Vyetnam: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
91.242.20.18 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 5074453 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Teq: Geri qaytarma
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 69:
[[Şəkil:Vm-map.png|thumb|320px|Vyetnam]]
 
'''[[Vyetnam rabitəsi|Vyetnam]]''' ([[vyetnamca]]: Việt Nam|越南), rəsmi adı — '''Vyetnam Sosialist Respublikası''' — [[Hind-Çin]] yarımadasında [[Cənub-Şərqi Asiya]]da yerləşən [[dövlət]]. Qərbdə [[Laos]] və [[Kamboca]], şimalda [[Çin]] ilə həmsərhəddir. Cənub və şərqdən [[Cənubi Çin dənizi]] ilə sərhəddir. 1955-ci ildə Şimali Vietnam və Cənubi Vyetnam olaraq iki ayrı respublikaya bölünən ölkə, 1976-cı ildə Vyetnam Sosialist Respublikası olaraq təkrar birləşdi. Vietnam dağlıq bir ölkədir. Song-Koi və Mekong deltaları əhəmiyyətli alçaq düzənlikləridir. Sahil düzənlikləri şərqdə yerləşir. Geri qalan torpaqlarının böyük hissəsini meşəliklər, dağlıq bölgə tutur. Başlıca məhsulları; düyü, manyok, sorghum, qarğıdalı, qəhvə, çay, kauçuk, əl işləridir. Böyük şəhərləri; Ho Chi (Şi) Minh, Hanoi və Haifongdur. Təhsil 12 yaşına qədər pulsuz və zəruridir. Şimali Vietnam ilə Cənubi Vyetnam 1976-ci ildə tək ölkə şəklində birləşmişdir, ancaq illərcə davam edən döyüş və bombardman nəticəsində böyük ziyana məruz qalmışdır.
 
== Əhali ==
=== Din ===
 
Vyetnamda müxtəlif dini inanclar mövcuddur. Burada əsasən buddizm, konfusiyalıq və daosizm geniş yayılıb. Bu dinlər vyetnamlılar və burada yaşayan çinlilər arasında daha geniş vüsət alıb. Buddizmdən bir sıra təriqətlər yaranıb. Sinkreq sektalar arasında kao-day sektası yeni yaranıb-1926-cı ildə. Bu təriqət özündə buddizmi, konfusiyalığı, daosizmi və xristianlığı sintez edir. Bu təriqətin ardıcılları 2 milyon nəfərdir və ölkənin cənub rayonlarında məskunlaşıblar. Ölkənin cənubunda yerləşən digər bir sektanın – xoa-xao- tərəfdarları (1,5 mln. nəfər) da kifayət qədər çoxdurlar. XVI əsrdən başlayaraq missionerlərin fəaliyyəti nəticəsində ölkəyə xristianlıq daxil olmağa başladı. Hal-hazırda Vyetnamda əksəriyyəti katolik (3 mln-dan çox) olan xeyli sayda xristian yaşayır. Ölkədə bir sıra protestant təşkilatlar, o cümlədən Vyetnam Yevangelist kilsəsi (50 min nəfər tərəfdarı var), xristian və missioner alyansı, yeddinci günün adventistləri və baptistlər fəaliyyət göstərir. Tyamların bir hissəsi və malaylar islamın sünnü məzhəbinə mənsubdurlar. Tyamların üçdə iki hissəsi özlərinin qədim brahman inanclarını qoruyub saxamışlar. Ölkənin daxili rayonlarında bəzi xalqları arasında qəbilə kultu hələ də qalmaqdadır. Son illərdə vyetnamda ateistləri sayı sürətlə artır. 1 aprel 1999- cu il siyahıya almasına əsasən əhalisi 76.323.173 nəfər olmuşdur .<ref>[http://www.gso.gov.vn/default_en.aspx?tabid=476&idmid=4&ItemID=1841 Vyetnam Mərkəzi Statistika Ofisi]</ref>
Vyetnamın əksər əhalisini vyetlər və 50-dən çox azsaylı xalqlar təşkil edir. Bunlar: txay, txo, nunq, mionq, tiyam, kxmer, xaray, edə və başqalarıdır.<ref>[http://kayzen.az/blog/kulturologiya/9274/vyetnam-m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti.html Vyetnam Mədəniyyəti]</ref>
 
== Siyasət ==
 
Vietnam Sosialist Respublikasında tək qanuni partiya iqtidardakı Vietnam Kommunist partiyasıdır. 1975-ci ildəki konstitusiyanın dəyişdirilməsi ilə 1992-ci ilin Aprel ayında yeni konstitusiya qəbul edildi. Kommunist partiyanın inzibati anlayışı rəhbərliyin, siyasətin bütün vahidlərində yenidən tətbiq olundu.
Bunlar Vietnam Anayurt Cəbhəsi işçilərini və biznesmen ticarət birliklərini əhatə edir. Hər nə qədər əyalət ictimai rəhbərliyi sosialist olsa belə, onun tətbiqi, 1990-cı illərdən bəri azalaraq davam edən ideoloji təsiri altındadır. Vietnam Prezident adi halda əyalət başçısı olsa belə normalda Vietnam ordusunun başkomandiridir. Bundan başqa Milli Müdafiə və Təhlükəsizlik vəzifəsindədir. Vietnam Baş naziri Nguyan Tan Dung, hökumətin başçısıdır. Bundan başqa 3 köməkçi nazirdən ibarət Nazirlər Kabinetinin və 26 nazirin başçısıdır.