Böyük partlayış: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 1.398:
Qaranlıq enerji müşahidə edilməzdən əvvəl kosmoloqlar kainatın gələcəyi haqqında iki ssenari nəzərdə tuturdular. Kainatın kütləvi sıxlığı kritik sıxlığı zamanla artacaq, kainat maksimum ölçüyə çatacaq və sonra dağılmağa başlayacaqdır. Yenidən sıxlaşacaq və istilik artacaq, nəticədə başlanğıc vəziyyətinə qayıdaraq, Böyük Çöküş yaranacaq. [15]
 
Alternativ fərziyyə belə idi ki, kainatdakı sıxlıq kritik sıxlığa bərabər və ya daha az olarsa, genişlənmə daha yavaş olacaq, amma heç vaxt dayanmayacaq. Ulduz meydana gəlməsi hər qalaktikada ulduzlararası qazların yaranması ilə başa çatacaq; ağ cırtdanlar, neytron ulduzlar və qara dəliklər buraxaraq ulduzlar yanacaq. Aralarındakı toqquşmalar kütlənin daha böyük qara dəliklərdə toplanmasına səbəb olacaq. Kainatın orta temperaturu tədricən asimptotik olaraq mütləq sıfıra yaxınlaşacaq və [[Böyük Donma]] baş verəcək. <ref>{{cite web |url=https://map.gsfc.nasa.gov/universe/uni_fate.html |title=What is the Ultimate Fate of the Universe? |author=NASA/WMAP Science Team |date=29 iyun 2015 |work=Universe 101: Big Bang Theory |publisher=[111[NASA]] |location=Washington, D.C |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015052245/https://map.gsfc.nasa.gov/universe/uni_fate.html |archive-date=15 oktyabr 2019 |access-date=18 dekabr 2019 |ref=harv}}</ref> Üstəlik, protonlar qeyri-sabit olarsa, bariyon maddə yox olaraq geridə yalnız radiasiya və qara dəliklər buraxacaqdır. Nəticədə qara dəliklər Hokinq radiasiyasını yayaraq buxarlanacaq. Kainatın istifadə olunmayan enerji miqdarı, heç bir nizamlı enerji formasının ayrıla bilmədiyi səviyyəyə qədər yüksələcək. Beləliklə də, Kainatın termiki ölümü ssenarisi gerçəkləşəcək [112]<ref name=dying>{{cite journal |last1=Adams |first1=Fred C. |author1-link= |last2=Laughlin |first2=Gregory |author2-link=|date=Aprel 1997 |title=A dying universe: the long-term fate and evolution of astrophysical objects |journal=Reviews of Modern Physics |location=College Park, MD |publisher=American Physical Society |volume=69 |issue=2 |pp.=337–372 |arxiv=astro-ph/9701131 |bibcode=1997RvMP...69..337A |doi=10.1103/RevModPhys.69.337 |issn=0034-6861}}.</ref>.
 
Sürətlənən genişlənmənin müasir müşahidələri, hazırda görünən kainatın getdikcə hadisə üfüqündən kənara çıxacağını göstərir. Son nəticə isə məlum deyil. Kainatın ΛCDM modelində kosmoloji sabit şəklində qaranlıq enerji var. Bu nəzəriyyə göstərir ki, yalnız qravitasiya ilə bir-biriylə əlaqəli sistemlər, məsələn, qalaktikalar öz birliyini saxlayacaq və kainat genişləndikcə və soyuduqca onlar da termiki ölümə məruz qalacaqdır. Qaranlıq enerjihaqqında məlumat verən nəzəriyyələrdən bir digəri, Fantom enerji nəzəriyyəsi son nəticədə qalaktikanın klasterləri, ulduzlar, planetlər, atomlar, nüvələr və maddələrin özlərinin də Böyük Rip adlanan genişlənmənin artması ilə parçalanacağı fikrini irəli sürür. [113]<ref>{{cite journal |last1=Caldwell |first1=Robert R. |author1-link= |last2=Kamionkowski |first2=Marc |author2-link= |last3=Weinberg |first3=Nevin N. |date=15 avqust 2003 |title=Phantom Energy: Dark Energy with w<−1 Causes a Cosmic Doomsday |journal=Physical Review Letters |location=College Park, MD |publisher=American Physical Society |volume=91 |issue=7 |page=071301 |arxiv=astro-ph/0302506 |bibcode=2003PhRvL..91g1301C |doi=10.1103/PhysRevLett.91.071301 |pmid=12935004 |issn=0031-9007 |ref=harv}}</ref>
 
== Yanılmalar ==