II Ferdinand (Araqon kralı): Redaktələr arasındakı fərq

{{Dövlət xadimi|adı ='''II Ferdinand'''|orijinal adı=|şəkil=Michel Sittow 004.jpg|şəklin ölçüsü =300|şəklin izahı=|titul=[[Araqon]] [[kral]]ı|dövr əvvəl=[[15 yanvar]] [[1475]]|dövr son=[[26 noyabr]] [[1504]]|sələfi=[[II Con (Araqon kralı)|II Con]]|xələfi=[[Kastilyalı Yuanna|I Yuanna]]|titul_2=[[İspaniya]] [[kral]]ı|bayraq_2=|bayraq2_2=|dövr əvvəl_2=[[20 yanvar]] [[1479]]|dövr son_2=[[23 yanvar]] [[1516]]|sələfi_2=yoxdur|xələfi_2=[[Kastilyalı Yuanna|I Yuanna]] və [[V Karl]]|titul_3=|bayraq_3=|bayraq2_3=|dövr əvvəl_3=|dövr son_3=|sələfi_3=|xələfi_3=|doğum tarixi={{Doğum tarixi|1452|3|10}}|doğum yeri=Sada Sarayı, [[Araqon|Araqon krallığı]]|vəfat tarixi={{Vəfat tarixi və yaşı|1516|1|23|1452|3|10}}|ölüm yeri=[[Estremadura]], [[Kastiliya və Leon]] [[kral]]lığı|sülaləsi=|atası=[[II Con (Araqon kralı)|II Con]]|anası=Yuanna Enriquez|həyat yoldaşı=[[Kastilyalı İzabella]]<br />[[Germaine de Foix]]|uşağı =[[Araqonlu İzabella]] <br /> Asturiya hakimi Con <br /> [[Kastilyalı Yuanna|I Yuanna]] <br /> [[Araqonlu Mariya]] <br /> [[Araqonlu Ketrin]] <br /> Girona hakimi Con|imzası=Fernando firma.jpg}}

 

[[Xristofor Kolumb]]un [[1492]]-ci ildə baş tutan ilk səyahətini dəstəkləməsinin ardından II Ferdinand və xanımı [[Kastilyalı İzabella]] [[Yeni dünya]]nın kəşfi səbəbilə qısa zamanda məşhurlaşdı. Həmin il o, [[Pireney yarımadası]]nın son [[İslam]] dövləti olan [[Qranada əmirliyi|Qranada dövləti]] ilə müharibəyə girişdi və qalib gəldi. Beləliklə, uzun müddət davam edən [[Rekonkista|rekonkista əməliyyatı]] başa çatdırıldı.<ref>Joseph F. O'Callaghan, ''A History of Medieval Spain'' (Ithaca and London: Cornell University Press, 1983), 24. ISBN 0-8014-9264-5. [https://books.google.com/books?id=yA3p6v3UxyIC&pg=PA24 Preview] of cited page available on Google Books as of 10 March 2011. See also: Richard Fletcher, "The Early Middle Ages, 700–1250," in ''Spain: A History'', ed. Raymond Carr (New York: Oxford University Press, 2000). ISBN 0-19-280236-4.</ref> Ölüm anında II Ferdinand [[Portuqaliya]] xaricindəki bütün [[ispan]] dövlətləri üzrə hakimiyyətini nəvəsi [[V Karl]]la qızı [[Kastilyalı Yuanna]]ya əmanət etdi.

II Ferdinand [[10 mart]] [[1452]] tarixində [[Araqon]] [[kral]]ı [[II Con (Araqon kralı)|II Con]] və onun ikinci xanımı Yuanna Enriquez'in oğlu olaraq [[Araqon|Araqon krallığı]]<nowiki/>na bağlı Sos del Rey Catolico əyalətindəki Sada Sarayında dünyaya gəldi.<ref>Edwards, John. ''The Spain of the Catholic Monarchs 1474–1520''. Blackwell Publishers Inc, 2000, p. xiii</ref> [[19 oktyabr]] [[1469]] tarixində [[Kastiliya və Leon|Kastiliya və Leon krallığı]]<nowiki/>na bağlı Valladolid qəsrində [[Kastiliya və Leon|Kastiliya]] [[kral]]ı [[IV Henri (Kastiliya kralı)|IV Henri]]<nowiki/>nin varisi və ögey bacısı [[Kastilyalı İzabella]] ilə evləndirildi. [[Kastilyalı İzabella]] həmçinin Trastamara sülaləsinin nümayəndəsi idi və hər ikisi [[Kastiliya və Leon|Kastiliya]] [[kral]]ı [[I Con (Kastiliya kralı)|I Con]]<nowiki/>un nəslindən gəlməkdə idi. Onlar sahib olduqları gücü bölüşdürmək üçün nigahdan əvvəl rəsmi bir sözləşmə bağlayaraq, ''"tanto monta, monta tanto"'' (''"İki tərsin balansı"'') şüarı altında evləndilər. [[1474]]-cü ildə ögey qardaşı [[IV Henri (Kastiliya kralı)|IV Henri]]<nowiki/>nin vəfatından sonra [[Kastiliyalı İzabella]] [[Kastiliya və Leon|Kastiliya]] [[kral]]iça<nowiki/>sı seçildi və beləliklə, II Ferdinand [[Kastiliya və Leon|Kastiliya Krallığı]]<nowiki/>nın [[de-yure]] [[kral]]ı oldu. İki gənc [[monarx]] bir müddət sonra [[IV Henri (Kastiliya kralı)|IV Henri]]<nowiki/>nin qızı olduğunu iddia edən Joanna la Beltraneja'ya qarşı mübarizəyə başladılar və qısa zamanda qalib gəldilər.<ref>Edwards, John. ''The Spain of the Catholic Monarchs 1474–1520''. Blackwell Publishers Inc, 2000, pp. 1–37</ref> II Ferdinand [[1479]]-cu ildə [[Araqon]] [[kral]]ı olaraq atasının yerinə keçdi və beləliklə, həm [[Araqon]] [[kral]]ı, həm də [[Kastiliya və Leon|Kastiliya]] [[kral]]ı oldu. [[VIII əsr]]<nowiki/>dən bəri ilk dəfə olaraq bütün [[İspaniya]] vahid hakimiyyət altında birləşdirilmişdi. Digər kiçik dövlətlər vahid dövlətə tabe olmasalar da, eyni taxt-tac altında birləşdilər.<ref>Edwards, John. ''The Spain of the Catholic Monarchs 1474–1520''. Blackwell Publishers Inc, 2000, pp. 38–39</ref>

 

[[Şəkil:Columbian Issue 1893-5c.jpg|left|thumb|[[Xristofor Kolumb]] [[Kastilyalı İzabella|İzabella]] və '''Ferdinand'''dan yardım istəyir]]

[[Rekonkista|Rekonkista əməliyyatı]]<nowiki/>nın başa çatdırılması bu cütlüyün həmin il əldə etdiyi yeganə nailiyyət deyildi. Belə ki, [[1492]]-ci ilin [[mart]] ayında [[monarx]]lar [[yəhudilər]]<nowiki/>in ölkədən qovulmasını təsdiqləyən [[Əlhambra fərmanı]]<nowiki/>nı dərc etdirdilər.<ref>Michael C. Thomsett, ''The Inquisition: A History'' (Jefferson, NC: McFarland and Company, Inc., 2010), 158.</ref> Fərmana görə, ölkədə yaşayan [[yəhudilər]] ya [[vəftiz]] edilərək [[Xristianlıq|xristian]] olmalı, ya da ölkədən təcili olaraq çıxarılmalı idi.<ref>Bernard Lewis, ''Cultures in Conflict: Christians, Muslims and Jews in the Age of Discovery'' (New York: Oxford University Press, 1995), 35–6. ISBN 0-19-509026-8</ref> Bu sənəd eyni zamanda məğlub edilən [[Qranada əmirliyi|Qranada əmiri]] [[XII Məhəmməd əbu Abdullah]] tərəfindən də imzalandı. Bunun qarşılığında [[Qranada əmirliyi]]<nowiki/>ndəki bütün [[yəhudilər]] və [[müsəlmanlar]] üzərindəki bütün suveren hakimiyyət [[XII Məhəmməd əbu Abdullah]]<nowiki/>da qaldı.

== Kastilyalı İzabellanın vəfatından sonra ==

[[Şəkil:Fernando e Isabel.jpg|thumb|236x236px|[[Kastiliya]] [[kraliça]]<nowiki/>sı [[Kastilyalı İzabella|İzabella]] və [[Araqon]] [[kral]]ı '''II Ferdinand'''ın toy mərasimi]]

 

II Ferdinand [[19 oktyabr]] [[1505]] tarixində [[Germaine de Foix]] ilə evləndi. O özündən sonra [[Kastiliya|Kastilya]]<nowiki/>lı olmayan bir [[Araqon]] varisi buraxmaq istəyirdi. Çünki kürəkəni [[I Filip (Kastiliya kralı)|I Filip]] və nəvəsi [[V Karl]]ı [[Araqon]] taxt-tacından məhrum etmişdi.<ref>Elliot, J. H. ''Imperial Spain 1469–1716.'' Penguin Books (New York: 2002), pg. 208. ISBN 0-14-100703-6</ref> Nəhayət istədiyi oldu və [[3 may]] [[1509]] tarixində Girona hakimi Con dünyaya gəldi ancaq bir neçə saat sonra vəfat etdi. Vəfatının ardından Valladolid əyalətindəki Müqəddəs Paul Monastırında dəfn olunsa da, daha sonra məzarı [[Araqon]] [[kral]]<nowiki/>larının ənənəvi olaraq dəfn olunduğu Poblet Monastırına köçürüldü.<ref>De Francisco Olmos, José María: Estudio documental de la moneda castellana de Carlos I fabricada en los Países Bajos (1517), ''Revista General de Información y Documentación'' '''''13''''', 133–153, 2003. URL: L. Külső hivatkozások</ref>