Böyük partlayış: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 1.374:
=== Üfüq problemi ===
 
Üfüq problemi, məlumatın işıqdan daha sürətli səyahət edə bilməməsindən irəli gəlir. Məhdud yaşa sahib kainatda bu, kosmosun əlaqədə olan hər hansı iki bölgəsini ayırmaq üçün sərhəd qoyur.[108]<ref name="kolb_c8">{{harvnb|Kolb|Turner|1988|loc= 8-ci fəsil}}</ref> [[Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanması|Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanmasının]] müşahidə olunan izotropiyası bu baxımdan problemlidir: əgər son parçalanma dövrünə qədər kainatda radiasiya və ya maddə hökmran olsaydı, onda hissəciklər üfüqü səmada təxminən 2 dərəcəyə uyğun gələrdi. Belə olduğu halda daha böyük bölgələrin eyni temperaturda olmasına səbəb olacaq bir mexanizm olmayacaqdı. [83]: 191-202
 
Bu uyğunsuzluğun həlli, homogen və izotrop enerji sahəsinin kainatda çox erkən mərhələdə (bariogenezdən əvvəl) üstünlük təşkil etdiyi inflyasiya nəzəriyyəsi ilə təqdim olunur. İnflyasiya zamanı kainat sürətli genişlənməyə məruz qalır və hissəciklər üfüqü təxmin edildiyindən daha sürətlə genişlənir, beləliklə hazırda müşahidə olunan kainatın əks tərəflərindəki bölgələr bir-birinin hissəciklər üfüqündə yerləşirlər. Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanmasının müşahidə olunan izotropiyası inflyasiya başlamazdan öncə daha böyük bir bölgənin əvvəllər əlaqəli olduğu faktından irəli gəlir . [20]: 180-186
Sətir 1.382:
İnflyasiya baş verərsə, genişlənmə bölgələrimizin müşahidə edilə bilən üfüqümüzün xaricində böyük kosmik bölgələrə təsir edəcəkdi. [20]: 180-186
 
Klassik üfüq problemi ilə əlaqədar bir problem ortaya çıxır. çünki standart kosmoloji inflyasiya modellərinin əksəriyyətində elektrozəif simmetriyasının pozulmasından əvvəl inflyasiya yaxşı nəticələnirdi. Buna görə də, elektrozəif parçalanma bitdikdən sonra inflyasiya, müşahidə olunan kainatın uzaq hissələrində elektrozəif vakuumda geniş miqyaslı kəsilmələrin qarşısını ala bilməməlidir. [109]<ref>{{harvnb|Penrose|2007}}</ref>
 
=== Maqnetik tək qütb ===
 
Maqnetik qütb etirazı 1970-ci illərin sonlarında ortaya çıxdı. Böyük Birləşmiş nəzəriyyələri (GUTs) kosmosda maqnit qütbləri kimi meydana çıxacaq topoloji çatışmazlıqları proqnozlaşdırdı. Tək qütblərin olmadığını nəzərə alsaq, bu cismlər erkən isti kainatda səmərəli şəkildə ortaya çıxacaq və nəticədə daha yüksək sıxlığa səbəb olacaqdı. Bu problem, kosmik inflyasiya ilə həll olunur. Beləliklə, müşahidə olunan kainatın bütün nöqsanlarını aradan qaldırır, eyni şəkildə, həndəsi düzlüyə gətirib çıxarır. <ref name="kolb_c8">{{harvnb|Kolb|Turner|1988|loc= 8-ci fəsil}}</ref>(108)
 
=== Düzlük problemi ===
 
Düzlük problemi (antik dövr problemi olaraq da bilinir) FLRW ilə əlaqəli müşahidə problemidir. [108] Kainat ümumi enerji sıxlığından asılı olaraq müsbət, mənfi və ya sıfır məkan əyriliyinə sahib ola bilər. Sıxlığı kritik sıxlıqdan aşağı olduqda əyrilik mənfi, çox olduqda müsbət olur. Kritik sıxlıqda isə sıfıra bərabərdir, hansi ki, bu vəziyyətdə boşluq, düzlük hesab edilir.
 
Problem ondadır ki, kritik sıxlıqdan istənilən kiçik ayrılma zaman keçdikcə böyüyür, buna baxmayaraq hazırda kainat düzləşməyə çox yaxındır. [Qeydlər] Təbii bir zaman miqyasındakı [[Plank zamanı|Plank zamanının]] düzlükdən uzaqlaşma müddətinin 10<sup>−43</sup> saniyə ola biləcəyini nəzərə alsaq, [4] milyardlarla il sonra kainatın nə termiki ölümünə, nə də [[Böyük çöküş]] mərhələsinə çata bilməməsi izahat tələb edir. Nukleosintez zamanlarında kainatın sıxlığı öz kritik dəyərinin 10<sup>14</sup>də bir hissəsini təşkil eləməliydi, yoxsa kainatın vəziyyəti indiki kimi olmazdı. (110)<ref>{{harvnb|Hawking|Israel|2010|pp=504–517|loc=9-cu fəsil: "The big bang cosmology — enigmas and nostrums" Robert H. Dicke and Phillip J.E. Peebles tərəfindən.}}</ref>
 
== Kainatın sonu ==