İşıq sürəti: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə iOS tətbiqetməsi vasitəsilə redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə iOS tətbiqetməsi vasitəsilə redaktə
Sətir 5:
== İşığın sürəti ideyasının kəşfi ==
[[Şəkil:Speed of light from Earth to Moon.gif|thumb|450px|right|İşığın sürətinin Yerdən Aya çatması modeli]]
İşıq dedikdə hər cür işıq nəzərdə tutulmur. Günəşdən və ya təbii olaraq ulduzlardan və s. gələn işıqlar nəzərdə tutulur. Günəşdə gələn şüaların yerə çatma müddəti 8 dəqiqədir .Əgər biz işıq sürəti ilə hərəkət edə bilsəydik dünyanın ətrafını saniyədə 7 dəfə dövr edə bilərdik Bəs nə üçün işıq buqədər sürətlidirsə bizim planetə 8 dəqiqəyə çatır ? İşıqın sürəti təsvir edilə bilməyəcək qədər böyükdür .Əgər özümüzü işıq sürəti kimi təsvir edə bilsəydik Günəşdən çıxdığınızçıxdığımız an Yer planetində olardıq amma planetdə hər şeyin dayandığını görərdik hətta saatın ,suyun ,ürək döyüntüsünün və s. Yalnız 8 dəqiqədən sonra hər şeyin hərəkət etdiyini görə bilərdik. Bu fərziyən ilk dəfə irəli sürən alimlərdə biridə Albert Eynşteyn -dir. "Sürətlənən cisimə görə zaman bükülərək yavaşlamalıdır " ifadəsi böyük kəşflərə yol açmışdır. Aparılan araşdırmalarda onu sübut edirki sükunətdə olan cisim hərəkət edən cismə nəzərən tez yaşlanır amma bu çox kiçik olduğu üçün biz hiss edə bilmirik. Əgər biz işıq sürəti ilə hərəkət edərək digər qalaktikada bir neçə dəqiqə səyahət etsəydik Yer planetinə çatdığımız an dünyada bir neçə milyard il keçmiş olardı . Bu səbəbdən ən yüksək texnologiya ilə hazırlanmış teleskoplar belə digər qalaktikalardan ,planetlərdən ,ulduzlardan və s. gələn işıqlar çatmamış görüntü əldə edə bilmirlər .Bu səbəbdən bizim yeni qalaktikalar kəşf etməyimiz üçün illərlə , məsafələr artdıqca milyonlarla il keçməsi lazım gələ bilir.
İşığın sürətinin təyinolunma ideyası ilk dəfə [[Qalileo Qaliley]] söyləmiş, 1976-cı ildə Danimarka alimi [[Olaf Rymer]] (1644-1710) Yupiter planetinin peyki üzərində apardığı [[astronomiya|astronomik]] müşahidələr əsasında işığın yayılma sürətinin (1676) qiymətini hesablamışdır. Buna ən yaxın olan sürət isə cərəyanın axma sürəti ( elektron sürəti ) olaraq hesablanmışdır.
İo peyki Yupiter planetinin ətrafında tam dövrünü 42 saat 28 dəqiqəyə başa vurur. Peyk planetin arxasındakı kölgədən çıxdıqda parlaq yanan lampa kimi görünür. SOnra planetin qarşısından keçib, onun kölgəsinə daxil olur. Bu zaman peykin tutulması baş verir.