08:26, 29 dekabr 2015 tarixindəki versiya redaktə Araz Yaquboglu (müzakirə \| töhfələr) İnzibatçılar 300.815 redaktə k Kateqoriya:Zəhərli maddələr əlavə olundu HotCat ← Əvvəlki redaktə		09:01, 4 may 2020 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Kəmalə baxa (müzakirə \| töhfələr) Təcrübəli istifadəçilər 5.116 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 1: <includeonly></includeonly> {{Maddə \|şəkil = Phosgene-dimensions-2D.png \|şəkil3D = \|adlandırılması = Dixlorid karbonil \|ənənəvi adı = Fosgen = \|kimy.formulu = COCl<sub>2</sub> \|molyar kütlə = 98,92 \|sıxlıq = 4,248 кг/м³ \|aqreqat halı = qəngsiz, xoşagəlməz iyli qaz \|ərimə tempr. = −118 \|qaynama tempr. = +8,3 \|dipol momenti = 1,17 \|CAS = 75-44-5 \|EINECS = \|SMILES = O=C(Cl)Cl \|ЕС = \|RTECS = \|ПДК = \|ЛД50 = \|zəhərliliyi = çox zəhərli, boğucu zəhərləyici maddə. }} '''Fosgen''' — kimyəvi formulu COCl<sub>2</sub> olan, adi vəziyyətdə rəngsizdi. '''Fosgen''' — Boğucu təsirli zəhərli maddə. Əsasən [[ağ ciyər]]ləri zədələyir. == İzahı == Fosgen (~~COCl2~~COCl<sub>2</sub> karbonilxlorid, xlorqarışqa turşusunun xloranhidridi) ilk dəfə [[1812]]-ci ildə ingilis alimi [[Devi]] tərəfindən dəm qazı ilə xlorun günəş şüaları altında qarşılıqlı təsirindən alınmışdır. Yunanca tərcüməsi «işıqda doğulmuş» mənasını verir. Adi halda rəngsiz qazdır, buxarları havadan 3,5 dəfə ağırdır. 8,20 C-də uçucu mayeyə çevrilir. Az miqdarda qatılıqda çürümüş alma iyi verir. Suda pis həll olur, ancaq suya düşdükdə hidroliz olaraq HCl və ~~CO2~~CO<sub>2</sub> əmələ gətirir. Ağ ciyərlərə təsir göstərir, onlarda şiş əmələ gətirir, nəticədə orqanizmin oksigenlə təchizatı pozulur. Havada 0,006 mq/l qatılıqda ölümlə nəticələnir. Fosgenlə nəfəs aldıqda ağızda şirin dad, sonra öskürək, baş gicəllənməsi və ümumi zəiflik hiss olunur. Zəhərli zonadan çıxdıqdan sonra adətən 2-12 saat ərzində adam özünü yaxşı hiss edir. Bu period gizli period adlanır. Bundan sonra adamda kəskin dəyişiklik baş verir. Əgər vaxtında həkim yardımı göstərilməsə, ölümlə nəticələnə bilər. Deqazasiya – havadəyişmə və yaxud ammonyak iyləməklə mümkündür.▼ Birinci dünya müharibəsində kimyəvi silah kimi istifadə olunmuşdur. == Xassələri == t<sub>qay</sub>= {{nobr\|+8,2 °C}}, t<sub>ər.</sub>= {{nobr\|−118 °C}}, sıxlığı {{nobr\|1,403 q/sm³}}, qaz halında {{nobr\|4,248 кг/м³}} ({{nobr\|+15 °C}}, {{nobr\|1 бар}})<ref>[http://encyclopedia.airliquide.com/Encyclopedia.asp?GasID=100 Gas Encyclopaedia]</ref>; suda pis həll olur. == Alınması == : <math>\mathsf{CO + Cl_2} \xrightarrow {h\nu} \mathsf{COCl_2}.</math> Fosgen həmçininə [[xloroform]]un atmosfer oksigeninin işığın təsiri altında əmələ gəlir: : :<math>\mathsf{2CHCl_3 + O_2}\ \xrightarrow{h\nu}\ \mathsf{2COCl_2 + 2HCl}</math> Sənayedə [[Karbonmonoksit \| CO]]i katalizatorun iştirakı ilə [[Xlor \| Cl <sub> 2 </sub>]]la qızdırmaqla əldə edir: :<math>\mathsf{CO + Cl_2\ \xrightarrow {150^oC, C/Pt}\ COCl_2}.</math> В лаборатории может быть легко получен несильным нагреванием смеси [[Тетрахлорметан\|CCl<sub>4</sub>]] и [[Серный ангидрид\|SO<sub>3</sub>]] (или [[олеум]]а): : <math>\mathsf{2SO_3 + CCl_4 \rightarrow S_2O_5Cl_2 + COCl_2}.</math> == Zəhərliliyi == Boğucu təsiri var. Ölümcül konsentrasiyası {{nobr \| 0.01-0.03 mq / L}} təşkil edir (15 dəqiqə məruz qalma ilə). Fosgenin ağciyər toxuması ilə təması keçiricilik pozğunluğuna səbəb olur [[Pulmoner alveolus \| alveol]] və sürətlə irəliləyən [[ağciyər ödemi]]. [[Antidote]] naməlumdu ▲Fosgen (COCl2 karbonilxlorid, xlorqarışqa turşusunun xloranhidridi) ilk dəfə [[1812]]-ci ildə ingilis alimi [[Devi]] tərəfindən dəm qazı ilə xlorun günəş şüaları altında qarşılıqlı təsirindən alınmışdır. Yunanca tərcüməsi «işıqda doğulmuş» mənasını verir. Adi halda rəngsiz qazdır, buxarları havadan 3,5 dəfə ağırdır. 8,20 C-də uçucu mayeyə çevrilir. Az miqdarda qatılıqda çürümüş alma iyi verir. Suda pis həll olur, ancaq suya düşdükdə hidroliz olaraq HCl və CO2 əmələ gətirir. Ağ ciyərlərə təsir göstərir, onlarda şiş əmələ gətirir, nəticədə orqanizmin oksigenlə təchizatı pozulur. Havada 0,006 mq/l qatılıqda ölümlə nəticələnir. Fosgenlə nəfəs aldıqda ağızda şirin dad, sonra öskürək, baş gicəllənməsi və ümumi zəiflik hiss olunur. Zəhərli zonadan çıxdıqdan sonra adətən 2-12 saat ərzində adam özünü yaxşı hiss edir. Bu period gizli period adlanır. Bundan sonra adamda kəskin dəyişiklik baş verir. Əgər vaxtında həkim yardımı göstərilməsə, ölümlə nəticələnə bilər. Deqazasiya – havadəyişmə və yaxud ammonyak iyləməklə mümkündür. [[Kateqoriya:Kimyəvi silahlar]]

Fosgen: Redaktələr arasındakı fərq