'''Azəri dili''' ({{Dil-fa|آذری}} ''Āḏarī'') – İran dilləri qrupuna daxil olduğu iddia edilən və mövcudluğu tam.təsdiqlənməyən qədim dil.<ref name="cors">Сумбатзаде А.С. "Азербайджанцы -- этногенез и формирование народа"</ref><ref>Алиев Играр. "Очерк истории Атропатены"</ref><ref>Б.В.Хеннинг Древний язык Азербайджана</ref><ref name="nep">Миллер Б.В. К вопросу об языке населения Азербайджана до отуречения этой области</ref><ref name="udi">Al Mas'udi, Kitab al-Tanbih wa-l-Ishraf, De Goeje, M.J. (ed.), Leiden, Brill, 1894, pp. 77-8. "There are, then, different languages such as Pahlavi, Dari, Azari, as well as other Persian languages"</ref><ref name="enc">Encyclopaedia Iranica. Azari, the Old Iranian Language of Azerbaijan</ref><ref name="led">Lazard, Gilbert 1975, "The Rise of the New Persian Language". "Azarbaijan was the domain of Adhari, an important Iranian dialect which Masudi mentions together with Dari and Pahlavi"</ref><ref name="prof">Professor Ighrar Aliyev. The History of Aturpatakan.</ref>
12- cü əsrədək Azərbaycan ərazisində türkcə danışan yaşayış məntəqəsi və türkcə yazılı abidənin olması heç bir tarixçi tərəfindən təsdiq edilməmişdir. Azərbaycanda türk mövcudluğu və tarixi Səlcuq işğalından sonraya təsadüf edir. Eyni zamanda bu coğrafiyada olan irandilli xalqların mövcudluğu yunan tarixciləri Herodot, Strabon, ərəb tarixçiləri Məsudi, Nədim tərəfindən qeyd olunmusdur.
Azərbaycan mənşəli<ref>M. Reza Ghods Iran in the twentieth century: a political history. — Lynne Rienner, 1989. — S. 170. — ISBN 0744900239, 9780744900231</ref> İran tədqiqatçısı [[Əhməd Kəsrəvi]] 1921-ci ildə "Azəri ya Zəban Bastane Azərbaycan" adlı əsərini nəşr etmişdir. Müəllif bu əsərində [[azərbaycanlılar]]ın türksoylu olmadıqları, azəri adlı ayrı bir millət olduqları fikrini irəli sürmüşdü. Kəsrəviyə görə Azərbaycan dili türk dil ailəsinə mənsub deyildir və İran mənşəlidir. Onun araşdırmalarına görə azərilər [[Səlcuqlar]]ın [[İran]]a gəlməsi ilə türkləşməyə başlamışlar.
