Vikipediya

Gəncə müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 4:
 
== Müqavilənin tarixi və şərtləri==
Müqavilə 10 mart 1735-ci ildə Səfəvilər tərəfdən Nadir şah Əfşar, Çar Rusiyası tərəfdən isə knyaz Qolitsın tərəfindən imzalanmışdı. Müqavilənin imzalandığı ildə Nadir şah Gəncə qalasını mühasirəyə almışdı və Osmanlı qüvvələri ilə döyüşlər gedirdi. Razılığa da elə Gəncə yaxınlığında Nadir şahın düşərgəsində gəlinmişdi. Lakin 1747-ci ildə Nadir şahın ölümündən sonra Rəşt müqaviləsi və Gəncə müqaviləsi ləğv olundu.<ref>http://elibrary.bsu.az/books_aysel/N_389.pdf</ref>
[[Rusiya]]<nowiki/>nın [[Səfəvilər|Səfəvi]] dövləti ilə 1732-ci il [[Rəşt müqaviləsi]] onun antiosmanlı siyasətinə tam cavab vermədi. Buna görə də Səfəvi dövləti ilə diplomatik əlaqələr davam etdirildi. Məlum olduğu kimi [[II Şah Təhmasib|Şah Təhmasib]] Nadirin əfqanlarla mübarizəyə yola düşməsindən istifadə edərək, hərbi əməliyyatlara başlamış, məğlubiyyətə uğramış və 1732-ci il 10 yanvar Kirmanşah müqaviləsini imzalamışdı. <ref name=":0">{{cite book|first=Yaqub|last=Mahmudov|authorlink=|title=AZƏRBAYCAN BEYNƏLXALQ MÜNASİBƏTLƏR VƏ DİPLOMATİYA TARİXİ DÖVLƏTLƏRARASI MÜQAVİLƏLƏR VƏ DİGƏR XARİCİ SİYASƏT AKTLARI|year=2009|location=Bakı|publisher=|url=|ref=harv}}</ref> <ref>Договоры России с Востоком. стр. 202-207</ref>. Bundan narazı qalan Nadir Təhmasibi hakimiyyətdən uzaqlaşdırmış, avqust ayında onun azyaşlı oğlu Abbası şah elan etmiş, özü isə regent olmuşdu. Rusiya vəziyyətlə hərtərəfli tanış olmaq üçün knyaz S.Qolitsini şah sarayına göndərmişdi. Qolitsinin [[Nadir şah Əfşar|Nadir]]<nowiki/>lə apardığı danışıqlar zamanı aydın oldu ki, o nəinki osmanlıların, o cümlədən, Rusiyanın tutduğu Xəzərsahili torpaqları geri qaytarmaq istəyir. Antiosmanlı ittifaqında maraqlı olan [[Rusiya]] [[Bakı]] və [[Dərbənd]]<nowiki/>i də güzəştə getməyə razı oldu. <ref>{{cite book|first=Süleyman |last=Əliyarlı |authorlink= |title=Azərbaycan tarixi (Uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər) |year=1996 |location= Bakı|publisher=Azərbaycan nəşriyyatı |url= |ref=harv}}</ref>
 
Müqavilənin şərtlərinə görə Nadir şah də Rusiyanın düşmənlərini öz düşməni hesab edir və qaytarılan torpaqları bir də heç vaxt Osmanlılara verməməyi öz üzərinə götürürdü. Rusiya isə 19-21 mart 1735-də bütün Xəzəryanı vilayətlərdən (Kürün axarından Dərbəndədək) biryolluq çıxmağa razı oldu. Bu andlaşmaya görə, Rusiya Bakını 15 günə, Dərbəndi 2 aya boşaltmalıydı, Nadirsə öhdəsinə götürdü ki, Rusiyanın daimi müttəfiqi olacaq, Bakı və Dərbəndi heç kəsə verməyəcək. Solaq qalası Rusiya və Səfəvi dövlətləri arasında sərhəd oldu. Dövlətlər bir-birindən xəbərsiz Osmanlıyla müqavilə bağlamamağa da razılaşdılar. Lakin Nadir şah 1746-da Osmanlılarla müqavilə bağlayarkən rusların rəyini nəzərə almamışdı.<ref>http://www.history.az/pdf.php?item_id=20110512082555016&ext=pdf</ref>
 
== İstinadlar ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Gəncə_müqaviləsi"