Qaraqoyunlular: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 195:
Qara Yusifın Azərbaycanın cənub torpaqlarında getdikcə möhkəmlənməsi Bağdad hökmdarı Sultan Əhməd Cəlayirini narahat edirdi. [[1409]]-cu ilin 18 dekabrında Sultan Əhmədin elçisi Təbrizə gəlmiş və [[Həmədan]] yaylağının ona verilməsini Qara Yusifdən tələb etmişdi. Qara Yusif bu tələbi rədd edərək elçini geri qaytarmışdı.Bunu bəhanə edən Sultan Əhməd Bağdadda Qara Yusifin üzərinə hücum etmək üçün hazırlıq gördü. [[1410]]-cu ilin 30 avqustunda Təbriz yaxınlığındakı Əsəd kəndi yaxınlığında baş vermiş döyüşdə Qara Yusif keçmiş müttəfiqinin üzərində qələbə çalaraq İraqı da Qaraqoyunlu dövlətinə birləşdirdi.Bu döyüşdə [[I İbrahim (şirvanşah)|Şirvanşah İbrahimin]] oğlu Kəyumərsin başçılığı ilə müəyyən qədər Şirvan qoşunu da Sultan Əhmədə dəstək vermişdi.<ref name="ReferenceA"/>
Qara Yusif şah nəslindən gəlmədiyi üçün adətlərə görə taxta çıxa bilməzdi. Ancaq Qara Yusif əvvəlcədən Pirbudağı Sultan Əhmədə oğulluğa verdiyi üçün [[Pirbudaq]] uşaq yaşında hakimiyyətə gəlir , ali hakimiyyət isə atasında qaldı.<ref>Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər).s.73.</ref> Lakin Pirbudaq çox yaşamadı, [[1413]]-cü ilin noyabr
{| class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" |Əziz oğlum Cahanşahı Sultaniyyəni mühafizə etmək üçün yolladım, sədaqətli oğlum Əmir Şahməhəmməd bahadırı İsgəndər bahadırlarla birgə bir mənzil məsafəlik qarovuliyə göndərdim. Özüm isə 50 minə qədər süvari ilə Təbriz yaxınlığında cəm olub, Ucan yaylağına tərəf getməkdəyəm, Dilavəar oğlum Qara İsgəndər 20 min süvari ilə arxa tərəfdən pusquda dayanmışdır. Başqa məsələlər barədə qasid məlumat verər.
Sətir 202:
|}
Qara Yusifin Sultan Əhmədi ağır məğlubiyyətə uğradaraq öz mövqeyini daha da möhkəmləndirməsi Şirvanşah İbrahimi xeyli narahat etdi. Buna görə də, o, [[Şəki]] hakimi [[Seyid Əhməd Orlat|Seydi Əhməd]] və Gürcü çarı Konstantin ilə ittifaq yaradaraq Qara Yusifə qarşı döyüşə hazırlaşmışdı. Qara Yusif bu hadisədən xəbər tutdu və [[1412]]-ci ilin 17 noyabrında [[Qarabağ]]a gəldi. O, buradan I İbrahimə elçi gondərərək, ona barışıq təklif etdi. Qara Yusifin bu təklifi Şeyx İbrahim və müttəfiqləri tərəfindən qəbul olunmadı.
[[1417]]-ci ildə Şirvanda I İbrahimin ölümündən sonra onun yerinə hakimiyyətə oğlu - [[I Xəlilullah]] keçdi. I Xəlilulllah Qaraqoyunlu hakimiyyətini tanımadı və Teymuri [[Sultan Şahrux]]la ittifaqa girdi.<ref>Nuriyeva İradə Tofiq qızı. Azəbaycan Tarixin (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək).s.102.</ref> 1420-ci ildə yaxın adamlarından Sadıq bəy adlı bir nəfəri məktubla Azərbaycana göndərərək Qaraqoyunlu hökmdarını itaətə çağırdı. Şahruxun elçisi rədd cavabı alaraq geri qaytarıldı.<ref>Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında.s.26.</ref> Həsən bəy Rumlu yazır:{{sitat|Qara Yusifin yanına Təbrizə göndərilən elçi qayıdaraq [Şahruxa] bildirmişdi ki, Qara Yusif orada özsünü müstəqil şah sayır, ətraf yerlərin bütün hakim və sərdarları ona tabedir. Şahruxun şövkəti və qoşununun qələbələrindən qorxmayan Qara Yusifin çoxlu döyüşçü dəstələri vardır.<ref>Şahin Fazil Fərzəlibəyli Azərbaycan və Osmanlı İmperiyası (XV–XVI əsrlər)s.11.</ref>}}
Sətir 229:
{{Əsas|Cahan şah}}
[[Şəkil:JahanShah1.JPG|thumb|300px|left| [[Göy məscid (Təbriz)|Göy məsciddə]] Cahan şahın məzarı]]
Hakimiyyətini möhkəmləndirdikdən sonra Cahan şah dövlətin ərazisini genişləndirməyə başladı. O, [[1440]]-[[44]]-cü ildə Gürcüstana yürüş təşkil edərək Tiflisi tutdu. Cahan şah [[Azərbaycan]]da bütün torpaqları özünə tabe etsə də, qardaşı Əmir İsfahan [[Bağdad]]da özü müstəqil hakimlik etməyə başlamış və öz adına sikkələr vurdururaraq
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" | Mənim məktubum sənə çatanda xalqı özündən və öz söhbətlərindən uzaq etməyin gərək idi, yanında olan müridləri toplayıb sakit olmalısan, mən sənin sufilərindən xatircəm deyiləm. Cahillərə uyub qiyamdan dəm vurursan, ürəyində səltənət arzusu yer tutsun, asan gedən işlər çətinə düşsün və hər iki tərəfdən minlərlə qan tökülsün? Əgər mənim sözümü dinləməsən, bu həddini aşan hərəkətlərindən imtina etməsən yaxın vaxtda sənin və müridlərinin qovulması mənim üçün vacib olacaqdır.
Sətir 236:
|}
[[1447]]-ci ildə [[Səfəvilik|Səfəvi təriqətinin]] başına [[Şeyx Cüneyd]] keçdi. Cahan şah təriqət üzvlərinin çoxalmasından çəkinərək Şeyx Cüneydin əmisi [[Şeyx Cəfər]]ə müraciət edərək Cüneydin [[1449]]-cu Azərbaycandan çıxmasını təmin etdi. Azərbaycandan çıxan Cüneyd [[Həsən padşah Bayandur|Uzun Həsənə]] sığındı.<ref>İsgəndər bəy Münşi Türkman. Dünyanı bəzəyən Abbasın tarixi (Tarixe-aləmaraye-Abbasi).s.67.</ref> [[1460]]-cı ildə Şeyx Cüneyd 10000 tərəfdarı ilə [[Dağıstan]]a yürüş etdi. Buradakı [[
1447-ci ildə [[Şahrux|Sultan Şahruxun]] ölümündən sonra Cahan şah [[Teymurilər dövləti|Teymurilərin]] hakimiyyətini qəbul etmədi və müstəqil hakimiyyətə başladı. 1447-ci ildə hücuma keçərək Sultaniyyəni, [[Qəzvin ostanı|Qəzvini]] və [[İsfahan]]ı ələ keçirdi.<ref>Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında.s.27.</ref> 1452-ci ildə Teymurilərin müttəfiqi [[Ağqoyunlular]]ın üzərinə yürüş etdi. [[Cahangir Mirzə|Cahangir mirzə]] Qaraqoyunlu hakimiyyətini tanıdı və sülh müqaviləsi imzalandı.<ref>Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında.s.40.</ref>
| |||