Üfüq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:קזינו בת גלים - אתרי מורשת בחיפה 2015 (1).JPG|thumb|Üfüq]]
'''Üfüq-''' açıq yerdə [[Yer səthi]]<nowiki/>nin dairə şəklində görünən hissəsidir ki, bu hissədə [[göy]] qübbəsinin kənarları yerə bitişmiş kimi görünür. Üfüqün kənarında göyün yerə bitişik kimi görünən sərhəddinə üfüq xətti deyilir. Üfüq xətti müşahidəçi üçün yer səthinin görünən hissəsini görünməyən hissəsindən ayırır. Üfüqün dörd əsas: Şimal-Şm. (North-N), Cənub-C. (South-S), Şərq-Ş (East-E), Qərb-Q (West-W) cəhətləri vardır.
 
Sətir 9 ⟶ 10:
 
== Üfüqi zonalar ==
Üfüqi zonallıq [[hündürlük]] və ya şaquli zonallığın əksinə, üfüqi istiqamət üzrə zonaların bir-birini əvəz etməsinə deyilir. Üfüqi zonallıq dedikdə, adətən, enlik üzrə olan zonallıq, yəni [[Meridian (coğrafiya)|meridian]] istiqamətində enliklər dəyişdikcə zonaların da dayişilməsi nəzərdə tutulur. Üfüqi zonallığın əsas yaranma səbəbləri- [[Yer]]<nowiki/>in forması və onun [[Günəş]]ə nisbətən tutduğu mövqeyidir. Günəşin şüa enerjisinin zonal bölgüsü nəticəsində yer üzərində [[temperatur]], [[buxarlanma]] və [[Buludluluq|buludluq]], [[atmosfer təzyiqi]], [[külək]]<nowiki/>lər, [[okean]]<nowiki/>ların üst qatında suyun şorluğu, iqlimlər, [[aşınma]] prosesləri, [[Torpaq əmələgəlmə prosesi|torpaq əmələgəlmə]], [[bitkilər]] və [[heyvanlar]] aləmi, [[Çay (coğrafiya)|çay]] şəbəkəsi və s. zonalar üzrə yerləşmişdir. Lakin bunların heç biri ideal enlik zonası təşkil etmir. İdeal zonallıq yer səthinin enliklər üzrə başdan-başa hamar [[düzənlik]] və [[su]] ilə qurunun hər [[Meridian (coğrafiya)|meridian]] üzrə [[Simmetriya|simmetrik]] paylanması şəraitində ola bilərdi. O [[zaman]] zonalar [[qərb]]<nowiki/>dən [[şərq]]ə doğru uzanardı və düzgün zolaqlar [[şimal]]<nowiki/>dan [[cənub]]<nowiki/>a doğru bir-birini əvəz edərdi. [[Yer|Yer kürəsi]]<nowiki/>ndə [[su]] və [[quru]]<nowiki/>nun qeyri-bərabər bölgüsü, qurunun [[ovalıq]]<nowiki/>lardan, sıra dağlardan, yaylalardan ibarət olması, [[materik]]<nowiki/>lərin bəzilərinin [[Sahil (coğrafiya)|sahil]] boyundan soyuq, bəzilərinin sahil boyundan isə isti [[dəniz]] cərəyanları keçməsi və s. üfüqi zonallığın strukturunun onun ideal sxemindən çox fərqlənməsinə səbəb olmuşdur.
 
== Üfüqi zonallıq ==