Nuh: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →‎Nuh əfsanəsinin kökəni: texniki düzəliş, typos fixed: əfvalat → əhvalat using AWB
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 5:
'''Nuh''' — [[ulul-əzm peyğəmbər]].
 
== Nuhun adı, əxlaqı və onun xasiyyətləri ==
Nuhun əsl adı müxtəlif rəvayətlərdə gəlmişdir. Bəzilərində Əbdül-Qəffar, Əbdül-Məlik, bəzilərində isə Əbdül-Əla olduğu qeyd olunmuşdur. O, həddindən artıq ağladığına görə onu Nuh deyə çağırırdılar. Onun xüsusiyyətlərində yazırlar ki, sifəti nazik, hündür boylu, iri gözlü, nazik baldırlı və dərisi buğdayı rəngli bir kişi idi. Gözəl bəyana və güclü məntiqə malik idi. Nuh peyğəmbər indiki insan nəslinin ikinci atası sayılır. Yəqubi və onun kimi bir çox tarixyazarlar onun ömrünü [[Ənkəbut surəsi]]ndə olduğu kimi camaatın arasında qalma müddəti (950 il) qeyd edirlər. Məclisi "Biharul-ənvar" kitabında yazır ki, yer əhli Nuhun ömründə ixtilaf edirlər. Bir qrupu 1000 il, biri 1450, üçüncüsü 1470 il, dördüncüsü 2300 il, amma mötəbər rəvayətlərdə 2500 il gəlmişdir.
 
== Nuh əfsanəsinin kökəni ==
[[Tövrat]] və [[Quran]]<nowiki/>da Nuhun yaşı ilə əlaqədar ifadələr [[Babil]] və [[Şumer]]<nowiki/>lərin tufan əhvalatları (Qilqameş dastanı)ndakı Ziusudra və Utnapiştim obrazları ilə böyük bənzərliklər göstərir. [[Mesopotamiya]]<nowiki/>da cəmiyyətə dərindən təsir edən bir sel fəlakəti üzərində yaradılan və cəmiyyət hafizəsinə həkk olunan dastanlarının İvritlərin babilistan sürgünü qayıdışında yazılan Tövrat nüsxələrinə ötürüldüyü güman edilir.
 
== Nuhun peyğəmbər seçilməsi müjdəsi ==
Nuh peyğəmbərin ömründən 460 il keçmişdi. O hələ də dağlarda yaşayır və Allaha ibadət edirdi. Arvad-uşaq sahibi də deyildi, yundan paltar geyinir və öz yeməyini bitkilərdən hazırlayırdı.
 
Sətir 24:
Əmurə Nuhun sözlərini eşitcək ona iman gətirdi. Atası bu mövzudan xəbərdar oldu və onu məlamət edərək dedi: -"Nuhun sözləri bu tezlikdə səndə təsir qoydu. Qorxuram padşah xəbərdar olsun və səni öldürsün." Amma Əmurə atasının sözlərinə məhəl qoymadı və öz imanından əl çəkmədi. Ondan sonra da onu nə qədər qorxutdular, həbsdə saxladılar yenə də Nuhun Allahına olan imandan əl çəkmədi. Nəticədə Nuhla evləndi və Sam ibni Nuh ondan dünyaya gəldi.
 
== Dinin təbliği ==
 
Nuh uzun ömr etməsinə, [[kafir]] və [[müşrik]] camaat arasında hamıdan çox qalmasına və dinin təbliği yolunda etdiyi ağır mübarizələrə dözməsinə baxmayaraq ona çox az, barmaq sayına gələn kəslər iman gətirdilər.
 
Dini təbliğ etməsi müqabilində camaat Nuha çoxlu əziyyətlər verirdilər. Onu söyür, dəli, azmış və cinvurmuş deyə çağırır və müxtəlif növdə cismi işkəncələr verirdilər.
 
== Nuhun öz qövmunə qarğışı ==
 
Tabeçiləri düşmənlərin əzab-əziyyətindən təngə gəlmişdilər və Nuhdan istədilər ki, Allahdan bir qurtuluş yolu tələb etsin. Nuh onların xahişini qəbul etdi. Namaz qıldıqdan sonra əllərini Allah dərgahına qaldırıb dua etdi. Cəbrail nazil olub Nuha dedi: -"Allah-taala sənin duanı qəbul etdi. Get öz tərəfdarlarına de ki, xurma yeyib tumunu basdırsınlar. Hər vaxt xurma ağacı olub bəhər versə istəklərinə çatacaqlar.
 
Sətir 44 ⟶ 42:
-"Zülm edənlər barəsində Mənə müraciət etmə (onların bağışlanmalarını Məndən xahiş etmə). Çünki onlar suda boğulacaqlar!"
 
== '''Nuhun gəmisi''' ==
Allah-taala Nuha xəbər verdi ki, bu bir neçə nəfərdən başqa daha heç kəs sənə iman gətirməyəcək. Onun ardınca gəmi düzəltməyi ona əmr etdi. Nuh gəmini düzətməyə başladı. Hər tərəfdən taxta və mismar yığaraq onları bir-birinə birləşdirdi. Sürətlə taxtalar gəmi şəklinə düşürdü. Zəif düşüncəli insanların Nuhun qarşısında düzgün məntiqləri olmadıqlarına görə hər bir şeylə ona əziyyət vermək istəyirdilər. "ey Nuh, peyğəmbərlikdən əl çəkib xərratlığa keçmisən?", "Bu quru susuz yerdə bu uzunluqda gəmini niyə düzəldirsən? Quru səhrada gəmi sürmək istəyirsən?", "Bu gəmini quru yerdə düzəldirsən, bəs harda suya atacaqsan?" kimi sözlərlə məsxərəyə qoyurdular. Nuh onların cavabında ancaq bir cümləni təkrar edirdi: -«Əgər (indi) siz bizi məsxərəyə qoyursunuz, (vaxt gələcək) biz də sizi bizi məsxərəyə qoyduğunuz kimi məsxərəyə qoyacağıq. Onda rüsvayedici əzabın kimə gələcəyini və kimin əbədi əzaba düçar olacağını biləcəksiniz». Bir hədisdə gəlmişdir ki, o, ağac əkməyə başladı. Bəziləri onun yanından keçərək ona gülüb, məsxərəyə qoyaraq deyirdilər: -"Ağac əkməklə məşğul olursan?" Ağaclar böyüdü. Onları doğrayaraq yonmağa başladı. Yenə gəlib deyirdilər: -"İndi də xərratlığa keçmisən?" Nəhayət gəmi düzəlib qurtardı. Bəziləri demişlər ki, uzunluğu 1200 (1 dirsək təxminən 50 sm-ə bərabərdir) dirsək, eni 800 dirsək, hündürlüyü isə 80 dirsək olmuşdur. Bəziləri isə uzunlunu 700 dirsək, eni 500 dirsək, hündürlüyünü isə 80 dirsək yazmışlar. Üçüncü fərziyyədə isə uzunluğu 300 dirsək, eni 800 dirsək, hündürlüyü isə 30 dirsək deyilir. İbni Abbasdan nəql olunur ki, gəminin üç mərtəbəsi var idi. Birinci mərtəbədə böyük və vəhşi heyvanları, ikincisində dördayaqlıları ([[dəvə]], [[inək]], [[qoyun]] və s.), üçüncü mərtəbədə isə insanların özü və bütün lazım olan yeməli, içməli şeyləri yerləşdirmişdi. Beləliklə gəmi tamamilə hazır oldu və Allahın əmri gəldi: -"Nəhayət, (onları məhv etmək barəsində) əmrimiz gəldiyi və təndir qaynadığı zaman dedi: -"Hər heyvandan biri erkək, o biri dişi olmaqla bir cüt, həmçinin əleyhinə (ölümün) əvvəlcədən hökm verilmiş şəxslər istisna olmaqla, qalan ailə üzvlərini və iman gətirənləri gəmiyə mindir." "Zülm edənlər barədə mənə müraciət etmə (onların bağışlanmalarını məndən xahiş etmə). Çünki onlar suda boğulacaqlar."
 
==Tufanın başlanması==
 
== Tufanın başlanması ==
[[Tufan (mifologiya)|Tufan]]ın nişanəsi təndirdə suyun qaynaması idi. Bu təndir bir möminə qadının evində idi və ondan çörək bişirmək üçün istifadə olunurdu. Nuhun arvadı ya möminə qadın çörək bişirməklə məşğul idi. Birdən təndirdə su qaynamağa başladı. Dərhal hadisəni Nuha xəbər verdilər. Nuh gəlib bir az torpaq götürüb onun üstünü qapadı. Sonra gəmiyə qayıdıb lazım olan adamları və heyvanları gəmiyə yığdı. Yenə də qayıdıb torpağı təndirin üstündən götürdü. Bu an su qaynadı. Göy, su tuluğunun ağzı açılantək yağmağa, Fərat çayları və başqa bulaqlar daşmağa başladı. Göy guruldayıb dəhşətli yağış yağdı. Bir azdan bütün yer üzü, çöllər, səhralar, meşələr su ilə doldu. Ancaq gəmidə olan Nuh, onun ailəsi və iman gətirənlər nicat tapdılar.
 
Nuhun Kənan adlı oğlu düşmənlərin zümrəsilə yaşayır, atasından uzaq gəzirdi. O, hələ də atasının dininə iman gətirməmişdi. Su bütün yer üzünü basanda Nuh və onunla birlikdə gəmidə olanlar o dəhşətli mənzərəyə tamaşa edirdilər. Birdən Nuhun gözü, başqa zalımlar kimi özünü boğulmaqdan xilas etməyə cəhd edən oğluna sataşdı. Nuhda atalıq məhəbbəti coşaraq onu çağırıb dedi: -"Oğlum, bizimlə birlikdə gəmiyə min, kafirlərdən olma!" O bədbəxt o qədər təkəbbürün əsiri idi ki, bu iztirablı halda atasının sözlərinə qulaq asmadan ona belə cavab verdi: -"Mən bir dağa sığınaram, o da məni sudan qoruyar." Amma bundan qafil idi ki, bu sel kiçik, adi sellər kimi deyil, bəlkə Allahın tufan və sel şəklində düşən qəzəbidir və bu tufan qudurmuş, zalım insanları udur. Ondan qurtarmaq üçün heç bir çıxış yolu yoxdur. Nuh da bu məsələni ona başa saldı və ürəyi yanaraq dedi: -"Allahın iradə etdiklərindən başqa, bu gün heç kəs (insanları) Onun əzabından qoruya bilməz. Nəhayət, (onun sözləri qurtarıb-qurtarmamış) dalğa ata ilə oğlunun arasına girib onları bir-birindən ayırdı və o da suda boğulanlardan oldu."
 
== Xilas olanların sayı ==
[[şəkilŞəkil:Tomb of the Prophet Noah.jpg|thumb|300 px|left| [[Azərbaycan Respublikası]]nın [[Naxçıvan]] ərazisində [[Nuh türbəsi]]]]
Nuhun tufanından xilas olanların sayı haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Ona iman gətirənlərin sayını 72 nəfər olduğu qeyd olunur. Müfəssirlərin bəziləri 80 nəfərin olduğunu yazırlar. Başqa bir hissəsi isə 78 nəfərin, - 72 nəfəri öz qövmünün kişi və qadınları, 6 nəfər isə öz ailəsi, oğulları və qadınları olduğunu qeyd edirlər. İmam Sadiq (ə)-dan nəql olunan bir hədisdə onların cəmi 10 nəfər olduqları qeyd olunur. Başqa bir fərziyyədə isə 7 nəfər deyilir.
 
Hər halda çox az adam nicat tapdı. Onlardan Nuhun üç oğlu, Sam, Ham, Yafes və arvadları ki, indiki yer üzündə olan irqlər onlardandırlar.
 
== Tufan bütün Yer üzünü tutdu ==
 
Quran ayələrində və sair göstəricilərdən belə başa düşülür ki, Nuhun tufanı ümümi olub və bütün yer üzünü tutmuşdur. Necə ki, onun çağırışı ümumi olub və yer kürəsinə göndərilən ən böyük peyğəmbərlərdən biridir. İslam terminologiyasında onlara "Ulul-əzm" peyğəmbərlər deyilir. Qədim Yunan, İran və Hindistan dini-tarixi kitablarında tufanın bütün yer üzünü tutması haqqında dastanlar yazılmışdır.
 
Sətir 67 ⟶ 63:
Ancaq bir ehtimala yer qalır ki, bəziləri ayələrin də bu mənaya olmasını yazırlar. O ehtimal budur ki, mümkündür o zaman yer üzündə təkcə Nuhun qövmü olmuşdur və tənha Nuhun tayfası yaşayan yerləri su basmışdır. Yəni yer üzündə onlardan başqa insanlar, başqa canlı məxluq olmamışdır. Buna görə də tufan o zaman yaşayan bütün insanları və heyvanları məhv etmişdi. Nicat tapanlar ancaq gəmidə olanlar idi. İnsan nəsli Nuhun övladlarından və heyvanların nəsli isə gəmidə olan heyvanlardandırlar.
 
== Tufandan sonra ==
 
Nuhun və onun qövmünün salehlərinin nə qədər gəmidə həyat sürmələri barəsində müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Bəziləri deyirlər ki, yeddi gün keçdikdən sonra su çəkildi və gəmi Cudi dağında (İraqda Musil şəhərində) yerə oturdu. Bəziləri bu müddəti bir ay qeyd edirlər. Bir hədisdə altı ay gəlmişdir. Yəqubi öz tarixində Nuhun gəmiyə minməsindən düşənə qədər bir il on gün keçməsini yazmışdır. Quranda bu müddətin gəlməməsinə baxmayaraq suyun çəkilməsi və gəminin Cudi dağında oturması kiçik bir ayədə bəyan olunmuşdur. Bu kiçik ayə o qədər fəsahət-bəlağəti baxımından yüksəkdir ki, o zamanın ərəb ədəbiyyatçıları və İslam düşmənlərini heyrətə gətirmişdi. Onlar bu ayə kimisini gətirməkdə öz acizliklərini etiraf etdilər.
 
Sətir 75 ⟶ 70:
Əzəmətli tufandan sonra Nuhun ömrü haqqında fikir ayrılığı vardır. Bəzisi 60 il, Yəqubi öz tarixində 360 il, Təbəri isə 348 il yazır. İmamlardan gələn bir neçə hədisdə isə 500 il qeyd olunur.
 
Tarix və rəvayətlərə əsasən Nuhun qəbrinin [[Nəcəf]]də [[Əli]]nin (ə) məzarının yanında yerləşdiyi rəvayət olunur.
 
== İstinadlar ==