Vikipediya

Kontinental blokada: Redaktələr arasındakı fərq

Məqalə Müzakirə

Kontinental blokada (redaktə)

19:12, 21 yanvar 2020 versiyası

46 bayt çıxarıldı ,  3 il öncə
Düzəlişin təsviri yoxdur.
VizualVikimətn
k (Wertuose Qapalı qitə siyasəti səhifəsinin adını istiqamətləndirmə qoymadan Kontinental blokada olaraq dəyişdi: yanlış adlandırma, orijinal tədqiqat)
Redaktənin izahı yoxdur
[[Şəkil:Europe map Napoleon Blocus.png|300px|thumb|Avropa 1811 ci il: {{legend|#6B6BE6|[[I Fransa İmperiyası]]}}{{legend|#8695E1|Asılı ölkələr}}{{legend|#A9A9D8|Qitə təcridində iştirak edən ölkələr.}}]]
'''Qapalı qitə siyasəti''' və ya '''Kontinental''' '''blokada''' — 1806 − 1814 cü illərdə fransız imperatoru [[Napoleon]]un öz rəqiblərinə qarşı (1801-1814 cü illər ingilis-fransız müharibəsi) apardığı iqtisadi və siyasi təcrid siyasəti<ref>Александр Подмазо Континентальная блокада как экономическая причина войны 1812 г. // Эпоха 1812 года. Исследования. Источники. Историография. Часть II. / Сборник материалов. К 200-летию Отечественной войны 1812 года. — М.: Труды ГИМ, 2003, вып.137, с.249-266.</ref>. Əvvəl [[8 fevral]] [[1807]]-ci ildə [[Prussişe Eylau döyüşü]] və sonra [[14 iyun]] [[1807]]-ci ildə [[Fridland döyüşü|Friedland döyüşün]]ün ardınca [[7 iyul]]da Fransa Russiya və Prussiya arasında [[Tilsit sülhü]] bağlanılır.
[[Tilsit sülhü]] — [[Fransa]] ilə [[Rusiya]] arasında sülh müqaviləsi sayılır. [[1807]]-ci ilin iyununda [[Fridland]] yaxınlığında fransızlarla döyüşdə rus qoşunları məğlub olur. İyul ayında isə Tilsitdə Rusiya ilə Fransa arasında sülh müqaviləsi imzalanır. Müqaviləyə əsasən, Rusiya [[Napoleon Bonapart]] tərəfindən [[Avropa]]da həyata keçirilmiş dəyişiklikləri tanımağa və '''qapalıİngiltərəyə qitəqarşı siyasəti'''nəkontinental (İngiltərəyə qarşı)blokadaya qoşulmağa məcbur oldu.
Bu sülh Prussiya üçün bir fəlakət idi. Prussiya [[Elba]]dan qərbdəki ərazilərindən yeni yaradılmış Vütenberq krallığının xeyrinə məhrum olmuş olur. Polşa əyaləti isə Varşava Böyük hersoqluğuna çevrilir. Beləliklə Prussiya ərazisinin yarısını itirmiş olur eyni zamanda daha yüksək təzminat ödəməklə yanaşı kiçik ordu saxlamaqla kifayətlənməli olur.
Kontinent demək olar ki, tamamilə Napoleonun hakimiyyəti altına keçmiş olur ki, bu da Böyük Britaniyanın təcrid olunması demək idi. Napoleon [[Böyük Britaniya]]ya qarşı Avropa qitəsi boyu ticarət baykotu – "qapalı qitə siyasəti" yürüdür.<ref>Ullrich, S. 77–82.</ref>▼
Napoleon hakimiyyətinin ən yüksək nöqtəsini [[Tilsit sülhü]] adlandırmaq olar. O, hakimiyyətinin gücünü despot meyilləri ilə daha da artırmağa çalışırdı. Hökumət adamları tərəfindən tənqidə dözümsüz olması, ekspansion siyasətinə xarici işlər naziri [[Şarl Moris de Taleyran-Periqor|Talleyrand]]ın qarşı çıxmasına görə vəzifəsindən azad edilməsi, senzuranın artırılması, şəxsiyyətə pərəstişliyin artması buna aydın misallardandır. Köhnə aristokratlara xidmət edən dövlət inqilabi prinsiplərdən, bərabərçilikdən uzaqlaşmışdır.▼
 
▲KontinentQitə demək olar ki, tamamilə Napoleonun hakimiyyəti altına keçmiş olur ki, bu da Böyük Britaniyanın təcrid olunması demək idi. Napoleon [[Böyük Britaniya]]ya qarşı Avropa qitəsi boyu ticarət baykotuboykotu – "qapalıkontinental qitəblokada siyasətisiyasətini" yürüdür.<ref>Ullrich, S. 77–82.</ref>
Xarici siyasət Böyük Britaniyanı iqtisadi cəhətdən diz çökdürmək üçün "qapalı qitə siyasəti"nə söykənirdi. Ispaniyadan keçməklə [[Portuqaliya]]nı işğal etdikdən sonra Kral [[IV Karl]] və oğlu [[VII Ferdinand]] arasındakı tax-tac mübahisəsindən istifadə edərək qardaşı Yozefi [[İspaniya]] kralı təyin edir. Buna qarşı Artur Uillesleyin tabeçiliyində olan Britaniya expedisiya korpusunun dəstəyilə İspaniyada ümumxalq hərəkatı baş qaldırır. Yozef madridi tərk etməli olur. [[Marşal Jüno]]nun təslimindən sonra Napoleon [[1808]]-ci ilin oktyabr ayında [[Erhurt hersoq konfransı]]ndan sonra İspaniyaya hücum edir.▼
▲Napoleon hakimiyyətinin ən yüksək nöqtəsini [[TilsitTilzit sülhü]] adlandırmaq olar. O, hakimiyyətinin gücünü despot meyilləri ilə daha da artırmağa çalışırdı. Hökumət adamları tərəfindən tənqidə dözümsüz olması, ekspansion siyasətinə xarici işlər naziri [[Şarl Moris de Taleyran-Periqor|Talleyrand]]ın qarşı çıxmasına görə vəzifəsindən azad edilməsi, senzuranın artırılması, şəxsiyyətə pərəstişliyin artması buna aydın misallardandır. Köhnə aristokratlara xidmət edən dövlət inqilabi prinsiplərdən, bərabərçilikdən uzaqlaşmışdır.
 
▲Xarici siyasət Böyük Britaniyanı iqtisadi cəhətdən diz çökdürmək üçün "qapalıKontinental qitəblokada siyasəti"nə söykənirdi. Ispaniyadanİspaniyadan keçməklə [[Portuqaliya]]nı işğal etdikdən sonra Kral [[IV Karl]] və oğlu [[VII Ferdinand]] arasındakı taxtaxt-tac mübahisəsindən istifadə edərək qardaşı Yozefi [[İspaniya]] kralı təyin edir. Buna qarşı Artur Uillesleyin tabeçiliyindətabeliyində olan Britaniya expedisiyaekspedisiya korpusunun dəstəyilədəstəyi ilə İspaniyada ümumxalq hərəkatı baş qaldırır. Yozef madridiMadridi tərk etməli olur. [[Marşal Jüno]]nun təslimindən sonra Napoleon [[1808]]-ci ilin oktyabr ayında [[Erhurt hersoq konfransı]]ndan sonra İspaniyaya hücum edir.
 
[[1809]]-cu ildə Fransaya döndükdən bir qədər sonra Avstriya ordusu Avstriya-Teşen hersoqu Karlın başçılığı ilə Bavariya üzərinə hücuma keçir. [[21 may]] [[1809]]-cu ildə Napoleon qüvvələri Vyananın cənub-şərqinə toplayır. [[Aspern-Esslinq döyüşü]]ndə avstriyalılar fransızların qarşısını kəsirlər. Bu döyüş Napoleonun ilk məğlubiyyəti kimi tarixə düşür. [[Vaqram döyüşü]]ndə isäisə fransızlar məğlubiyyətin əvəzini çıxmış olurlar. [[Şönbrunn sülhü]]nə görə Avstriya Dalmasiya, Mərkəzi Xorvatiya və Küstenlandı itirmiş, ordusunun sayını 150000-nə150 min nəfərə endirməya və, "qapalıKontinental qitəblokada siyasətiqsiyasəti"nə qoşulmağa məcbur edilmiş və Fransanın müttəfiqinə çevrilmiş olur.▼
 
▲[[1809]]-cu ildə Fransaya döndükdən bir qədər sonra Avstriya ordusu Avstriya-Teşen hersoqu Karlın başçılığı ilə Bavariya üzərinə hücuma keçir. [[21 may]] [[1809]]-cu ildə Napoleon qüvvələri Vyananın cənub-şərqinə toplayır. [[Aspern-Esslinq döyüşü]]ndə avstriyalılar fransızların qarşısını kəsirlər. Bu döyüş Napoleonun ilk məğlubiyyəti kimi tarixə düşür. [[Vaqram döyüşü]]ndə isä fransızlar məğlubiyyətin əvəzini çıxmış olurlar. [[Şönbrunn sülhü]]nə görə Avstriya Dalmasiya, Mərkəzi Xorvatiya və Küstenlandı itirmiş, ordusunun sayını 150000-nə endirməya və "qapalı qitə siyasətiq"nə qoşulmağa məcbur edilmiş və Fransanın müttəfiqinə çevrilmiş olur.
== İstinadlar ==
<references/>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/5016442"