Maqnit ulduzlar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 11:
İlk baxışda maqnit ulduzları eyni növ adi normal ulduzlardan fərqlənməyən ulduzlardır. Hələ təxminən 100 il bundan əvvəl ulduzların spektrlərinə görə onların məşhur Henri Dreper kataloqunu tərtib edərkən məşhur Amerika alimi [[Antoniya Maury]] (1866-1952) qeyri-adi (pekulyar) bir ulduz spektrinə rast gəldi. Bu ulduz o vaxtlarda məlum olan [[Tazılar (bürc)|Tazılar bürcü]]<nowiki/>nün ən parlaq ulduzu “α<sup>2</sup> Canium Vinoticorum” (α<sup>2</sup> CVn) ulduzu idi. Bu ulduza bəzən də “XII Karlın Ürəyi” deyilirdi. Onun spektrində qeyri-adi anomal (pekulyar) güclü spektral xətlər müşahidə olunur. Həmin vaxtlarda bu ulduza bənzər bir çox ulduzların da olması müşahidə olundu. Bunların əksəriyyəti temperaturu təxminən 10000 dərəcə olan A spektral sinfə mənsub olan ulduzlardan ibarət idi. O dövrlərdə bu cür ulduzları başqalarından fərqləndirmək üçün, A-qəribə və yaxud A-pekulyar (Ap) ulduzları adı verildi. Bəzən də bunlara Tazılar bürcünün ən parlaq ulduzu α<sup>2</sup> CVn tipli ulduzlar da deyilirdi.<ref name=":0">Gutnik P., Prager R.// 1917, Astron. Nachr., v.205,p.97-99.</ref>
 
Hələ 1913-cü ildə məşhur rus astronomu A.A.Belopolski α<sup>2</sup> CVn ulduzunda qəribə bir xüsusiyyət aşkar etdi. O, ilk dəfə olaraq Pulkovo Rəsədxanasında α<sup>2</sup> CVn ulduzunun spektrlərində zamandan asılı olaraq dəyişən və coxçox güclü spektral xətlərin olmasını aşkar etdi. Sonrakı müşahidə və spektral tədqiqatlar vasitəsilə müəyyən oldu ki, bu xətlər bir çox məlum kimyəvi elementlərin – [[xrom]], [[silisium]], [[stronsium]], avropa və s.elementlərin xətləridir. Daha çox dəyişən və olduqca güclü spektral xətlər nadir torpaq elementlərinin xətləri idi.<ref name=":1">S.H. Aliyev Main sequence chemicall perculiar magnetic stars . Astronomical Journal of Azerbaijan 2007, vol12 No1</ref>
 
XX əsrin ortalarından başlayaraq məlum oldu ki, bu tip ulduzların spektrlərində müşahidə olunan qeyri-adilik – spektral anomallığın əsas səbəbi fiziki şəraitlə deyil, həqiqətən bu tip ulduzlarda bir çox kimyəvi elementlərin miqdarı adi ulduzlardan və eləcə də Günəşdən 100 – 10000 dəfələrlə çox olması ilə əlaqədardır. Ona görə də bu tip ulduzlara kimyəvi anomal və yaxud kimyəvi pekulyar (CP) ulduzları adı verildi. Hələ XX əsrin əvvəllərində ümumiyətləümumiyyətlə ulduzlarda güclü maqnit sahəsi müşhidəmüşahidə oluna bilməmişdi.
 
[[Ulduz]]<nowiki/>larda ,o cümlədən, [[Günəş]]<nowiki/>də maqnit sahəsinin olmasını 1908-ci ildə ilk dəfə məşhur astronom Hole müəyyən etmişdir. Bundan sonra, uzun illər ərzində digər ulduzlarda da maqnit sahəsinin olmasına çoxlu sayda cəhdlər edilmişdir. Lakin o dövrlərdə texniki çatışmazlıqlara görə buna nail olunaola bilmədi. Sonralar, 1941-ci ildə məşhur Amerikan alimi H.W.Babckock Günəşdən daha böyük kütləsi olan (m»2-4) B və A tip ulduzlarda güclü maqnit sahəsi olmasını aşkar etdi. Sonrakı tədqiqatlar göstərdi ki, ümumi güclü maqnit sahəsi olan bu tip ulduzların hamısı güclü kimyəvi anomallığa malik olan ulduzlardır. O vaxtdan etibarən bu ulduzlara maqnit Bp/Ap ulduzları adı verildi. İndiyə kimi məlum olan maqnit ulduzlarının hamısı kimyəvi anomal ulduzlardır. Lakin kimyəvi anomal ulduzların yalnız bir qismində maqnit sahəsi müşahidə olunur. Ona ğörəgörə kimyəvi pekulyar (anomal) ulduzlar iki yerə bölünürlər – maqnitlər və qeyrimaqnitlər.<ref name=":2">http://shao.az/</ref><ref name=":0" />
 
== Maqnit ulduzların ŞAR-da tətqiqi ==