Mustafa Kamal Atatürk: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 141:
Kütahya-Eskişehir Müharibəsi sonrasında Böyük Millət Məclisi içində iqtidara yəni Mustafa Kamal Paşaya qarşı reaksiyalar artmağa başladı. Bu müxalifəti yöneltenler ordunun başına keçməsi üçün Mustafa Kamal Paşaya təzyiq etməyə başladı. Gerçək niyyətləri isə Onu Ankaradan uzaqlaşdırmaq və Ənvər Paşanın iqtidarını təmin etmək idi. Mustafa Kamal Paşa, 4 Avqust 1921 günü Böyük Millət Məclisində etdiyi danışmaqla başkomutan olmağı qəbul etdiyini ancaq başkomutanlığın faydalı ola bilməsi üçün Məclisin ordu ilə əlaqədar səlahiyyətlərini üç ay müddətində özündə yığacaq bir qanun çıxardılması lazım olduğunu açıqladı. Paşanın baş komandirliyini istəyənlərin bu şəkildə xəyalları suya salınmış oldu. 5 Avqust 1921 günü səs birliyi ilə çıxardılan qanun ilə Mustafa Kamal Paşa, TBMM Orduları Başkomutanlığı'na gətirildi.
==== Sakarya Meydan Müharibəsi ====
Mustafa Kamal Paşa, Başkomutanlığa keçməsinin dərhal ardından nəşr Tekalif-i Milliye Əmrləri ilə xalqı ordunun təchiz edilməsi üçün səfərbərliyə çağırdı. 12 Avqustda Polatlı'da təftiş edərkən atdan düşdü və qabırğa sümüyü qırıldı. 23 Avqust-13 Sentyabr 1921 tarixlərində edilən Sakarya Meydan Muharebesi'nde Yunan Ordusunun hücum gücü tükəndi. Türk Ordusu ani bir hücumla Yunan Ordusunu Sakarya çayının şərqindən çıxarmağı bacardı. Bu zəfərdən sonra 19 sentyabr 1921-ci ildə Böyük Millət Məclisi Baş komandir Mustafa Kamal Paşanı yekdilliklə Marşal rütbəsinə qaldırdı etdirdi və Qazi titulu verdi.<ref>https://books.google.com.tr/books?id=EdiFsMEMP7MC&pg=PT174&dq=sakarya+mareşal+gazi&hl=en&ei=mdhHTof1L86Qswb3o8WzCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false</ref> Sakarya Meydan Müharibəsi sonunda Türk ordusunun itki; 5713 şəhid, 18.480 yaralı, 828 əsir və 14.268 itkin olmaq üzrə ümumi 49.289'dur. Yunan ordusunun zərəri; 3758 ölü, 18.955 yaralı, 354 itkin olmaq üzrə ümumi 23.007'dir. (oğraşdı bekarçılıqdan bilmirəm neyniyim)
Sakarya Meydan Müharibəsini sonra, 13 oktyabr 1921-ci ildə Ankara hökuməti ilə Cənubi Qafqaz respublikaları arasında Qars müqaviləsi imzalandı. Beləcə Türkiyənin şərq sərhədi tamamilə təhlükəsizlik altına alındı. Fransa isə TBMM Hökuməti ilə 20 Oktyabr 1921-ci ildə Ankara sazişi imzaladı. Bu andlaşma ilə Fransa TBMM Hökumətini tanımış və Hatay-İskenderun xaricində, Türkiyənin bugünkü cənub sərhədi çəkildi. Əhd sayəsində cənub cəbhəsi etibarlı vəziyyətə gəldiyindən buradakı Türk birlikləri də Qərb Cəbhəsinə yerləşdirilir. İtalyanlar isə, Sakarya Meydan Müharibəsini sonra Cənubi Ege və Aralıq dənizi bölgələrində tutunamayacaklarını anlayaraq 1921-ci ilin sonuna qədər işğal etdikləri yerlərdən çəkildi. Sakarya Meydan Müharibəsi sonrasında İngiltərə də Ankaranı tanıyaraq TBMM ilə, 23 oktyabr 1921 tarixində məhbusların sərbəst buraxılması mövzusunda əhd edildi.
| |||