Hekayəti Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur: Redaktələr arasındakı fərq

'''«Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur»''' — Azərbaycan yazıçısı və [[Dramaturq|dramaturqu]] Mirzə Fətəli Axundovun [[1850]]-ci ildə Azərbaycan dilində yazdığı dörd aktdakı ikinci [[komediya]] <ref name="iranica">{{kitab3

}}</ref>. Müəllifin özü tərəfindən [[rus dilinədili]]nə tərcümə edilmiş komediya [[1851]]-ci ildə Kavkaz[[Qafqaz (qəzet)|Qafqaz]] qəzetində çap olunmuşdur <ref name="Реализм">{{kitab3

}}</ref>. Müəllifin tərcüməsində rus səhnəsindəki ilk əsər həmin il [[Sankt-PeterburqdaPeterburq]]da baş tutdu, [[1852]]-ci ildə [[pyes]] Tiflisdə[[Tiflis]]də <ref>{{BEEL|статья=Ахундов |автор=А. А. Шариф}}</ref>, [[1883]]-cü ildə isə Naxçıvanda[[Naxçıvan]]da nümayiş olundu<ref>{{kitab3

Müsyö Jordanın prototipi[[prototip]]i, o illərdə əslində elmi araşdırmalar üçün Zaqafqaziyaya[[Zaqafqaziya]]ya gəlmiş və xüsusən də komediya janrında fəaliyyət göstərdiyi Qarabağın florasını öyrənən Fransız təbiətşünası [[Aleksis Jordan]] (1814-1897) idi. Hətta ehtimal olunur ki, M.F.Axundov fransız alimi ilə şəxsən tanış olmuş və onunla söhbət etmiş, bu da alimin bədii obrazını yaratmasına kömək etmişdir <ref name="Реализм"/>. Qeyd olunur ki, M.F.Axundovun yaradıcılığında Aleksis Jordanın elmi fəaliyyəti və bitkilərin təsnifatına etdiyi düzəlişlər barədə həqiqi məlumatlar verilir.

Süjet [[1848]]-ci ildə [[Qarabağ]]da baş verir. Fransız botanist, Kral Akademiyasının üzvü [[İordaniya]] yerli bitki növlərini öyrənmək üçün buraya gəlir. Köçkünlərin sahibi Təklə-Muğanlı Hətəmxan ağa ilə qalır. Qardaşı oğlu, gənc Şahbaz, İordaniyanınİordaniyalının Parislə bağlı hekayələrini özünə cəlb edir və iordaniyalı ilə birlikdə elm öyrənmək üçün ora getməyə hazırlaşır. Amma gəlini Şərafnis və xalası Şahrabanu xanım bunu istəmirlər. Gəzintiyə mane olmaq üçün İrandan gələn məşhur dərviş Məstəlinin köməyinə müraciət edirlər. Mastalinin sadəlövh və xurafatçı qadınlara verdiyi yüz chervonets üçün Fransanın paytaxtını məhv etməyə başlayır. Mastali dəhşətli sehrləri çəkir, şeytanları və şeytanları çağırır və Parisin imicini məhv edəcəyi kimi bir zərbə ilə məhv etmək əmrini verir. Dərviş günahkar bir şəhəri təsvir edən lövhələrə qaçır və güclü bir zərbə ilə onları hamarlayırlar. Birdən qapını güclü bir döydü və həyəcanla içəri girən Monsie Jordan, Parisin məhv edildiyini və dərhal Fransaya getməli olduğunu bildirdi. Qadınlar, Mastalinin sehrli hərəkətlərinin tez bir zamanda icra olunmasından qorxurdular. Hətta dərvişin özü də əməllərindən qorxaraq pərdə arxasında gizlənir ki, heç kim onu ​​tapmasın. Qaçan Hatamxanın sualına: "Parisi kim məhv etdi?", İordaniyalı cavab verir: "Lənətə gəl! .. Şeytan! .. Şeytanlar! .. Vəlilər! .." Qadınlar Parisin dərviş Məstəlı tərəfindən məhv edildiyinə şübhə etmirlər. Əslində Parisdə bir inqilab baş verdi və kral qaçdı. Bundan qorxan iordaniyalı dərhal Qarabağı tərk etməlidir, Şahbaz isə qalır. Qadınlar zəfər çalırlar<ref name="АхундовРафили"/>.