Surət Hüseynov: Redaktələr arasındakı fərq

'''Surət Hüseynov''' (tam adı: ''Surət Davud oğlu Hüseynov''; d. [[19 fevral]] [[1959]], [[Gəncə]], [[Azərbaycan SSR]], [[SSRİ]]) — azərbaycanlı sahibkar, hərbçi, siyasətçi; [[Qarabağ müharibəsi]] iştirakçısı; [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin XII çağırış deputatlarının siyahısı|XII çağırış]] [[deputat]]ı (1989-1991); Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini (1993), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Qarabağ üzrə fövqəladə səlahiyyətli nümayəndəsi, Azərbaycan ordusunun korpus komandiri, polkovnik, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] (1992–1994); Azərbaycan Respublikasının 4-cü Baş naziri (1993–1994).

 

Sürət Davud oğlu Hüseynov 1959-cu ildə fevralın 12-də [[Gəncə]] şəhərində anadan olub.<ref name="biznes">{{cite web|title=Surət Hüseynov neft biznesində?|url=https://www.azadliq.org/a/suret-huseynov-neft-biznes/28137929.html|website=www.azadliq.org|publisher=www.azadliq.org|accessdate=20 fevral 2017|archiveurl=https://www.azadliq.org/a/suret-huseynov-neft-biznes/28137929.html|archivedate=20 fevral 2017}}</ref> [[Azərbaycan Texnologiya Universiteti|Azərbaycan Texnologiya İnstitutu]]nu bitirmişdir. 1977-ci ildən 1979-cu ilə qədər [[Sovet Ordusu]]nda xidmət etmişdir.<ref name="labirint">{{cite web|title=ГУСЕЙНОВ Сурет: Бывший премьер-министр Азербайджана|url=http://www.labyrinth.ru/content/card.asp?cardid=27508 |website=labyrinth.ru |publisher=[[labyrinth.ru]] |accessdate=2017-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304205517/http://www.labyrinth.ru/content/card.asp?cardid=27508 |archivedate=2016-03-04}}</ref> 1980-ci ildə institutda oxuya-oxuya, Gəncə şəhərində xalça-mahud kombinatında usta köməkçisi kimi işləmişdir.<ref name="labirint"/> 1983-ci ildə institutu bitirib [[Pyatiqorsk]] şəhərinə köçmüş, sonra Azərbaycana qayıtmış və 1984-cü ildən [[Şəki]] tədarük idarəsinin çeşidləyicisi, 1986-cı ildən [[Yevlax rayonu]]nun yunun ilkin emalı fabrikinin böyük nəzarətçisi, sex rəisi, 1989-cu ildən həmin fabrikin direktoru vəzifələrində işləmişdir.<ref name="labirint"/>

 

1992-ci ilin əvvəllərində könüllü batalyon yaratmış və o vaxtdan Qarabağdakı döyüş əməliyyatlarına ciddi maliyyə dəstəyi vermişdir. 1992-ci ilin iyulundan 1993-cü ilin fevralınadək Azərbaycan Respublikası baş nazirinin müavini və prezidentin Qarabağ üzrə fövqəladə səlahiyyətli nümayəndəsi, eyni zamanda milli ordunun korpus komandiri vəzifələrində çalışmışdır. Prezident [[Əbülfəz Elçibəy]]in 8 avqust 1992-ci il tarixli Fərmanına əsasən Qarabağda olan 40 minlik silahlı qüvvə yeni yaradılmış 2-ci Ordu Korpusuna tabe etdirilmiş və Hüseynov korpusun komandanı təyin edilmişdi. 1992-ci ilin iyun-oktyabr aylarında Qarabağ ərazisinin 52%-i — [[Şaumyan rayonu (Azərbaycan SSR)|Şaumyan rayonu]], [[Ağdərə]]nin böyük hissəsi, [[Laçın rayonu]] (şəhər istisna olmaqla), ümumilikdə 220 yaşayış məntəqəsi düşməndən azad edildi. Bu xidmətlərinə görə 9 oktyabr 1992-ci ildə Surət Hüseynova [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adı verildi.<ref name="anbar">{{cite news |title=Surət Hüseynov niyə AXC iqtidarına qarşı çıxdı? |author=Sultan Laçın |url=http://www.hafta.az/index2.php?m=yazi&id=155965 |publisher=[[Həftə içi (qəzet)|hafta.az]] |date=2015-06-03 |accessdate=2016-12-22 |language=az |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161222094652/http://www.hafta.az/index2.php?m=yazi&id=155965 |archivedate=2016-12-22 }}</ref>

 

2-ci korpus 1993-cü ilin yanvarında Ağdərə və Fərrux istiqamətlərində genişmiqyaslı hücuma atılır. Amma fevralın 5-də ermənilərin əks-hücumu nəticəsində Azərbaycan qüvvələri azad edilmiş mövqelərdən tədricən geri çəkilməyə başlayır. Beləliklə, [[Xankəndi]]nin cəmi 20–30&nbsp;km-dək gedib çıxmış ordumuz məğlubiyyətə düçar olur. Bu minvalla 9 fevral 1993-cü ildə AXC İcra Komitəsinin sədri [[Fərəc Quliyev]] "Sürət Hüseynovun Ağdərədən qoşunları çıxarması, ermənilərin qarşısını açması və bununla da Vətənə xəyanət etməsi" haqda bəyanat verir. Məhz bundan sonra Surət Hüseynov - iqtidar münaqişəsi qızışan xətlə inkişaf edir. Surət Hüseynov baş nazirin müavini və korpus komandirliyindən azad edilir.<ref name="anbar"/>

[[Şəkil:Heydər Əliyev və Sürət Hüseynov.jpg|200px|thumb|right|Heydər Əliyev və Surət Hüseynov]]

 

[[Şəkil:Surət Hüseynov.jpg|200px|thumb|right|Surət Hüseynov]]

Surət Hüseynov 1993-cü il iyununda dövrün Milli Məclisin sədri və prezident səlahiyyətlərinin icraçısı [[Heydər Əliyev]] tərəfindən baş nazir təyin olunub.<ref name="biznes"/>

1994-cü il oktyabrın 14-də Milli Məclis onun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmasına, barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilməsinə razılıq verilməsi və [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adından məhrum edilməsi barədə qərar qəbul edib.<ref>{{cite web |title=S. D. Hüseynovun “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adından məhrum edilməsi haqqında |url=http://www.e-qanun.az/framework/9078 |publisher=www.e-qanun.az |accessdate=20 fevral 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170802132112/http://www.e-qanun.az/framework/9078 |archivedate=20 fevral 2017}}</ref>

 

Azərbaycanı tərk edən Surət Hüseynov 1997-ci ildə [[Rusiya]]da saxlanılaraq Azərbaycana gətirilib və 1999-cu ilin fevral ayında məhkəmənin qərarı ilə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib.<ref name="mf">{{cite web|title=Sabiq Milli Qəhrəman Surət Hüseynovun müraciəti: qanun nə deyir?|url=http://www.mediaforum.az/az/2012/10/31/Sabiq-Milli-Q%C9%99hr%C9%99man-Sur%C9%99t-H%C3%BCseynovun-m%C3%BCraci%C9%99ti-012052450c05.html#.WKt2N2-LSUk |website=www.mediaforum.az |publisher=[[mediaforum.az]] |accessdate=20 fevral 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151208174359/http://www.mediaforum.az/az/2012/10/31/Sabiq-Milli-Q%C9%99hr%C9%99man-Sur%C9%99t-H%C3%BCseynovun-m%C3%BCraci%C9%99ti-012052450c05.html#.WYMwVoTyjIU |archivedate=2015-12-08}}</ref> 2004-cü il martın 17-də prezident [[İlham Əliyev]]in əfv fərmanı ilə həbsdən azad olunub.<ref name="biznes"/>

 

Həbsdən azad olandan sonra Türkiyə başda olmaqla xarici ölkələrdə biznes fəaliyyəti ilə məşğul olmağa başlayıb.<ref>{{cite web |url=http://olke.az/news/detail/qarabagi-geri-alirdim-axc-musavat-imkan-vermedi-suret-huseynovdan-tarixi-musahibe-97445 |archiveurl=https://web.archive.org/news/detail/qarabagi-geri-alirdim-axc-musavat-imkan-vermedi-suret-huseynovdan-tarixi-musahibe-97445 |archivedate=2017-08-02 |title=“Qarabağı geri alırdım, AXC-Müsavat imkan vermədi” — Sürət Hüseynovdan TARİXİ MÜSAHİBƏ |author=Vasif Həsənli |date=2017-08-02 |publisher=[[olke.az]] |accessdate=2017-08-02 |language=az }}

</ref> [[2012-ci il]] [[22 avqust|avqustun 22-də]] [[Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi|Milli Məclisin]] sədri [[Oqtay Əsədov]]a göndərdiyi müraciətində iddia edib ki, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı|Milli Qəhrəman]] adının ondan alınması zamanı qanun pozuntularına yol verilib. Ona görə də Milli Qəhrəman adının ona qaytarılmasına dair müraciətinin Milli Məclisdə müzakirəyə çıxarılmasını, onun qəhrəman adından məhrum edilməsi haqda qərarın ləğv edilməsini və Milli Qəhrəman adının ona qaytarılmasını istəyib.<ref name="mf"/>

 

== Təltif və mükafatları ==

== Müsahibə ==

 

* {{cite web |url=http://strateq.az/manshet/68509/sur%C9%99t-huseynovun-h%C9%99bsd%C9%99n-cixandan-sonra-verdiyi-m%C9%99shur-musahib%C9%99.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180831225843/http://strateq.az/manshet/68509/sur%C9%99t-huseynovun-h%C9%99bsd%C9%99n-cixandan-sonra-verdiyi-m%C9%99shur-musahib%C9%99.html |archivedate=2018-08-31|title=Sürət Hüseynovun həbsdən çıxandan sonra verdiyi məşhur müsahibə:"Elçibəy fevralda Gəncəyə gələndə məni həbs etməliydilər" - TARİX |author=[[Əvəz Zeynallı]] |date=2016-06-19 |publisher=[[strateq.az]] |accessdate=2018-08-31|language={{az}} }}

* {{cite web |url=http://strateq.az/manshet/69022/sur%C9%99t-huseynov-4-iyundan-danisir.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170930023221/http://strateq.az:80/manshet/69022/sur%C9%99t-huseynov-4-iyundan-danisir.html |archivedate=2017-09-30 |title=Sürət Hüseynov 4 iyundan danışır:"Elçibəy Heydər Əliyevə demişdi ki, ətrafımdakıların əlindən bezmişəm, prezident olmaq istəmirəm" |author=Əvəz Zeynallı |date=2016-06-21 |publisher=strateq.az |accessdate=2018-08-31 |language={{az}} }}

* [https://www.youtube.com/watch?v=gnevgaW_Uf0&t=4597s Sürət Hüseynovla eksklyuziv müsahibə - Birinci hissə]