Rele: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k clean up using AWB
Sətir 4:
 
== Tarixi ==
1809-cu ildə Samuel Tomas von Sömmerrinq elektrokimyəvi teleqrafın tərkib hissəsi kimi elektrolit releni layihələndirdi.<ref>https://mysite.du.edu/~jcalvert/tel/morse/morse.htm#H1</ref> Amerikan alim Yozef Henrinin və ingilis ixtiraçı Edvard Davinin də relelərin kəşfi istiqamətində fəaliyyətləri olub. <ref>{{cite book|title=Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates|publisher=ABC-CLIO|url=https://books.google.com/?id=WKuG-VIwID8C&pg=PA153&dq=Invention+of+the+relay#v=onepage&q=Invention%20of%20the%20relay&f=false|page=153|isbn=9780313347436|year=2009}}</ref><ref>{{cite web|title=The electromechanical relay of Joseph Henry|publisher=Georgi Dalakov|url=http://history-computer.com/ModernComputer/Basis/relay.html}}</ref>
 
İndi rele adlandırdığımız sadə qurğu 1840-cı ildə Samuel Morsenin teleqraf patentinə daxil edilib.<ref name="Patent1647">{{cite web|url=http://www.google.com/patents?id=Xx5AAAAAEBAJ&printsec=abstract&zoom=4&dq=1647|country=US|number=1647|inventor1-first=Samuel E.B.|inventor1-last=Morse|title=Improvement in the Mode of Communicating Information by Signals by the Application of Electromagnetism|pubdate=June 20, 1840}}</ref> "Rele" sözünə texniki ədəbiyyatlarda 1860-cı ildən rast gəlinir.<ref>{{cite web|title=Relay|url=http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=relay&searchmode=none|website=EtymOnline.com}}</ref>
Sətir 27:
Selektivliyin bu formasından əsasən radial sxemlərdə istifadə olunur.Sonuncu xətdə baş verən zədələnməni bütün müksimal cərəyan releləri hiss edir. Lakin relelər arasında müxtəlif  işləmə vaxtlarının olmasına görə zədələnmə D relesi vasitəsilə aradan qaldırıldıqdan sonra digər relelər əvvəlki normal vəziyyətinə qayıdırlar.İki ardıcıl rele arasındakı vaxt fərqi selektivlik intervalı adlanır və adətən  0.3 san götürülür. Zamana görə selektivliyin üstün cəhəti budur ki, selektivliyin əldə edilməsi çox asan başa gəlir.Lakin pillələrin sayı çoxaldıqca mənbə tərəfdən böyük dözmə müddətinin alınması yolverilməzdir.
 
Zamana görə selektivliyi əsasən iki formada asılı olmayan dözmə müddətli və əks asılı dözmə müddətli yerinə yetirmək olar.
 
Əks asılı dözmə müddətli MCM-ni  yerinə yetirən zaman ∆Т selektivlik intervalı cərəyanların maksimum qiymətlərinə əsasən sazlanır və bu zaman eyni əyridən istifadə etmək lazımdır ki, kəsişmə olmasın. Mühafizənin  işləmə cərəyanları  IsA > IsB > IsC   kimi götürülür. Qeyd edək ki, əks asılı dedikdə burada cərəyanın qiymətinin artması ilə işləmə müddətinin azalması nəzərdə tutulur.
 
*'''Cərəyana görə selektivlik'''
Cərəyana görə selektivlik qısaqapanma  cərəyanının  məsafədən asılı olaraq dəyişməsinə  əsaslanır.Mühafizənin işləmə cərəyanı mühafizə olunan zonanın q.q-ma cərəyanının minimal qiymətindən kiçik zona xaricindəki q.q-ma cərəyanının maksimal qiymətindən böyük götürülür. Ancaq qeyd edək ki,bəzən selektivliyi bu formada təmin etmək çətin olur, çünküçünki qonşu zonaların q.q-ma cərəyanları o qədər də fərqlənmirlər bu hala xüsusən orta gərginliklərdə rast gəlinir.Lakin mühafizənin selektivliyi çox sadə əldə olunur, cəldir(ani) və ucuz başa gəlir.
 
*'''İstiqamətə görə selektivlik'''
Sətir 44:
 
=== Cəld təsiretmə ===
 
 
Elektrik avadanlıqların  qısa qapanma cərəyanın termiki təsirindən sıradan çıxmasının  qarşısını almaq və elektroenergetika sisteminin dayanıqlığının saxlanılması üçün zədələnmiş element şəbəkədən mümkün qədər tez açılmalıdır. Bu isə o deməkdir ki, rele mühafizəsi qurğusu cəld təsir etməlidir. Rele mühafizəsi qurğusunun işə düşmə vaxtı aşağıdakı düstur əsasında təyin edilir:
 
t<sub>müh.iş</sub>=t<sub>d.m.</sub>+ t<sub>aç</sub>
 
 
burada  t<sub>d.m.</sub> – mühafizənin dözmə müddəti
Sətir 59 ⟶ 57:
=== Həssaslıq ===
 
Rele mühafizəsi öz təsir zonasında bütün hallarda zədələnmiş elementi hiss edərək onu şəbəkədən açmalıdır. Bu o deməkdir ki, rele mühafizəsi qurğusu həssas olmalıdır.
 
Rele mühafizəsi öz təsir zonasında bütün hallarda zədələnmiş elementi hiss edərək onu şəbəkədən açmalıdır. Bu o deməkdir ki, rele mühafizəsi qurğusu həssas olmalıdır.
 
Rele mühafizəsinin həssaslığı həssaslıq əmsalı ilə xarakterizə olunur.
Sətir 88 ⟶ 85:
Ehtiyat  mühafizələr üçün K<sub>h.min</sub>=≥1.2
 
Qeyd etmək lazımdır ki, bəzi hallarda yüksək həssaslığa malik olan mühafizələr zədələnməmiş elementlərinin qeyri-selektiv açılmalarına səbəb olur. 
 
=== Etibarlılıq ===
Sətir 109 ⟶ 106:
b)Gərginlik
 
c) Güc[[Şəkil:Birinci tərəf releləri.png|alt=Birinci tərəf releləri|thumb|Birinci tərəf releləri]]d)Müqavimət və s. releləri.
 
3.Nəzarət edilən parametrlərinin azalmasına və ya artmasına reaksiyasına görə:
Sətir 147 ⟶ 144:
8. Element bazasına görə:
 
a)Elektromexaniki relelər. Bu relelərdə mexaniki kontaktların qapanması dolağda axan cərəyanın yaratdığı maqnit sahəsinin təsirindən baş verir.
 
b) Yarımkeçirici relelər. Bu relelərdə hərəkət edən hissələr olmur. Həmin relelər inteqral mikrosxemlər əsasında yerinə yetirilir.