Finlandiya vətəndaş müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: 2017 viki-mətn redaktoru |
||
Sətir 28:
Münaqişədən əvvəl Finlandiya cəmiyyətində əhalinin sürətli təbii artımı, [[sənayeləşdirmə]], şəhərləşmə və hərtərəfli işçi hərəkatının yüksəlişi qeydə alınmışdı. Ölkənin siyasi və hökumət sistemləri demokratikləşmə və modernləşmənin qeyri-sabit mərhələsində idilər. Ölkədəki sosio-iqtisadi durum və əhalisi nin təh sil səviyyəsindən başqa, milli düşüncə də zamanla inkişaf etdi, mədəni həyatda oyanış yaşandı.
Finlandiyada iqtidar boşluğuna səbəb olan Birinci Dünya müharibəsi [[Rusiya inqilabı|Rusiya İmperiyasını çöküşə]] aparmış və ardınca hakimiyyət mübarizəsi üçün militarizasiyanı və sol yönümlü [[işçi hərəkatı]] ilə mühafizəkarlar arasında artan krizi özüylə gətirmişdi. [[Sovet Rusiyası]] tərəfindən silahlandırılan Qırmızılar 1918-ci ilin fevralında uğursuz ümumi hücum təşkil etmişdi. Apreldə Almaniya İmperiyasının dəstək qüvvələriylə güclənən Ağlar martda əks hücuma başladı. Müharibənin taleyini həll edən Vıborq və Tampere döyüşləri Ağlar və Almanların ümumi qələbəsini gətirən Lahti və Helsinki döyüşləri Alman qoşunlarının qələbəsi ilə nəticələnmişdi. Siyasi zorakılıq bu müharibənin bir hissəsi olmuşdu. Təxminən 12500 Qırmızı məhbus düşərgələrdəki xəstəlik və yetərsiz qidalanma səbəbiylə dünyasını dəyişmişdi. 36 000-i finlər olan 39 000 nəfər münaqişədə həlak olmuşdu.
Nəticədə, finlər Rusiya idarəçiliyindən çıxaraq, Almaniyaya tabe Finlandiya monarxiyası qurmaq üçün [[Almaniya İmperiyası|Almaniyanın]] təsiri altına düşdülər. Bu plan [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndə Almaniyanın məğlub edilməsindən dolayı baş tutmadı, əvəzində Finlandiya müstəqil, demokratik bir dövlətə çevrildi. Vətəndaş müharibəsi xalqı onillərlə bölmüşdü. Finlandiya cəmiyyəti uzun müddətli mülayim siyasi mədəniyyətə əsaslanan sosial kompromislər, din və müharibə sonrası iqtisadi yaxşılaşma vasitəsi ilə yenidən birləşdi.
|