandiyadan[[Finlandiya]]dan çıxarıldı. Onların çoxusu [[Qış müharibəsi]] və Sovet-fin müharibəsi ərzində İsveçə gəldi və onların təqribən 20%-i müharibədən sonra qaldı. Skandinaviya Pasport Birliyindən yararlanan, İsveçə fin köçü 1950 və 60-cı illər ərzində çox böyük idi. 2015-ci ildə Finlandiyadan İsveçə köç edən insanların sayı 156 045 nəfər idi ( və ya İsveç əhalisinin 1.58%-i).<ref>{{cite web|title=Finland och Irak de två vanligaste födelsälnderna|publisher=Statistics Sweden|url=http://www.scb.se/sv_/Hitta-statistik/Artiklar/Finland-och-Irak-de-tva-vanligaste-fodelselanderna-bland-utrikes-fodda/|year=2005|accessdate=23 February 2017}}</ref> Ancaq, onların hamısı fin dilli insanlar deyildi. İsveçdəki fin dilli milli azlıqlar özündə bura köç etmiş isveç dilli finlandiyalıları əhaəhatə etmir. İsveç finləri fin dilində danışan vətəndaşlara xüsusi hüquqlar verən qanunla qorunurlar.
 
== İstinadlar ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/İsveç_finləri"