Adolf Hitler: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
|||
Sətir 62:
== Siyasi fəaliyyəti ==
Hitler Almaniyanın müharibədəki{{sfn|Messerschmidt|1990|pp=636–637}} məğlubiyyətini və monarxiyanı devirən 1918-ci il [[Noyabr inqilabı|Noyabr inqilabını]] xainlər tərəfindən müzəffər alman ordusuna "arxadan vurulmuş zərbə" hesab edirdi. Öz siyasi fəaliyyəti çərçivəsində Bismark, Palmerston kimi şəxslərdən təsirlənmişdir.
1918-ci ilin sonunda Hitler [[Münhen]]ə geri qayıtdı və yenidən ordu sıralarına yazıldı. Hərbi hissə komandirinin tapşırığına əsasən o Münhendə baş vermiş inqilabi hadisələrin iştirakçıları əleyhinə məlumat toplayırdı{{sfn|Kershaw|2008|pp=563, 569, 570}}. Kapitan [[Ernst
Partiyadakı tərəfdarları alovlu çıxışlarına və qətiyyətliliyinə görə Hitlerə "[[Fürer]]" ([[alman dili|alm.]] ''führer'' – rəhbər) ləqəbi verirlər{{sfn|Kurowski|2005|pp=141–142}}.
=== Pivə qiyamı ===
{{əsas|Pivə qiyamı}}
[[1920]]-ci illərin əvvəllərində [[NSDAP]] [[Bavariya]]da güclü təşkilatlardan birinə çevrildi. Partiyanın silahlı dəstələrinə [[Ernst
[[Şəkil:Erstausgabe von Mein Kampf.jpg|thumb|left|"[[Mein Kampf]]" kitabının ilk nəşri (iyul 1925-ci il). Berlindəki Alman tarix muzeyinin eksponatı|241x241px]]
[[1923]]-cü ildə Rur ərazisinin [[Fransa]] tərəfindən işğal edilməsi Almaniyada yeni gərginlik yaratdı. Əvvəlcə xalqı mübarizəyə səsləyərək ölkədə iqtisadi böhrana səbəb olan [[Sosial Demokrat Partiyası (Almaniya)|sosial-demokrat]] hökuməti, sonradan Fransanın tələblərini qəbul etməklə həm sağ təmayüllü qüvvələr, həm də kommunistlər tərəfindən tənqidlərə məruz qaldı. Bu şəraitdə nasistlər Bavariyada hakimiyyətdə olan sağ konservativ-separatçılarla ittifaqa girərək Berlindəki sosial-demokrat hökumətinə qarşı birlikdə çıxış etməyə qərar verdilər{{sfn|Evans|2008|p=210}}. Bavariya sağlarının rəhbəri və Bavariya [[Torpaq (ərazi vahidi)|torpağının]] diktator səlahiyyətlərinə malik olan komissarı fon Karr rəsmi Berlinin bəzi tələblərinə əməl etməkdən, xüsusilə də nasist dəstələrini buraxmaq və "Xalqın nəzarətçiləri" qəzetini ([[alman dili|alm.]] ''Völkischen Beobachters'') bağlamaqdan imtina etdi. Lakin alman Baş Qərargahının qəti mövqeyi qarşısında geriyə addım atan Bavariya rəhbərləri Hitlerə bildirdilər ki, hələ Berlin hakimiyyətinə qarşı açıq şəkildə çıxış etməyə hazır deyillər{{sfn|Bauer|2000|p=5}}. Bu, Hitleri vəziyyəti öz əlinə almaq istəyinə sövq etdi{{sfn|Shirer|1960|pp=900–901}}.{{Faşizm}}
Sətir 89:
== Reyxstaqın yandırılması ==
Adolf Hitler [[30 yanvar]] [[1933]]-cü ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra Almaniyada nasistlər xeyli gücləndilər. Hitler ilk günlərdən etibarən ölkədə demokratik azadlıqları ləğv etməyə və siyasi rəqiblərinə qarşı açıq terrora başladı. Buna haqq qazandırmaq məqsədilə 1933-cü ilin [[27 fevral|fevralın 27-də]] [[Reyxstaq]]ın{{sfn|Hakim|1995}} binasının yandırılması təşkil olundu. Bunun təqsiri kommunistlərin üzərinə atıldı və 1933-cü ilin sentyabrında Leypsiqdə qondarma mühakimə prosesi də keçirildi. [[28 fevral|Fevralın 28-də]] faşist hökumətinin təklifi əsasında prezident [[Paul fon Hindenburq]] "Xalqı və dövləti müdafiə etmək" adlı fövqəladə fərmanla [[Veymar
== Siyasəti ==
| |||