Mustafa Kamal Atatürk: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 2A00:1370:811D:A460:ACFF:92FC:3EED:C05E tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Aybeg tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Düzəltmə. |
||
Sətir 74:
[[Şəkil:Ataturk2.JPG|thumb|right|Kıdemli Kapitan Mustafa Kamal]]
[[Şəkil:Halil-Mustafa Kemal-Lutfi Mufit at Beirut.jpg|thumb|right|Mustafa Kamal yoldaşları ilə [[Beyrut]]da (1907)]]
Qərargah Kapitan Mustafa Kamal, məzun olduqdan sonra mərkəzi Şamda olan 5-ci Orduya staj məqsədiylə göndərildi. Bu stajından piyada, süvari və topçu siniflərində vəzifə aldı. 1905–1907 illəri arasında Şamda Lütfi Müfit Bəy (Özdeş) 5-ci Ordu əmrində vəzifə etdi. İlk stajı 5-ci Orduya bağlı 30-cu Süvari Alayında reallaşdı. Bu dövrdə aşağı rütbəli şagird bir qərargah zabit olaraq Suriyanın müxtəlif bölgələrindəki isyanlarla maraqlanan Mustafa Kamal, "kiçik döyüş" (partizan döyüşü) üzərinə təcrübə qazandı.
23 iyul 1908-ci ildə Hökumətin elanından sonra dekabr 1908 sonlarında İttihad və Tərəqqi Cəmiyyəti tərəfindən ictimai və siyasi problemləri və təhlükəsizlik problemlərini araşdırmaq üzrə bu günki Liviyanın bir parçası olan [[Tripolitaniya|Trablus-qərb]]ə göndərildi. Burada 1908 İnqilabının fikirlərini Libyalılara yaymağa və buradakı əhalinin müxtəlif təbəqələrindən gələnləri Jön Türk siyasətinə qazanmağa çalışdı. Bu siyasi vəzifənin yanında bölgə xalqının təhlükəsizliyi ilə də maraqlandı. Şəhərin xaricində edilən bir döyüş manevrində Bingazi qarnizonuna öndərlik edərək əsgərlərə müasir taktikalar öyrətdi. Bu manevr müddətində üsyana meyilli Şeyx Mənsurun evini qucaqlayaraq bölgədə sistem əleyhdarı başqa güclü kəslərə nümunə olması məqsədiylə onu nəzarət altına aldı. Ayrıca həm şəhərli insanları həm də çöl bölgə insanlarını qorumaq üçün bir ehtiyat ordu planlamağa başladı.
Sətir 107:
7 mart 1917-ci ildə qərargahı Diyarbəkirdə olan 2-ci Ordu Komandiri vəkilliyinə atandıktan sonra Hicaz Qüvveyi-i Seferiyesi Komandirliyinə gətirilmək istəndi. Ancaq bunu qəbul etməyərək 5 iyul 1917-ci ildə İldırım Orduları Qrupu əmrindəki 7-ci Ordu Komandirliyinə təyin edildi.
Mustafa Kamal Diyarbəkirdeykən, İttihadçı fedailerden Yaqub Cəmil bir hökumət zərbəsi etməyə qərar vermişdir. Döyüşün itirildiyində düşünməkdədir. Tek qurtuluş yolunun Bab-ı Əlinin basıb, hökuməti aşırdaraq Baş komandir vəkili və Hərbiyə Nazırını dəyişdirmək olduğuna inanır. Yeni Baş komandir vəkili və Hərbiyə Naziri olaraq da Mustafa Kamalı düşünməkdədir. Razılaşdığı yoldaşlarından biri sui-qəsdi Ənvər Paşaya xəbər vermişdir. Bunun üzərinə Yaqub Cəmil güllələnərək öldürülmüşdür. Mustafa Kamal Falih Rıfkı Ataya izah xatirələrində belə deməkdədir: "O vaxt tümenlerimden birinə əmr edən Əli Fuada (Cebesoy): Yaqub Cəmil asılmış. Səbəbi də mən Baş komandir vəkili və Hərbiyə nazırı olmadıqca qurtuluş yoxdur demiş. Dediyini etmiş belə olsaydı mən İstanbula gedəndə ilk iş olaraq Yaqub Cəmilin cezalandırırdım. Əgər mən, o və onun kimilər tərəfindən iqtidara gətiriləcək bir adamsan, adam deyiləm!
15 dekabr 1917 ilə 5 yanvar 1918 tarixləri arasında vəliəhd [[VI Mehmed Vahidəddin|Vahidəddin Əfəndi]]nin maiyetinde Almaniyaya gedərək Kayzer [[II
1918-ci ilin iyun ayında [[Vyana]] və bu günki adı [[Karlovı Varı]] olan Karlsbada gedərək müalicə gördü. Sultan [[V Mehmed Rəşad|Mehmed Rəşad]]ın vəfatı və Vahidəddinin cülusu üzərinə 2 avqustda İstanbula döndü. 15 avqustda 7-ci Ordu Komandiri olaraq Fələstin Cəbhəsinə təyin edildi və sonra Fəxri Yaver Həzrəti Şehriyari (Padşahın fəxri Yaver) ünvanı verildi. Mustafa Kamal Paşa, 20 sentyabr 1918 tarixində Vahidəddinin Başyaver Naci (Eldəniz) Bəyə bir teleqraf çəkərək İldırım Orduları Qrupunun döyüş gücünün qalmadığını bildirərək sülh istəməsini təklif etdi. Ayrıca yeni hükumette özünün Hərbiyə Naziri və Baş komandir Vəkili olaraq vəzifələndirilməsinə istədi. Ardından 6 oktyabrda 7-ci Ordu komandirliyində istefa etdi.
| |||