Arxangelsk vilayəti: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
əlavələr, təkmilləşdirmə |
||
Sətir 4:
'''Arxangelsk vilayəti''' ({{Dil-ru|Архангельская область}}) — [[Rusiya Federasiyası]]nın subyektlərindən biri. Mərkəzi [[Arxangelsk]] şəhəri.
==
[[Rusiya Federasiyası]]nın Şimal-Qərb Federal dairəsinə daxildir. Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalında yerləşir. Nen Muxtar Mahalını (Kolquyev və Vaqaç adaları ilə birlikdə) və Şimal Buzlu okeanının adalarını (Novaya Zemlya, Frans-İosif Torpağı, Solovets və s.) əhatə edir. 1937-ci il sentyabrın 23-də təşkil edilmişdir. Sahəsi 587,4 min km2. Əh. 1304,5 min (2005). 21 rayonu, 14 şəhəri, 31 şəhər tipli qəsəbə var. Mərkəzi Arxangelsk şəhəridir.
==
Arxangelsk vilayəti Şərqi Avropa düzənliyinin şimal-şərq kənarındadır. Mərkəzi və cənub hissəsi çay dərələri ilə parçalanmış düzənlikdir (hündürlüyü 150–200 m). Qərbdə kiçik təpəliklər, şərqdə Timan düzənliyi, şimal-şərqdə Timan təpəliyi (hündürlüyü 471 m-ədək) ilə Pay-Xoy silsiləsi arasında olan Peçora ovalığından ibarətdir. Faydalı qazıntıları: neft, qaz, almaz (Arxangelsk almazlı rayonu), boksit, torf, tikinti materialları; mineral su bulaqları. İqlimi sərtdir. Qışı soyuq, yayı qısa və sərindir. Orta temperatur yanvarda –12°C dən –18°C-yədək, iyulda 8°C-dən (şimalda) 16°C-yə (cənubda) qədərdir. Ortaillik yağıntı 300–500 mm. Ağ dəniz sahillərində tez-tez duman olur. Vegetasiya müddəti şimalda 50–60 gün, cənubda 150–155 gündür. Əsas çayları (Şimali Dvina, Mezen, Oneqa və Peçora) Şimal Buzlu okeanı hövzəsinə aiddir. Arxangelsk vilayətində çoxlu (təqribən 2,5 min) göl var. Ən böyükləri: Laça, Kenozero, Kojozero. Ərazisinin şimal-şərqi tundra, cənubu iynəyarpaqlı meşələrdir. Meşələr ərazinin təqribən 1/2-ni tutur. Qleyli tundra, podzollaşmış, torflu bataqlıq və s. torpaqlar yayılmışdır. Heyvanları: şimal maralı, qonur ayı, sığın, ağ dovşan, tülkü; quşlardan tundra kəkliyi, ağ kəklik, tetra quşu, Sibir xoruzu və s. Pineqa qoruğu, Vodlozero (qismən) və Kenozero milli parkları Arxangelsk vilayəti ərazisindədir.
== Rayonları ==
| |||