Qolodomor: Redaktələr arasındakı fərq

1933-cü ildə artıq milyonlarla insan aclıqdan tələf olmuşdu. Ümumi həmkarlar ittifaqı hesabatına əsasən nüfuz itkisinin 6-7 milyon olduğu bildirilmişdi. SSRİ uzun müddət qıtlığı təkzib etdi. Əvvəlcə [[SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı|NKVD]] daha sonra isə [[SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi|KGB]] arxivləri araşdırdı və bəzi sənədləri ictimaiyyət üçün açıq hala gətirdi. Bəzi peşəkar tarixçilərə görə sadəcə Ukrayna ərazisində ölənlərin sayı 7 milyona çatırdı.<ref name="Wheat 2001b">[[#Wheat2001b|Wheatcroft 2001b]], p.&nbsp;885.</ref> Keçmiş Ukrayna prezidenti Yuşşenko ABŞ konqresindəki çıxışında Qolodomor faciəsində 20 milyon ukraynalının həyatının itirdiyini söylədi.<ref>{{ cite news|last=Fawkes |first=Helen |date=24 noyabr 2006 |title=Legacy of famine divides Ukraine |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6179818.stm |publisher=BBC News |accessdate=22 iyul 2012 |url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061127110530/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6179818.stm |archivedate=27 November 2006 }}</ref><ref name="Sheeter">{{cite news |last=Sheeter |first=Laura |date=24 noyabr 2007 |title=Ukraine remembers famine horror |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7111296.stm |publisher=BBC News |accessdate=21 iyul 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120731094354/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7111296.stm |archivedate=31 iyul 2012 }}</ref><ref name=":0">{{cite journal|last=Kulchytsky|first=Stanislav|url=http://www.zerkalo-nedeli.com/nn/show/456/41284/|script-title=ru:Причины голода 1933 года в Украине по страницам одной подзабытой книги|trans-title=Reasons for the 1933 famine in Ukraine according to the pages of one all but forgotten book|language=ru|journal=[[Zerkalo Nedeli]]|issue=16|date=22 avqust 2003|accessdate=25 iyul 2012|quote=During the hearings, the Ukrainian politician Stefan Khmara said, 'I would like to address the scientists, particularly, Stanislav Kulchytsky, who attempts to mark down the number of victims and counts them as 3–3.5 million. I studied these questions analysing the demographic statistics as early as in 1970s and concluded that the number of victims was no less than 7 million'. |url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060114110530/http://www.zerkalo-nedeli.com/nn/show/456/41284/|archivedate=14 yanvar 2006}}</ref><ref name=YuWSJ>{{cite news |last=Yushchenko |first=Viktor |authorlink=Viktor Yushchenko |date=27 noyabr 2007 |title=Holodomor |url=http://www.president.gov.ua/en/news/8296.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080908084945/http://www.president.gov.ua/en/news/8296.html |archivedate=8 September 2008 |newspaper=[[The Wall Street Journal]] |accessdate=21 iyul 2012 }}</ref> Keçmiş Kanada prezidenti [[Stiven Harper]] isə ölənlərin 10 milyondan çox olduğu barədə ictimaiyyətə açıqlama vermişdi.<ref name="Soldatenko">{{cite journal|author=Valeriy Soldatenko |url=http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/449/38943/ |script-title=ru:Голодный тридцать третий субъективные мысли об объективных процессах |trans-title=The starvation of '33: subjective thoughts about objective processes |language=ru |journal=[[Zerkalo Nedeli]] |issue=24, 28 iyun – 4 iyul |year=2003 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20041111083611/http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/449/38943/ |archivedate=11 noyabr 2004 }}{{cite journal|author=Valeriy Soldatenko |url=http://www.zn.kiev.ua/ie/show/449/38943/ |script-title=uk:Голодний тридцять третій суб'єктивні думки про об'єктивні процеси |trans-title=The starvation of '33: subjective thoughts about objective processes |language=uk |journal=Zerkalo Nedeli |issue=24, 28 iyun – 4 iyul |year=2003 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070313194408/http://www.zn.kiev.ua/ie/show/449/38943/ |archivedate=13 mart 2007 }}</ref> 4 oktyabr 2016-cı il tarixində, Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetində  keçirilən "Qolodomor 1932-1933-cü illərdə Ukrayna millətinin itkisi" adlı beynəlxalq konfrans zamanı, qıtlıq illərində 7 milyon ukraynalının öldürüldüyü və ümumilikdə SSRİ ərazisində 10 milyon insanın aclıqdan öldüyü bildirildi.<ref name=":1">{{Cite news|url=http://www.univ.kiev.ua/news/8063|title=Міжнародна конференція "Голодомор 1932 – 1933 років: втрати української нації"|last=|first=|date=2016|work=КНУ імені Тараса Шевченка|access-date=|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170906041412/http://www.univ.kiev.ua/news/8063|archivedate=6 sentyabr 2017}}</ref> Tarixçilər Timoti Snayder və Stiven Vitkroft yazırdı “Prezident Yuşşenko şişirdilmiş rəqəmlərlə vəziyyəti daha da ağırlaşdırır amma bu həqiqətdir ki, 1932-1933-cü illərdə ukraynada aparılan süni aclıq siyasi qərarların nəticəsi idi və milyonlarla insanın ölümünə səbəb olmuşdur”.<ref name=snyder10>{{cite web|url=http://www.eurozine.com/articles/2009-06-25-snyder-en.html|publisher=[[Eurozine]]|date=25 iyun 2009|accessdate=22 noyabr 2010|title=Holocaust: The ignored reality|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100411025257/http://www.eurozine.com/articles/2009-06-25-snyder-en.html|archivedate=11 aprel 2010}}</ref> Sonralar Vitkrofun Postmediya qəzetində bir məqaləsi yayımlanmışdı. Burada göstərilirdi “[[Stiven Harper]] və bir çox siyasətçinin istifadə etdiyi ölüm sayı ilə bağlı rəqəmlər təəssüf doğurucudur və burada 10 milyon ukraynalının aclıqdan öldüyü barədə söylənilən fikirlər hər biri əsassızdır.”

Faciədə ölənlərlə bağlı bəzi fikirlər ərazi çərçivəsində irəli sürülsə də, digərləri arxivlərə əsaslanmaqdadır. Bəzi tarixçilər Sovet propaqandasını əks etdirdiyinə görə SSRİ tərəfindən həyata keçirilən siyahıyaalmaların düzgünlüyünə şüphə ilə yanaşırlar. Digər iddialar isə dünya liderləri tərəfindən aparılan müzakirələrə əsasən irəli sürülmüşdür. 1942-ci ilin avqust ayında söhbət zamanı [[İosif Stalin|Stalin]] [[Uinston Çörçill|Çörçil]]<nowiki/>ə nəinki tək Ukrayna, bütün SSRİ ərazisində kollektivləşdirməyə qarşı çıxan 10 milyon repressiya qurbanı olduğunu  bildirmişdir. Stalin bu siyahıya sadəcə həyatını itirənləri deyil, sürgünə göndərilənləri də daxil etmişdi.

:Yakov Vilçenko, Qolodomor şahidi, Kiyev <ref name="YuWSJ" />

:Katerina Pançenko, Qolodomor şahidi, Xarkov<ref name="Soldatenko" />

Biz istəyirik ki, dünya bəşəriyyət əleyhinə törədilmiş bütün cinayətlər haqqında həqiqətləri öyrənsin. Yalnız bu yolla cinayətkarların bizim biganəliyimizdən istifadə etmələrinin qarşısını almaq olar".''<ref name="YuWSJ" />

:[[Viktor Yuşşenko]], Ukrayna Prezidenti

:Robert Konkest, Qolodomor tədqiqatçısı (ABŞ) <ref name=":1" />

:Ceyms Meyson, Qolodomor tədqiqatçısı (ABŞ)

''"Qolodomor – xalqımızın tarixinin faciəli səhifəsi – hər bir ukraynalının ürəyindəki yaradır. Bizim itkilərimiz çox böyük idi – 7 milyondan çox insan. Bu, sadəcə millətin genofonduna vurulan ikiqat zərbə deyildi. Əslində, Ukrayna xalqının bir millət kimi mövcudluğu sual altına alınmışdı".''<ref name="YuWSJ" />

22 noyabr 2008-ci ildən etibarən [[Kanada]] ukraynalılarını Milli Qolodomor Fərqindəlik Həftəsini qeyd etməyə başladı. Vətəndaşlıq, Miqrasiya və Multikulturalizm Nazirliyinin rəhbəri Jason Kenniy Kiyevdəki anım tədbirlərinə qatılmışdır. 2010-cu ilin noyabr ayında baş nazir Stefan Harper Kiyevdəki Qolodomor abidəsini ziyarət etmişdir. Bu ziyarət zamanı Ukraynanın prezidenti Viktor Yanukoviç ona qoşulmamışdır.

2009-cu ilin 9 aprel tarixində [[Ontario]] əyaləti 147 saylı qanunu qəbul etdi. Qanuna görə hər il noyabr ayının dördüncü şənbə günü Qolodomor Anım Günü kimi qeyd olunmalı idi. Bu əyalətin tarixində hər üç tərəfin də dəstəyini alan yeganə qanundur. Qanunun qəbul edilməsi üçün əsas əziyyəti Liberal partiyasından Deyv Levak, Çeri DiNovo, Frank Klis və s. çəkmişdir. Levak sonradan Ukraynanın Ləyaqət ordeni ilə təltif edilmişdir.

2014-cü ilin 21 sentyabrında Vinnipeqdəki[[Vinnipeq]]<nowiki/>dəki Manitoba Qanunvericilik Evinin qarşısında "Uşaqlığın acı xatirələri" adlandırılan və Qolodomora həsr edilən heykəl ucaldılmışdır.

Qolodomora həsr edilən bir digər abidə Kalqaridə ucaldılmışdır. Bu abidələr toplusu ilk öncə [[Birinci Dünya müharibəsindəmüharibəsi]]<nowiki/>ndə həyatını itirən şəxslərə həsr edilmişdi. Abidə Renfrudakı Ukraynalı Pioner Parkında ucaldılmışdır. Park ukraynalı miqrantların Kanadakı işlərinə həsr olunmuşdu. 21 oktyabr 2018-ci ildə [[Toronto]] Sərgi Sarayındakı Kanada Bulvarında bir xatirə heykəli ucaldıldı. Heykəl noyabr ayının dördüncü şənbə günü illik xatirə üçün yer təmin edir.

Həftəlik Ukrayna qəzetinin bildirdiyinə görə, 1982-ci ilin 27 fevral tarixində Ukrayna Katolik Kilsəsi Sovet hakimiyyəti tərəfindən həyata keçirilən aclıq nəticəsində meydana gələn soyqırımın 50 illiyi münasibətilə tədbir keçirmişdir. Həmçinin həmin qəzet 1982-ci ilin 20 martında yazırdı ki, çox millətli icma 15 fevral tarixində Çikaqonun[[Çikaqo]]<nowiki/>nun ukraynalılar yaşayan kəndində tədbir keçirilmiş və aclıq zamanı 7 milyon ukraynalının həyatını itirdiyi bildirilmişdir. ABŞ-ın digər bölgələrində də müxtəlif tədbirlər keçirilmişdir.

29 may 2008-ci ildə [[Baltimor]] şəhərində Qolodomor üçün şəhər bələdiyyəsinin önündəki Müharibə Memorial Plazasında bir anma mərasimi keçirildi. Bu mərasim Kiyev şəhərində başladılan və 33 ökəni dolaşan Beynəlxalq Qolodomor Anım Məşəli yürüşü çərçivəsinin bir hissəsi kimi həyata keçirilmişdi. Bu proqram çərçivəsində anım məşəli daha 22 ABŞ şəhərində gəzdirildi. Mərasimə bələdiyyə sədri Şeyla Dikson rəhbərlik edirdi. O, 29 may gününü Ukrayna soyqırımının Baltimorda[[Baltimor]]<nowiki/>da xatırlama günü kimi elan etdi. O, Qolodomoru tarix boyunca insana qarşı edilmiş ən pis qeyri-insani hərəkətlərdən biri olaraq qiymətləndirmişdi.

2 dekabr 2008-ci ildə Qolodomoru anmaq üçün tədbir Vaşinqton şəhərində keçirildi. 13 noyabr 2009-cu ildə ABŞ prezidenti [[Barak Obama]] Ukrayna Qolodomor Anım Günü münasibətilə çıxış etdi. Çıxışında o, "Qolodomorun insan tərəfindən yaradılan fəlakət qurbanlarını xatırlamaq bizə dünyada ekstremizmin və zülmün nəticələrini görən bütün insanların vəziyyətini düşünmək üçün bir fürsət verir" dedi. Milli Təhlükəsizlik Şurasının sözçüsü Mayk Hammer də 20 noyabr 2010-ci ildə oxşar bəyanatla çıxış etdi.

2011-ci ildə ABŞ Qolodomoru anım gününü 19 noyabr tarixində qeyd etdi. [[Ağ EvinEv]]<nowiki/>in mətbuat katibi günün əhəmiyyətini vurğulayan çıxış etdi və dedi ki, "...Ukrayna xalqının iradəsini sındırmaq üçün qəddar və qəsdən edilmiş cəhddən sonra ukraynalılar böyük cəsarət və müqavimət göstərdilər. İyirmi il əvvəl qürurlu və müstəqil Ukraynanın qurulması Ukrayna xalqının azadlıq və müstəqillik sevgisinin əlamətdar dərinliyini göstərir."

115-ci konqresdə həm ABŞ Senatında, həm də Nümayəndələr Palatasında Qolodomorun 85-ci ildönümünə həsr edilmiş qətnamə qəbul edildi. Qətnamədə Qolodomorun 1932-1933-cü illərdə Sovetİttifaqı tərəfindən bilərəkdən Ukrayna xalqına qarşı bilərəkdən təşkil edildiyi vurğulanırdı. Senatın 435 saylı qətnaməs 3 oktyabr 2018-ci ildə qəbul edildi. Qətnamə bildirilirdi ki, [[ABŞ Senatı]] "1932-1933-cü illər Holodomorun 85-ci ildönümünü təntənəli şəkildə xatırlayır və bu faciənin qurbanlarına, sağ qalanlara və ailələrinə dərin hüznlə başsağlığı verir." 11 dekabr 2018-ci ildə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Birləşmiş ŞtatlarınŞtatlar]]<nowiki/>ın Nümayəndələr Palatası 931 saylı qətnaməni qəbul etdi. Qətnamədə "1932-1933-cü illər HolodomorQolodomor qurbanlarına və sağ qalanlara və onların ailələrinə dərin hüznlə başsağlığı verilir" və Ukraynadakı insan hüquqlarının sistematik pozulmalarını, o cümlədən öz müqəddəratını təyin etmə və söz azadlığının [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] hakimiyyəti tərəfindən məhdudlaşdırılması qınanılırdı.