Kürdüstan: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
JuTa (müzakirə | töhfələr)
Sətir 253:
[[Birinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>ndə [[Qacarlar|Qacar hakimiyyəti]]<nowiki/>nin zəifliyi bəzi kürd tayfa rəislərinə bu xaotik vəziyyətdən istifadə etməyə həvəsləndirmişdi. Şikak tayfasının rəisi Simko 1918-ci ildən 1922-ci ilə qədər [[Urmiya gölü]]<nowiki/>nün qərbində [[Simko Şikak üsyanı (1918–22)|öz rejimi]]<nowiki/>ni təsis etmişdir. [[Həvrəman|Həvrəman vilayəti]]<nowiki/>nin başçısı Cəfər sultan [[Mərivan]] ilə [[Hələbcə]] arasındakı ərazinin nəzarətini 1925-ci ilə qədər ələ keçirmişdir. 1922-ci ildə sonralar birinci [[Pəhləvilər|Pəhləvi monarxı]] [[Rza şah Pəhləvi|Rza xan]] kürd tayfa rəislərinə qarşı tədbirlər görməyə başlamışdır. Simko regionu 1922-ci ilin payızında regionu tərk etməli olmuş və səkkiz il gizli həyat yaşamalı olmuşdur. İran rejimi 1930-cu ildə onu təslim olmağa cəlb edəndə hökumət ona [[Üşnəviyyə]] yaxınlıqlarında tələ qurmuş və öldürmüşdür. Bundan sonra Rza şah kürdlərə qarşı qəddar, ancaq effektiv bir siyasət yürütmüşdür. Yüzlərlə kürd tayfa rəisi deportasiya olunmuşdur. Həmçinin, onların sahibləndiyi ərazilər hökumət tərəfindən müsadirə edilmişdir.<ref>{{Cite journal |first=U. G. |last=Elfinston |title=The Kurdish Question |journal=Journal of International Affairs |publisher=Royal Institute of International Affairs |year=1946 |volume=22 |issue=1 |pages=97 |jstor=3017874 |language=en }}</ref>
 
[[Şəkil:Republic of mahabad and iranian azerbaijan 1945 1946-02.png|250px|thumb|right|[[İran]] daxilində [[Məhabad Cümhuriyyəti]]<nowiki/>nin xəritəsi (1945-46-cı illər).]]
 
[[Antihitler koalisiyası]] 1941-ci ilin sentyabr ayında [[İran]]<nowiki/>a soxulanda [[İran Silahlı Qüvvələri]] çox keçməmiş dağıdılmışdır və onların silah-sursatı kürdlər tərəfindən ələ keçirilmişdir. Kürd tayfa rəislərinin oğulları bu şəraitdən istifadə etmiş və [[Tehran|Tehran şəhəri]]<nowiki/>ndəki sürgünlərindən qaçmışdır. Kürd tayfa rəisi olan Həmə Rəşid [[Sərdəşt]], [[Banə]] və [[Mərivan]] şəhərlərini ələ keçirmişdir. O və onun qüvvələri 1944-cü ilin payızında İran qoşunları tərəfindən məğlub edilmişdir.<ref>{{Cite journal |first=U. G. |last=Elfinston |title=The Kurdish Question |journal=Journal of International Affairs |publisher=Royal Institute of International Affairs |year=1946 |volume=22 |issue=1 |pages=97–98 |jstor=3017874 |language=en }}</ref>