Vikipediya

Portal:Coğrafiya/Coğrafiyaşünaslar: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 2:
 
|1= [[Şəkil:Pîrî Reis büstü.JPG|80px|left|]]
Piri Rəis (1465-1554) — Bəzi məlumatlara görə əsl adı Piri Mühiddin Rəisdir. Türk coğrafiyaçısı. Piri Rəis 1465-ci ildə Geliboluda anadan olmuş, 1554-cü ildə Qahirədə vəfat etmişdir. Hacı Mehmetin oğlu olan Piri Rəis əmisi Kamal Rəisin yanında və nəzarəti altında dənizçilik fəaliyyətinəbaşlamışdırfəaliyyətinə başlamışdır. əhəmiyyət kəsb edir.Onun Antarktida dağlarınındağlarını son dərəcə dəqiqliklə göstərilməsigöstərməsi insanı heyrətə gətirir. Çünki bu dağlar ancaq 1952-ci ildə səsötürücü alətlərdən istifadə edilərək müəyyən edilmişdir. Buz altında olan bu dağların və materikin sahil xətlərinin düzgün müəyyən edilən xəritəsinin tərtib edilməsində Piri Rəisin nəyə əsaslandığı bu gün də elmə qaranlıq qalmaqdadır.
<div align="right"><small>''[[Piri Rəis|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
 
|2= [[Şəkil:Amerigo Vespucci01.jpg|80px|left|]]
'''Ameriqo (Ameriko) Vespuççi''' ({{lang-it|Amerigo Vespucci}}, {{lang-la|Americus Vespucius}}; [[9 mart]] [[1454]], [[Florensiya]], [[Florensiya Respublikası]] — [[22 fevral]] [[1512]], [[Sevilya]], [[İspaniya]]) — florensiyalı səyyah, adı ilə Amerika qitəsinin adlandırıldığı ehtimal olunur. Amma digər bir fərziyyəyə görə o, artıq özünü mövcud qitənin şərəfinə bu cür adlandırıb. Xristofor Kolumbun "Amerika"nı kəşf etməsi portuqalları ciddi narahat etməyə başladı. Verdikləri "hədiyyəni" geri qaytarmaq bir nömrəli problemə çevrilmişdi. Lakin ispanlar Amerika qitəsini şimallı-cənublu öyrənməkdə davam edirdilər. Yeni Dünyanın tədqiq edilməsində artıq Ameriqo Vespuççi görkəmli şəxsiyyət sayılırdı. Yazılarına əsaslansaq o, 4 dəfə – 1497, 1499, 1501, 1503-cü illərdə Amerikada olmuşdur.
Xristofor Kolumbun "Amerikanı" kəşf etməsi portuqalları ciddi narahat etməyə başladı. Verdikləri "hədiyyəni" geri qaytarmaq bir nömrəli problemə çevrilmişdi. Lakin ispanlar Amerika qitəsini şimallı-cənublu öyrənməkdə davam edirdilər. Yeni Dünyanın tədqiq edilməsində artıq Ameriqo Vespuççi görkəmli şəxsiyyət sayılırdı. Yazılarına əsaslansaq o, 4 dəfə – 1497, 1499, 1501, 1503-cü illərdə Amerikada olmuşdur.
<div align="right"><small>''[[Ameriqo Vespuççi|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
 
|3= [[Şəkil:Ibn Battuta Mall on 2 June 2007 Pict 3.jpg|80px|left|]]
'''İbn-Bəttutə Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Abdullah al-Lavati at-Tancı''' ([[24 fevral]] [[1304]]-[[1377]]) — Ərəb səyahətçi və satıcı. Digər ərəb səyyahlarından fərqli olaraq, olduğu ölkələrin əhalisi ilə daha çox maraqlanmışdır. 22 yaşında Mərakeşdən İskəndəriyyə şəhərinə gəlməklə Misirin əsas bögələrində olmuş, daha sonra Məkkəyə getmişdir. Məkkədən geri Fələstinə qayıdan İbn-Bətutə Kiçik Asiyanı keçərək Rusiyaya daxil olmuş və Sibirə yollanmışdır. Rusiyadan İstanbula qayıdaraq Orta Asiyaya, buradan isə Əfqanıstandan keçməklə Hindistana yola düşmüşdür. Hindistanda dövlət xidmətinə götürülən səyyah 1342-ci ildə Çində olur. Daha sonra Maldiv adalarında, Mərakeşdə, təkrar İspaniyada, Saxarada olmaqla 1377-ci ildə vəfat edir. İbn-Bətutə orta əsrlərin bütün müsəlman ölkələrində, həmçinin müsəlmanların hakimiyyəti altında olan ərazilərdə yeganə səyyah olmuşdur. Onun əsas məqsədi XIV əsrin II yarısında mövcud müsəlman cəmiyyətini əsərlərində işıqlandırmaqdan ibarət idi.
'''İbn-Bəttutə Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Abdullah al-Lavati at-Tancı''' ([[24 fevral]] [[1304]]-[[1377]]) — Ərəb səyahətçi və satıcı.
Digər ərəb səyyahlarından fərqli olaraq, olduğu ölkələrin əhalisi haqqında daha çox maraqlanmışdır. 22 yaşında Mərakeşdən İskəndəriyyə şəhərinə
gəlməklə Misirin əsas hissələrində olmuş, daha sonra Fələstin Məkkəyə getmişdir. Məkkədə geri Fələstinə qayıdan İbn-Bətutə Kiçik Asiyanı keçərək Rusiyaya daxil olmuş və Sibirə yollanmışdır. Rusiyadan Istanbula qayıdaraq Orta Asiyaya, buradan isə Əfqanıstandan keçməklə Hindistana yola düşmüşdür.
Hindistanda dövlət xidmətinə götürülən səyyah 1342-ci ildə Çində olur. Daha sonra Maldiv adalarında, Mərakeşdə, təkrar Ispaniya,
Saxarada olmaqla 1377-ci ildə vəfat edir. Ibn-Bətutə orta əsrlərin bütün müsəlman ölkələrində, həmçinin müsəlmanların hakimiyyəti
altında olan ərazilərdə olan yeganə səyyah olmuşdur. Onun qarşıya qoyduğu əsas məqsəd XIV əsrin II yarısında mövcud müsəlman
cəmiyyətini əsərlərində işıqlandırmaqdan ibarət idi.
<div align="right"><small>''[[İbn Bətutə|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
 
|4= [[Şəkil:HenryHudson.jpg|80px|left|]]
Henri Hudzon ({{lang-en|Henry Hudson}}) (1550-1611) – Səyyah, coğrafiyaçı. Şimali Amerika tədqiqatçılarından biri də [[ingilis]] mənşəli Henri Hudzon olmuşdur. Bir çox səyyahlar kimi Hudzon da [[Atlantik okeanı]]ndan [[Şimal Buzlu okean]]ını keçməklə [[Sakit okean]]a dəniz yolu axtaran və materikin sahil zonalarını tədqiq edən səyyah olmuşdur. Avrasiya materikinin şimalından Sakit okeana səyahəti baş tutmayan Hudzon [[1609]]-cu ildə Şimali Amerikaya səyahətini həsr edir. Bu səyahətdə o, materikin sahil zonalarının birhissəsini tədqiq etməklə, avropalılar üçün naməlum, hazırda öz adına olan Hudzon çayını aşkar edir. [[1610]]-[[1611]]-ci illərdə Hudzon Amerikanın şimalından qərb istiqamətdə keçid axtarmaq cəhdini göstərir. Ilkİlk cəhddə o Hudzon boğazını kəşf etməklə Hudzon körfəzinə (əslində dənizdir) daxil olur.▼
Henri Hudzon ({{lang-en|Henry Hudson}}) (1550-1611) – Səyyah, coğrafiyaçı.
Şimali Amerika tədqiqatçılarından biri də [[ingilis]] mənşəli Henri Hudzon olmuşdur.Bir çox səyyahlar kimi Hudzon da [[Atlantik okeanı]]ndan [[Şimal Buzlu okean]]ını keçməklə [[Sakit okean]]a dəniz yolu axtaran və materikin sahil zonalarını tədqiq edən səyyah olmuşdur.
Avrasiya materikinin şimalından Sakit okeana səyahəti baş tutmayan Hudzon [[1609]]-cu ildə Şimali Amerikaya səyahətini
▲həsr edir. Bu səyahətdə o, materikin sahil zonalarının birhissəsini tədqiq etməklə, avropalılar üçün naməlum, hazırda öz adına olan Hudzon çayını aşkar edir. [[1610]]-[[1611]]-ci illərdə Hudzon Amerikanın şimalından qərb istiqamətdə keçid axtarmaq cəhdini göstərir. Ilk cəhddə o Hudzon boğazını kəşf etməklə Hudzon körfəzinə (əslində dənizdir) daxil olur.
<div align="right"><small>''[[Henri Hudzon|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
 
|5= [[Şəkil:Friedrich Ratzel.jpg|80px|left|]]
'''Fridrix Ratsel''' {{lang-de|Friedrich Ratzel}} (1844-1904)—Alman etnoloqu, sosioloqu və coğrafiyaşünası.
Diffuziyonizmin ilk nümayəndələrindən biri Fridrix Ratsel ([[1844]]-[[1904]]) [[antropocoğrafiya]] təliminə əsaslanırdı. Əvvəlcə Münhen, [[1886]]-cı ildən Leypsiq universitetlərinin coğrafiya üzrə professoru olan Ratsel "Antropocoğrafiya" (1882-1891), "Xalqşünaslıq" (1885-1888), "Torpaq və həyat" (1901-1902) və digər əsərlərində insanların yer üzərində yayılma arealını göstərməklə mədəniyyətin inkişafının coğrafi şəraitdən asılı olması ideyasını əsaslandırmağa cəhd etmişdir. O, təbii mühitin etnosun daxili həyatına, onun mədəni səviyyəsinə, habelə xalqlar arasında əlaqələrin xüsusiyyətlərinə təsir göstərən bütün formalarını dərindən təhlil etmişdir.
coğrafiya üzrə professoru olan Ratsel «Antropocoğrafiya»
(1882-1891), «Xalqşünaslıq» (1885-1888), «Torpaq və həyat»
(1901-1902) və digər əsərlərində insanların yer üzərində yayılma arealını göstərməklə mədəniyyətin inkişafının coğrafi
şəraitdən asılı olması ideyasını əsaslandırmağa cəhd etmişdir.
O, təbii mühitin etnosun daxili həyatına, onun mədəni
səviyyəsinə, habelə xalqlar arasında əlaqələrin xüsusiyyətlərinə
təsir göstərən bütün formalarını dərindən təhlil etmişdir.
<div align="right"><small>''[[Fridrix Ratsel|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
 
 
|6= [[Şəkil:Christopher Columbus .PNG|80px|left|]]
'''Xristofor Kolumb''' ({{lang-la|Christophorus Columbus}}, {{lang-it|Cristoforo Colombo}}, {{lang-es|Cristóbal Colón}}; [[27 oktyabr]] [[1451]], [[Genuya]], [[İtaliya]] - [[20 may]] [[1506]], [[Valyadolid]], [[İspaniya]]) — məşhur səyyah, [[Amerika qitəsi]]ni kəşf etmişdir. Kolumb [[1451]]-ci ildə oktyabrın 29-da İtaliyanın [[Genuya]] səhərində doğulmuş,ömrünü [[İspaniya]]da başa vurmuşdur (20 may 1506-ci il). O, ilk dəniz səyahətinə 1472-ci ildə doğma şəhərindən başlamışdı. [[1476]]-ci ildə [[Portuqaliya]]ya gedən Kolumb ilk dəfə buradan uzaq dəniz səyahətinə çıxdı. [[İngiltərə]]yə, [[Atlantik]] okeanındakı [[Madeyra]] adasına, [[Qvineya]] körfəzinə üzdü. Bir müddət [[Madeyra]] adasında yaşadı.
Kolumb [[1451]]-ci ildə oktyabrın 29-da İtaliyanın [[Genuya]] səhərində doğulmuş,ömrünü [[İspaniya]]da başa vurmuşdur (20 may 1506-ci il). O, ilk dəniz səyahətinə 1472-ci ildə doğma şəhərindən başlamışdı. [[1476]]-ci ildə [[Portuqaliya]]ya gedən Kolumb ilk dəfə buradan uzaq dəniz səyahətinə çıxdı. [[İngiltərə]]yə, [[Atlantik]] okeanındakı [[Madeyra]] adasına, [[Qvineya]] körfəzinə üzdü. Bir müddət [[Madeyra]] adasında yaşadı.
 
<div align="right"><small>''[[Xristofor Kolumb|'''Məqaləni oxu...''']]</small></div>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Portal:Coğrafiya/Coğrafiyaşünaslar"